ڊرامائي هفتا
سندس آخري اطلاع موجب هن دفعي سائينداد کي جنهن ڏينهن ڪراچيءَ پهچڻو هو، سو ڏينهن ڪراچيءَ جي ڊرامائي هفتي جو هڪ ڏينهن هو.
ڪراچيءَ وارا، خاص طرح فريئر روڊ، لياقت آباد ۽ ناظم آباد وارا، سال ۾ ٻه -ٽي دفعا ڊرامائي هفتا ملهائيندا آهن، جن ۾ چؤواٽن تي باهيون ٻارڻ، ابتا سبتا نعرا هڻڻ، جلسن ڪرڻ، جلوس ڪڍڻ، ۽ ڊاهه ڊوهه ڪرڻ جهڙا دلفريب منظر نظر ايندا آهن. ڊرامائي هفتا ملهائڻ لاءِ ڪونه ڪو سبب ڳولي ڪڍندا آهن. مثال طور - گرميءَ جو درجو وڌڻ، مينهن جو نه وسڻ، ۽ جڏهن وسڻ ته ڇو وٺو، لوسڻ جي قيمت ۾ ڪمي، وغيره! ڪڏهن سياسي سبب به ڳولي ڪڍندا آهن، ۽ هڪدم ڊرامائي هفتو ملهائيندا آهن. آمريت جي دور ۾ ڊرامائي هفتو ملهائي گهر ڪندا ته جمهوريت گهرجي. جڏهن جمهوريت ملندي اٿن ته مظاهرا ڪري آمريت جي گهر ڪندا آهن.
سنڌي ٻوليءَ وارو بل سنڌ اسيمبليءَ جي چونڊيل نمائندن جي وڏي اڪثريت منظور ڪيو. پر ڪراچي جي ٽن Trouble spots جي رهواسين ۽ داداگيرن کي بل جو جمهوري طريقي سان منظور ٿيڻ منظور نه هو. تنهن ڪري ڪجهه منظور حسين، منظور علي، منظور احمد وغيره وغيره، ٻرن مان نڪري آيا ۽ سنڌيءَ ٻوليءَ جي بل خلاف مظاهرن جو سلسلو شروع ٿيو. هر ڊرامائي هفتي وانگر هڪ هفتو ملهايو ويو، جنهن ۾ هميشه وانگر ڏاڍي ڊاهه ڊوهه، ڪرتب بازي، گاريون ۽ باهيون ڏنيون و يون. پوليس تي حملا ڪيا ويا. پٿر بازي ڪئي ويئي. جنهن ڏينهن سائينداد ڪراچيءَ پهچڻو هو، تنهن ڏينهن فسادن جي ڊرامائي هفتي جو عروج هو. مان کيس اسٽيشن وٺڻ ويس.
سائينداد ريل مان لٿو ته مٿو لڪائڻ لڳو. کيس لالو کيت ۾ سنڌي هوٽل جي ڀرسان پنهنجي هڪ مائٽ جي گهر پهچڻو هو. پڇيائين، ٽيڪسيون ۽ رڪشا ڪٿي آهن؟“
وراڻيم. ”گيراجن ۾.“
”سنڌي هوٽل تائين ڪيئن پڄنداسين؟“
”ٽنگون ريل ۾ ڇڏي آيو آهين ڇا؟“
”آهن ته ساڻ.“
”ته پوءِ منهنجا سائين کڙيءَ تي زور رکنداسين، ۽ سڌو هلي سنڌي هوٽل تي دم پٽينداسين“.
سنڌي هوٽل تائين اسين پهچي نه سگهياسين، ڇوجو تين هٽي پل وٽ پوليس ۽ عادتي فسادين جي وچ ۾ زبردست پٿر بازي هلي رهي هئي. تين هٽيءَ جي چؤواٽي وٽان بيهي تماشو ڏسڻ لڳاسين.
فسادي پٿر بازي ڪري رهيا هئا ۽ نعرا به هڻي رهيا هئا. هڪ نعرو عجيب هو: ”ايوب خان زنده باد“.
سائينداد پڇيو، ”هي ايوب خان جا حامي آهن ڇا؟“
وراڻيم، ”هي ڪنهن جا به حامي ناهن.“
”ته پوءِ ايوب خان زنده باد ڇو ٿا چون؟“
وراڻيم، ”جڏهن آمريت هئي، تڏهن هي جمهوريت لاءِ فساد ڪندا هئا. جمهوري طريقي سان بل منظور ٿيو آهي، ته جمهوريت جي خلاف ٿي بيٺا آهن. فتنو سندن رڳ رڳ ۾ ڀريل آهي.“
”پر هي آهن ڪير؟“
وراڻيم، ”هي ڊرامائي هفتا ملهائڻ وارا ناٽڪي آهن. فساد ڪرڻ سندن پيشو آهي.“
19 جولاءِ 1972ع