سفرناما

دلبرﷺ جي ديس ۾

ڪتاب ”دلبر ﷺ جي ديس ۾“ مڪي ۽ مديني جو سفرنامو آهي،مولوي محمد يامين لکي ٿو؛ ”جيئن ته، ”دلبرﷺ جي ديس ۾“ هڪ مذهبي رنگ ۾ لکيل تاليف آهي تنهن ڪري انهي ٿري لهجي ۾ خشڪ واريءَ تي ديار حبيب جو داستان، تيز وڏ ڦڙي مينهن وارو وسڪارو ڪندي محسوس ٿئي ٿو ته، پرينءَ جي پار جي هُٻڪار ۽ سرور ڀري سُرهاڻ هيءَ ڪتاب پڙهندي هتي محسوس ٿئي پئي! سبحان الله!
Title Cover of book دلبرﷺ جي ديس ۾

اعلان ڪوهه صفا

نزول وحي کان بعد حضور اڪرمﷺ الله پاڪ جي هيڪڙائي ۽ مصنوعي خدائن، بُتن جي مذمت. پنهنجي سهڻن اخلاقن جي ذريعي سان آهستي آهستي شروعات ڪئي ته سڀ کان پهريائين عورتن مان بي بي خديجھ الڪبريٰ رضه. مردن مان حضرت ابو بڪر صديق رضه ۽ نوجوانن مان حضرت علي المرتضيٰ رضه ايمان آندو ۽ چند ٻيا حضرات متفق بنجي ويا.
الله پاڪ جو وحي جبرئيل عليھ السلام هي آيت پاڪ کڻي آيو ته وانذر عشيرتلڪ الاقربين يعني اي محمدﷺ جهڙي طرح ٻين کي ايمان آڻڻ جي تبليغ ڪرين ٿو ته اهڙي طرح پنهنجن ويجهن عزيزن کي پڻ الله جي هيڪڙائي طرف سڏ ڪر ۽ ڊيڄار. پاڻ ڀلارن عرب جي رواج موجب ته ڪو اهم واقعي يا ڪا وڏي اهم خبر ڏيڻ مقصود هوندي هئي. ته ڪنهن مٿاهين جاءِ يا ڪنهن جبل جي چوٽي تي چڙهي. سفيد چادر گهمائي ويندي هئي. انهي جو مقصد هوندو هو. ڳوٺاڻا سڀ گڏ ٿيو جو اوهان کي ڪنهن اهم واقعي بابت خبر ڏني ويندي.
الله جي رسول پاڪ پڻ ڪوهه صفا تي چڙهي سفيد چادر گهمائي. مڪي جي قريشن ۽ ٻين قبيلن وارن ڏٺو ته محمد بن عبدالله ڪنهن اهم واقعي لاءِ سڏي رهيو آهي. مڪي جا سڀ ننڍا وڏا. مرد توڙي عورتون، امير توڙي غريب سڀ جبل صفا وٽ گڏ ٿي ويا ۽ چيائون ته اي محمد ٻڌاءِ ته ڇا چوڻ گهرين ٿو؟
پاڻ ڀلارن اعلان ڪيو ته اي مڪي وارو قريش ۽ جمله قبائل ٻڌايو ته اوهان هن کان اڳ مون کي ڪيئن ڏنو آهي؟
سڀني هڪ آواز ٿي چيائون ته اسان توکي هر وقت صادق ۽ امين ئي ڏٺو آهي. تو ڪڏهن به نه ڪوڙ ڳالهايو آهي نه ئي ڪڏهن امانت ۾ خيانت ڪئي آهي. تو هميشھ ذاتي منفعت کان قومي منفعت کي مقدم رکيو آهي. تو هميشه عفو و در گذر ۽ صله رحمي جو درس ڏنو آهي. توهان هر لحاظ ۾ پاڪ و صاف آهيو. پاڻ ڪريمن فرمايو ته جيڪڏهن آئون توهان کي چوان ته هِن جبل جي هُن ڀر کان دشمنن جو هڪ وڏو لشڪر اوهان کي ختم ڪرڻ لاءِ اچي رهيو آهي ته اوهان منهنجي ڳالهه تي اعتبار ڪندا؟ سڀني بيڪ آواز چيو ته اسان يقيناً اعتبار ڪنداسون ته واقعي تون سچ چئي رهيو آهين. اسان جا ڪن ۽ اکيون ته دوکو کائي سگهن ٿا. مگر تون ڪوڙ ڪو نه ڳالهائيندين.
پاڻ ڀلارن پنهنجي لاءِ ايتري قدر اعتماد جو ووٽ وٺڻ ۽ ملڻ بعد اعلان ڪيو ته اوهان کي مون ۾ ايترو ڀروسو آهي ته پوءِ اي انسانو توهان چئو ته لا الھ الا الله محمد رسول الله و انتم تفلحون. ته توهان يقيناً ڪامياب آهيو. اهو اعلان ٿيو ۽ يڪدم اهي قريشي ائين بدلجي ويا جو جهڙوڪر سالن جا دشمن هجن. ڪو گاريون پيو ڏي. ڪو پٿر اڇلائي پيو هڻي. ڪو چوي پيو ته تون جادوگر آهين. تون ڪوڙو آهين. توکي سرداري جو شوق آهي. تون لالچي آهين. تو وٽ آهي به ڇا؟ تون يتيم سُڃو. خاموش ٿي وڃ. وغيره ابوجهل نهايت برن الفاظن سان مخاطب ٿيو ۽ سندن چاچي ابولهب پاڻ ڀلارن جي طرف پٿر اڇلائيندي چيو ته تنهنجا ٻئي هٿ هلاڪ ٿين. ڇا تو اسان کي هن ڪم لاءِ سڏيو آهي. منهنجي شهر مان نڪري وڃ. نه ته انتهائي خراب نتيجو ڏسندين. اهڙي طرح هرڪو بد شد ڳالهائيندي ٽڙ پکڙ ٿي ويو.
ابو لهب جي ان بداخلاقي جي باري ۾ سوره لهب لٿي. جنهن ۾ فرمايو ويو آهي ته هلاڪ ٿئي ابو لهب پاڻ ۽ ان جو مال جنهن جي گهمنڊ ۾ منهنجي محبوب کي رنجايو آهي. ۽ هلاڪ ٿين سندس ٻئي هٿ. جنهن سان منهنجي پياري محمدﷺ کي پٿر اڇلائي هنيا آهن ۽ هلاڪ ٿئي ان جي زال جيڪا ڪاٺيون کڻندڙ آهي. يعني هو پاڻ. هن جي زال. هن جو مال گهر تڙ. الهو تلهو تباهه و برباد ٿئي. ۽ دنيا ڏٺو ته ابولهب کي ڪينسر جي بيماري ٿي. هٿ شل ٿي ويا. منجهان اهڙي ته بدبوءِ نڪتي جو سندس گهر ڀاتي ڀاءُ برادر پٽ پوٽا بيزار ٿي ويا ۽ شهر کان ٻاهر اڇلايو ويو. اتي ڦٿڪي ڦٿڪي مري ويو. مرگيا مردود نه ختمه نه درود.