سراقھ جو تعاقب ڪرڻ
سراقه نهايت توجهه سان ان جي ڳالهه ٻڌي. انکي قريش جي رکيل انعام جي لالچ کنيو سراقه پنهنجو عربي گهوڙو تيار ڪري انهي مقدس قافلي جي تعاقب ۾ روانو ٿيو. اڃان ٿورو ئي پنڌ هليو ته گهوڙو هڪ گڏهه کي اوچتو ڏسي ڇرڪ ڀري ٽٺو ۽ سراقه تڪڙ ۾ گهوڙي تي ويٺل هو. سو اچي گهوڙي جي پيرن ۾ ڦهڪو ڪيو. ان کي گڏهه تي ڏاڍي ڪاوڙ آئي. اُٿيو، ڪپڙا ڇنڊي گڏهه کي گاريون ڏيندي گهوڙي تي سوار ٿيو. هن کي سامهون قافلي کي شڪار ڪرڻ جي تڪڙ ۽ شوق هو نه، ته ڪر گڏهه جي چڱي خاصي خبر وٺي ها.
سراقه جڏهن وادي عسقلان کي ويجهو ٿيو. ۽ ڏٺائين ته ها. برابر ٽن اٺن جو قافلو وڃي رهيو آهي. هو سمجهي ويو ته جنهن جي ڳولا ۾ هو گهران نڪتو آهي اها مراد سامهون ئي آهي. سراقه گهوڙي کي اِڙي هنئي. گهوڙو نهايت تيزي سان فراٽا ڀريندو هلي رهيو هو. اوچتو گهوڙي ٺوڪر کاڌي ۽ ان جا اڳيان ٻئي پير زمين ۾ هليا ويا ۽ همراهه گهوڙي جي اڳيان ڌو پٽ تي. ڏاڍو ڪاوڙيو. هيڏانهن هوڏانهن لوڻا هڻي نهاريائين ته وري ڪنهن گڏهه ڪا گستاخي ڪئي هجي. مگر هن ڀيري هُتي نه گڏهه نه گڏهه جي ذات. هاڻ هن کي گهوڙي تي ڪاوڙ آئي. مگر جڏهن ان گهوڙي جي پيرن ۾ ڏٺو ته ان جا پير گوڏن تائين زمين ۾ دٻيل هئا.
هي ڏاڍو حيران ٿيو ۽ ان تي خوف و هراس وڌڻ لڳو. ليڪن ان جي فطري بهادري ان جي خوف تي غالب اچي ويئي. ان گهوڙي کي سڌو ڪري سوار ٿي قافلي جي پٺيان تيزي سان روانو ٿيو. جو انعام جي لالچ به هن تي سوار هئي هن ڏٺو پئي ته آنحضرتﷺ ۽ ان جا ساٿي نهايت اطمينان ۽ بي خوفي سان ڳالهيون ڪندي سامهون وڃي رهيا آهن. هن کي هُنن جي ان اطمينان ۽ بي خوفي تي ڏاڍو تعجب ٿيو. مگر پوءِ به هن پنهنجي گهوڙي جي رفتار تيز ڪري ڇڏي...
جڏهن گهوڙو اوٺين جي بلڪل ويجهو ۽ حملي جي موڊ تي پهتو ته يڪدم هو پيٽ ڀرزمين ۾ هليو ويو ۽ سراقه وري به زمين تي بري طرح ڦهڪو ڪيو. هاڻ سراقه تي هيبت طاري ٿي ويئي ۽ ڏڪڻ لڳو. ڳالهه سمجهي ويو ته هي سڀ ڪجهه هنن ماڻهن جي ڪرامت ۽ معجزو آهي. جنهن جي تعاقب ۾ هو آيو آهي. هنن کي هٿ ڪرڻ انتهائي ڏکيو ۽ غير ممڪن آهي. هنن جو خدا هنن جي حفاظت ڪري رهيو آهي.
هِن کي اِن ڳالهه تي ضرور افسوس ٿيو ته هو انعام حاصل ڪري نه سگهيو. مگر هو وڏي سوچ وارو ۽ عقلمند ضرور هو. هن آنحضرتﷺ کي سڏي چيو ته او محمد ٿورو بيهه. منهنجي ڳالهه ٻُڌ! پاڻ ڀلارن ان جي آواز تي اٺن جي روڪڻ جو حڪم ڪيو ۽ اُٺ رُڪجي ويا.
آنحضرتﷺ: سراقه جلد اچ. ٻُڌاء ته ڇا ٿو چوڻ گهرين؟
سراقه: ڊوڙي پاڻ ڪريمن تائين پهتو. اي مسلمانن جا هادي ۽ رهبر آئون توکي ۽ تنهنجي ساٿين کي پڪڙڻ جي ارادي سان نڪتو هوس. ٽي دفعا گهوڙي تان ڪريو آهيان. پهرين ٻن دفعن ۾ مون اتفاق سمجهيو. مگر هاڻ هن ڀيري منهنجو گهوڙو پيٽ تائين زمين ۾ دٻجي ويو آهي. آئون سمجهي ويس ته اوهان کي پڪڙڻ آسان ڪونهي. اوهان جو خدا اوهان جي حفاظت ڪري رهيو آهي. اوهان سچي خدا جا سچا رسول آهيو. اوهان کي ڪير به پڪڙي قيدي نٿو بنائي سگهي. منهنجا حضورﷺ مون کي يقين آهي ته تون هڪ ڏينهن صرف مڪو نه بلڪ تمام عرب تي تنهنجي حڪومت ۽ تسلط هوندو. آئون انهي ڪري چاهيان ٿو ته مون کي معاف ڪريو ۽ هڪ امان نامون لکي ڏيو جو اهو منهنجي ۽ منهنجي پونئر عزيز و اقارب کي بوقت ضرور ڪم اچي.
پاڻ ڀلارا: ”حضرت ابو بڪر کي چوندي“ ابو بڪر هن سچ ڳالهايو آهي. تنهن ڪري هن کي هڪ امان نامون لکي ڏي.
حضرت ابو بڪر اٺ تي ويٺي ويٺي امان نامون لکي سراقه جي طرف اڇلايو. سراقه ان کي کڻي پنهنجي پٽڪي ۾ ٻڌو. اهو پهريون امان نامون هو جيڪو لکيو ويو هو.
سراقه: حضورﷺ، هاڻ توهان اطمينان سان پنهنجي منزل طئي ڪريو. توهان جي پٺيان ڪو به نه ايندو. اگر ڪو ماڻهو ايندڙ هوندو ته آئون ان کي واپس مڪي وٺي ويندس.
ها! ها! ڪيترا سارا ماڻهو آيا. جن پاڻ ڀلارن جي باري ۾ سراقه کان پڇيو ته سراقه تو هتان محمد بن عبدالله ۽ سندس ساٿي ڪي ويندي ڏٺا هجن ۽ تون به اسان سان گڏ هل ته هٿ ڪري انعام حاصل ڪيون. مگر هن بقول سچل سائين جي ذو معنيٰ ”ٻن معنن وارو“ جملو چئي انهن کي واپس مڪي موٽائي ڇڏيو. يعني نه ها هئي نه نه هئي.
ڪلمو ڀران تان ڪافر ٿيان، ڪلمون ڀري ڪير،
جيڏهن راهه رسول جي اوڏهن آئون نه پايان پير،
تنهن سان منهنجو به وير، جيڪو پڇي پيغمبر جو.