منهنجي جنگ
اڄ مون کي پاڪستان ۾ سامراجين جي ايجنٽن متعلق ڪالم لکڻو آهي. مون کي ياد ٿو پوي ته اقتدار جڏهن پيپلز پارٽيءَ وٽ هو، تڏهن هن قسم جو ڪالم مون اڳ ڪڏهن به نه لکيو هو. اڄ، جڏهن اقتدار پيپلز پارٽيءَ جي هٿن مان نڪري ويو آهي، ۽ هر طرف سامراجين، رجعت پسندن ۽ دقيانوسي ملن جي ٻيگهي متل آهي، تڏهن هن قسم جو ڪالم لکي رهيو آهيان.
موجوده سياسي ڦير گهير کان اڳ، توهان کي ياد هوندو ته جناب ذوالفقار علي ڀٽي صاحب زورائتي ۽ اثرائتي نموني دنيا ۾ سامراجين جي سربراهه آمريڪا جي عزائم جا پول پڌرا ڪيا هئا، ۽ آمريڪا کي اڇو هاٿي سڏيو هو. اڇي هاٿيءَ، يعني دنيا ۾ سامراجين جي سڀ کان وڏي سربراهه ايشيا ۾ جيڪي ڪلور ڪيا آهن، سي ڪنهن کان ڳجها نه آهن. ڀٽي صاحب جڏهن آمريڪا بابت پنهنجو موقف بيان ڪيو، تڏهن پاڪستاني نسل جي آمريڪي ايجنٽن جا منهن لڙڪي پيا هئا. هنن ثقافت، ادب، آرٽ ۽ سياست جي نالي ۾ جهڙي نموني اسان تي سامراجين جو تسلط قائم رکيو هو، ۽ آهي سو کين ککيو پئي. هنن پنهنجو حشر اکين آڏو ڏٺو پئي. کين پنهنجي حساب ڪتاب جو ڏينهن ويجهو محسوس ٿيو هو. هنن ۾ ڦڦڙي پئجي ويئي هئي. بند ڪمرن ۾ هنن ڪانفرنسون ڪيون. پنهنجي قلعي جي مضبوط ديوارن ۾ پيل شگاف ڀرڻ لاءِ پنهنجي آقا کان مدد حاصل ڪرڻ جا منصوبا رٿڻ لڳا. هنن مدد لاءِ ايلچي روانا ڪيا.
پاڪستان ۾ سامراجين وڏي چالاڪيءَ سان، ۽ مڪاريءَ سان پنهنجو تسلط قائم رکيو آهي. ان لاءِ هنن پاڪستان ۾ پاڪستاني نسل جي سامراجي ايجنٽن جون همدرديون حاصل ڪري ورتيون آهن. انهن سامراجي ايجنٽن ثقافت، ادب، آرٽ ۽ سياست جي نالي ۾ پنهنجو ڄار پکيڙيو آهي. هنن وٽ رسالا آهن – اخبارون آهن. اسان جڏهن به سامراجين خلاف آواز اٿاريو آهي، تڏهن هنن پنهنجي بچاءَ ۾ وڏي چالاڪيءَ سان اهو تاثر ڏيڻ جي ڪوشش ڪئي آهي ته ملڪ ۾ ڪميونسٽن ۽ سوشلسٽن جو تعداد ۽ آواز وڌي رهيو آهي. پاڪستان ”سبز“ بدران ”سرخ“ ٿي رهيو آهي. پاڪستان اسلام جي نالي ۾ حاصل ڪيو ويو آهي. هي ”سرخا“ پاڪستان مان اسلام کي تڙي ڪڍڻ جي ڪوششن ۾ آهن. اسين (يعني سامراجي ايجنٽ) پاڪستان مان اسلام کي ختم ٿيڻ نه ڏينداسين. اسين (يعني سامراجي) هر حال ۾ اسلام جي حمايت ڪندي ”سرخن“ جي سر ڪوبي ڪنداسين. اهڙي نموني پاڪستاني نسل جي سامراجي ايجنٽن پاڪستان ۾ ترقي پسند قوتن کي اُڀرڻ کان روڪڻ جي ناڪام ڪوشش ڪئي آهي. پاڪستان جا رجعت پسند اسلام جي اوٽ وٺي ترقي پسند قوتن سان مڪاريءَ واري جنگ جاري رکي رهيا آهن.
پاڪستاني نسل جو هڪ نامور (يا بدنام!) سامراجي ايجنٽ مون کي چوائي موڪليو آهي ته هينئر توکي ڏسي رهبو – توکان تنهنجي لکيل هڪ هڪ لفظ جو حساب وٺبو –! سامراجي ايجنٽ جو دڙڪو ٻڌي مون کي سامراجي ايجنٽ جي عقل تي ارمان ٿيو. مان پيپلز پارٽيءَ جي وجود ۽ اقتدار ۾ اچڻ کان اڳ لکي رهيو آهيان. پيپلز پارٽي جڏهن اقتدار ۾ هئي، تڏهن به لکي رهيو هوس. اڄ جڏهن سياسي ڦير گهير سبب پيپلز پارٽي اقتدار ۾ نه رهي آهي، تڏهن به مان لکي رهيو آهيان. هڪ ليکڪ کي پنهنجي جنگ اڪيلي سر لڙڻي پوندي آهي. سامراجين، رجعت پسندن ۽ دقيا نوسي ملن خلاف منهنجي جنگ جاري آهي. ۽ اها جنگ مان اڪيلي سر لڙي رهيو آهيان.
7 آگسٽ 1977ع