ايجنسيون ۽ اسين
آمريڪا پنهنجن ايجنٽن معرفت اسان سان جاوا ڪيا آهن – ۽ اهو سلسلو ختم نه ٿيو آهي. اهو سلسلو بدستور جاري آهي. آمريڪي ايجنٽ مختلف ٻهروپ ڌاري پاڪستان ۾ پهچي رهيا آهن، ۽ گهربل معلومات هٿ ڪري موٽي رهيا آهن. پاڪستان مان هٿ ڪيل معلومات ۽ انگ اکر پاڪستان خلاف استعمال ٿي رهيا آهن. پاڪستان ۾ ڪجهه اهڙا ادارا آهن جن ادارن معرفت آمريڪي ايجنٽ ملڪ جي اندرين حصن ۾ داخل ٿي رهيا آهن. اهڙن ادارن جا نالا لکڻ في الحال مان مناسب نه ٿو سمجهان. اهڙن ادارن جي ڪارڪردگيءَ متعلق ڪجهه ڳالهائيندس – ۽ فيصلو اوهان تي ڇڏي ڏيندس.
اسلام آباد ۾ هڪ اداري جو ڪم آهي پاڪستان ۾ لوڪ ورثي جو تحفظ ۽ ان کيتر ۾ کوجنا. ان اداري ۾ آمريڪي ايجنٽن جي آمد آمد آهي. ڪو ڏينهن خالي نه آهي جو ان اداري ۾ ڪو آمريڪي ايجنٽ وارد نه ٿيندو هجي – آمريڪي ايجنٽ اڪيلي سر ۽ ڪڏهن ٽولن ۾ اهڙي اداري ۾ ايندا آهن، ۽ پاڪستان جي لوڪ ورثي ۾ غير معمولي دلچسپي ڏيکاريندا آهن. مان نه ٿو سمجهان ته پاڪستان جي لوڪ ورثي جو آمريڪا سان ڪو تعلق آهي يا آمريڪي تهذيب ۽ تمدن سان ڪو واسطو آهي. پر تنهن هوندي به آمريڪي ايجنٽ اهڙي اداري ۾ غير معمولي دلچسپي وٺي رهيا آهن.
مان اهڙي اداري تي آمريڪي ايجنٽن جو اڏو هئڻ جو الزام قبل از وقت سمجهان ٿو. سامراج خلاف جاڳرتا جيڪڏهن وقتي ناهي، ۽ دائمي آهي، ته پوءِ اهڙن ادارن جا پول پڌرا ٿيندي ويرم نه لڳندي. اهڙن ادارن معرفت آمريڪي ايجنٽ ڪهڙي نموني ڪم ڪري رهيا آهن ان روئداد جي باري ۾ ڪجهه ٻڌو.
ڪو آمريڪي ايجنٽ ايندو. اهڙي اداري جي اسٽوڊيو ۾ پاڪستان جو لوڪ سنگيت ٻڌندو. گهرو هنر جو سامان ڏسندو ۽ پاڪستان جي لوڪ ورثي تي اوچتو ئي اوچتو اڪن ڇڪن ٿي پوندو. اداري جي آمريڪا نواز سربراهه سان ان باري ۾ ڳالهائيندو ۽ پاڪستان جي ڳوٺاڻن علائقن جو دورو ڪرڻ جو ارادو ظاهر ڪندو. اداري جو سربراهه وڏي پاٻوهه سان آمريڪي ايجنٽ لاءِ پاڪستان جي اندرين علائقن جو گشت ڪرڻ ۽ واءُ سواءُ لهڻ جو پروگرام رٿيندو ۽ پوءِ، آمريڪي ايجنٽ ڪڏهن هيڪلو، ۽ ڪڏهن اهڙي سربراهه جي نگهبانيءَ ۾ گشت تي روانو ٿي ويندو هو. پاڻ سان ٻن– ٽن قسمن جون ڪيميرائون – ٽيپ رڪارڊر ۽ ڪيلڪيوليٽر کڻي ويندو. ملڪ جي ڳوٺن علائقن جو دورو ڪندو ۽ وڏي هوشياريءَ سان اسان جي اٻوجهه عوام جي رهڻي ڪهڻي، ريتن رسمن، سوچ ويچار ۽ آدمشماريءَ جي انگ اکرن جو رڪارڊ تيار ڪندو. ان قسم جي معلومات هٿ ڪرڻ کان پوءِ هو آمريڪا روانو ٿي ويندو. ڪجهه ڏينهن کان پوءِ ٻيو ڪو آمريڪي ايجنٽ ايندو، ۽ هو اڳ هٿ ڪيل معلومات جي آڌار تي وڌيڪ کوجنا ڪندو ته ڪيئن ۽ ڪهڙي نموني پاڪستان جي ڳوٺاڻن علائقن جي سادي عوام کي سامراجي چڪر ۾ سوگهو ڪري سگهجي ٿو.
ان قسم جا ٻه چار نه، بلڪه ڪيترائي ادارا پاڪستان ۾ سامراجي ايجنٽن جي خدمت ڪري رهيا آهن.
11 مئي 1977ع