مانجهاندي جو ماڳ
( هن حديث مبارڪ کي البيهقي شعب الايمان ۾ ۽ العسڪري عبدالله بن عمر کان روايت ڪيو آهي.)
ترجمو: دنيا ۾ ائين رهه جيئن مسافر آهين. بلڪ رستو پار اڪرندڙ جيان رهه ۽ پاڻ کي قبرن وارن ۾ سمجهه.
سمجهاڻي: هيءَ دنيا مانجهاندي جو ماڳ آهي. هتي هر هڪ ڪجهه وقت لاءِ مسافر ٿي آيو آهي.پوءِ مسافر يا واٽهڙو لاءِ اهو مناسب ڪونهي. ته رستي تي گهر ٺاهي ويهي رهي. ۽ پنهنجو اصلي وطن وساري ڇڏي. ان ڪري انسان کي گهرجي ته فاني دنيا جي شين سان دل نه لڳائي. پر اصل ماڳ آخرت واسطي چڱن عملن جي موڙي گڏ ڪندو رهي.
شاهه ڀٽائي به هن دنيا کي مانجهاندي جو ماڳ سڏيو آهي:
ستا اٿي جاڳ، ننڊ نه ڪجي ايتري
تو جو ساڻيهه ڀانئيو، “سو مانجهاندي جو ماڳ”
سلطاني سهاڳ، ننڊن ڪندي نه ملي
(شاهه)
فارسي شاعرجامي به سهڻي ڳالهه ڪئي آهي:
ترجمو: اي دل! ڪيترو وقت ٻارن وانگر هن مجازي دنيا ۾ مٽيءَ جون ماڙيون اڏيندو ۽ ڊاهيندو رهندين.هن مٽيءَ مان پرڙا ڇنڊي اصل آخرت واري ماڳ ڏي موٽڻ جي ڪر.( يوسف زليخا فارسي)
حديث مبارڪل ۾ ٻي ڳالهه آهي ته پاڻ کي قبر وارن يا مئلن ۾ شمار ڪرڻ. حقيقت به اها آهي ته نفس کي ماري دنيا سان گهٽ واسطو رکي آخرت لاءِ توشو گڏ ڪجي. شاهه طيف به ساڳي ڳالهه ڪئي آهجي
مرڻا اڳي جي مئا، سي مري ٿين نه مات
هوندا سي حيات، جيئڻان اڳي جي جيا
(شاهه)