سي آيتون آهين
هيءَ حديث ابو دائود، بريده بن الحصيب کان آندي آهي ۽ صحيح البخاري ۾ هي لفظ “ ان من الشعر لحڪمة” به آيل آهن.)
ترجمو: بيشڪ ڪي بيان جادو هوندا آهن ۽ ڪي علم جهالت هوندا آهن ...............................۽ ڪي شعر حڪمت ڀريا هوندا آهن.
سمجهاڻي: پاڻ سڳورن ﷺ جي زماني ۾ ٻن ماڻهن وڏي مهارت ۽ قابليت فصاحت ۽ بلاغت سان پنهنجي قبيلي جون خوبيون بيان ڪري ٻڌايون. سندن زور بيان جي اثر ڪري. ماڻهو حيرت ۾ پئجي ويا. پاڻ سڳورن ﷺ ان تي فرمايو ته: ڪن ماڻهن جو ڳالهائڻ جادو جهڙو اثر رکي ٿو.
وڌيڪ ايئن فرمايائون ته ڪي علم وري جهالت هوندا آهن. يعني اهڙا علم جن مان دين جو فائدو ته ڪونهي، پر دنيا جو نفعو نه ندارد، جيئن رمل وغيره سائنسي علم پرائڻ سان دنيا جو فائدو ٿئي ٿو. جيئن ميڊيڪل سان جسماني بيمارين جي ڄاڻ ، علاج، آپريشن ۽ بچاءُ.
فصاحت ۽ بلاغت جي ڌڻي نبي پاڪﷺ شعر شاعري ۾ لفظن جي بيهڪ، جوڙجڪ ۽ سهڻائپ بابت وضاحت سان ارشاد فرمايو ته “ ڪي شعر حڪمت ڀريا هوندا آهن.”
جيتوڻيڪ سڀ شعر هڪجهڙا ناهن. سٺا ۽ نصيحت وارا شعر فائديمند، دل تي چڱو اثر ڪندڙ ۽ نيڪ عمل تي شوق ڏياريندڙ آهن. البت خراب لفظن ۽ معنيٰ وارا شعر انسان ۽ معاشري لاءِ بداخلاقي جو سبب ۽ ناسور آهن. اهڙن خراب خيالن وارن شعرن کان بچڻ ضروري آهي.
سهڻن شعرن ۾ قرآن ۽ حديث جي معنيٰ سان نصيحت ڀريا نڪتا سمايل هوندا آهن. اهڙن شعرن لاءِ شاهه عبداللطيف ڀٽائي فرمايو آهي:
جي تو بيت ڀانئيا، “ سي آيتون آهين”
نيو من لائين، پريان سندي پار ڏي.
(شاهه)