مون پريان جي ڳالهڙي
( هي لفظ مبارڪ “ مسلم” ۽ ابو الشيخ “الثواب” ۾ ابي امامة کان ۽ الديلمي، حضرت انس بن مالڪ کان روايت ڪري آندا آهن.)
ترجمو:الله تعاليٰ ان ٻانهي تي رحم ڪري، جيڪو سهڻو ڳالهائي کتي ويو يا بري ڳالهائڻ کان ماٺ ڪري سلامت رهيو.
سمجهاڻي: هن حديث مبارڪ مان ظاهر آهي ته، ڳالهائجي ته سچ ۽ سهڻو ڳالهائجي. الله ۽ رسول کي راضي ڪري ڪاميابي ماڻجي.
ٻي صورت ۾ خراب ڳالهائڻ کان پاڻ پلي، صبر ۽ سڪوت ڪري ويهجي ۽ سک۽ سلامتي حاصل ڪجي.
مشهور آهي ته سهڻو ڳالهائڻ چاندي آهي ته چپ يا سڪوت سون برابر آهي.
الله تعاليٰ به قرآن مجيد ۾ بااخلاق ۽ سهڻي ڳالهائڻ جو امر فرمايو آهي: و قولو للناس حسنا (پ 1 سوره البقره، آيت 83)ترجمو: ۽ ماڻهن سان سهڻو ڳالهايو.سنڌي ۾ به پهاڪو آهي ته “ڪن ماڻهن جو روئڻ راحت ۽ ڪن ماڻهن جو کلڻ خواري.”
سهڻي ڳالهائڻ جي اسلام ۾ ترغيب آيل آهي ۽ نه ته سڪوت جو شان سوايو آهي. امام غزالي رح جڳ مشهور ڪتاب “احياء علوم الدين”۾ سهڻي ڳالهائڻ ۽ خاموش رهڻ بابت تفصيل لکيو آهي.
ڀڪليا ڀوڻن ڌڙ کي گڏيو ڌوڙسين
ڳالهيون ڳهلي لوڪ سين، پڌر پئي نه ڪن
ڪامل آهي تن، “مون پريان جي ڳالهڙي”
(شاهه)