نِگا! پنهنجي نفس کي، ڪا سنئين راهه سونهاءِ
(هيءَ حديث مبارڪ امام ابن اثير النهاية ۽ امامقسطلائي المواهب اللدنيه ۾ آندي آهي)
ترجمو: تنهنجو وڏي ۾ وڏو دشمن نفس آهي. جيڪو تنهنجي ٻنهي پاسن جي وچ ۾ آهي.
سمجهاڻي: شيطان انسان جو ازلي دشمن آهي. نفس جي چوڻ تي هلي انسان نفساني خواهشون ،اجايون سڌون ۽ غلط ۽ گناهه جي ڪم ڪري. سزا جو حقدار بڻبو آهي. ان ڪري انسان، شيطان ۽ نفس کي اصلي دشمن سمجهي. انهن خلاف جدوجهد ۽ جهاد ڪندورهي. الله ۽ رسولﷺ جي حڪمن تي هلي.چڱا عملڪندو رهي ته ندورو نفس نهوڙجي ويندو ۽ انسان دنيا ۽ آخرت ۾ ڪاميابي ۽ ڪامراني حاصل ڪندو.
اسلام ۾ جنگ ۽ جهاد ڪرڻ “جهاداڪبر” آهي جڏهن نفس ضابطي ۾ٿيندوته سڀ دين دنيا جا معاملا. الله تعاليٰ جي فصل ۽ نبي سائين ﷺ جي صدقي صحيح ٿي پوندا.صوفي شاعر چيو آهي:
ڏي گوشمالي نفس کي، ندوري نڀاڳي نحس کي
هوڙهو ڇڏي سڀ حرص کي، موڙهو وٺي من واٽ ڪا
شاهه عبداللطيف ڀٽائي به نفس کي سڌي واٽ وٺائڻ جي صلاح ڏني آهي.
وحده لا شريڪ لہ چئي چوندو آءُ
فرض،واجب، سنتون،تنئو ترڪ مَ پاءِ
توبه سندي تسبيح،پڙهي سا پُڄاءِ
“نگا! پنهنجي نفس کي، ڪا سنئين راهه سونهاءِ
ته سندي دوزخ باهه، تواوڏيائي نه اچي
(شاهه)