تاريخ، فلسفو ۽ سياست

ادب ۽ سياست

ڪتاب ”ادب ۽ سياست“ نامياري ليکڪ ۽ ڪهاڻيڪار ۽ دانشور امر جليل صاحب جي قصن، ڪٿائن ۽ ليکن جو مجموعو آهي.امر جليل لکي ٿو:
”ڪتاب ”ادب ۽ سياست“ ۾ پنجٽيهه سال پراڻا قصا، ڪهاڻيون ۽ ليک پڙهي مون کي محسوس ٿيو آهي ته پنهنجي سوچ ۽ روين ۾ سنڌ اتيئي بيٺي آهي. جتي ٽيهه چاليهه سال اڳ بيٺل هئي. چوريون، ڌاڙا، خون، پوليس جا ظلم، حاڪمن جي بيحسي، ڪاروڪاري، ڪاپي ڪلچر، تعليم کان نابري ۽ سياسي سوچ ۾ سنڌ اُتي جو اُتي بيٺي آهي. بلڪ زوال پذير ٿي آهي.“
  • 4.5/5.0
  • 7164
  • 2630
  • آخري ڀيرو اپڊيٽ ٿيو:
  • امر جليل
  • ڇاپو پھريون
Title Cover of book ادب ۽ سياست

سچل ۽ چونڊون

سچ پڇو ته مون کي ڏاڍي خوشي ٿي، جڏهن ٻڌم ته آزادانه، غير جانبدارانه ۽ منصفانه چونڊن ۾ سچل حصو وٺندو. پر، هڪ ڳالهه ڪنڊي وانگر منهنجي ذهن ۾ چڀڻ لڳي. تنهن ڪري سوچيم ته جيستائين ان سلسلي ۾ سچل کان وضاحت طلب نه ڪندس تيستائين ڪنڊي جو چڀڪو پيو محسوس ڪندس. اها ڳالهه ئي ڪجهه اهڙي هئي جنهن جي سمجهاڻي مون وٽ نه هئي. مان، تنهن ڪري سچل جي ڳولا ۾ نڪري پيس. سچل کي هٿ ڪرڻ ڪا سولي ڳالهه نه آهي. هو سچ وانگر روشن آهي تنهن ڪري روشنيءَ کي هٿ ڪرڻ ممڪن نه آهي. ناممڪن کي ممڪن ڪرڻ لاءِ مان نڪري پيس. سنڌ جو چپو چپو ڳولي ڏٺم – سچل نه مليو. سنڌ جي ڪنڊ ڪڙڇ ۾ پڇا ڪرايم – پر سچل جو ڏس نه مليو. پوءِ هڪڙي ڏينهن، جڏهن ٿڪجي، ٽٽجي، ساڻو ٿي پپر جي ڇانوَ ۾ وڃي ليٽي پيس تڏهن الاءِ ڪٿان سچل اچي اتان لانگهائو ٿيو. مون کي بيحال ڏسي بيهي رهيو.
مون کان پڇيائين، ”آزادانه، غير جانبدارانه ۽ منصفانه چونڊن ۾ حصو وٺڻ جو ارادو ڪيو اٿئي ڇا؟“
مون ڇرڪي هن ڏانهن ڏٺو. ڏسڻ شرط کيس سڃاڻي ورتم. چيم، ”مان تنهنجي تلاش ۾ نڪتو هوس سچل. ڪيئن آهين؟“
جواب ڏنائين، ”آئون جوئي آهيان سوئي آهيان.“
” ڪو ڪيئن چوي ڪو ڪيئن چوي.“ چيم، ”تون جوئي آهين سو ئي آهين.“
”تون پپر جي ڇانوَ ۾ ڇا پيو ڪرين؟“ سچل پڇيو.
چيم، ”تنهنجي تلاش ۾ ڪنڊ ڪڙڇ ۾ ڀٽڪندي ڀٽڪندي ٿڪجي پيو هوس.“
”منهنجيءَ تلاش ۾؟“ هن پڇيو.
چيم، ”ها، تنهنجيءَ تلاش ۾.“
هن چيو، ”پنهنجو رڪارڊ خراب ڪرائيندين ڇا؟“
”رڪارڊ جي ڳالهه ڇڏ.“ مون چيو، ”مون کي اهو ٻڌي بيحد خوشي ٿي آهي ته تون آزادانه، منصفانه۽ غير جانبدارانه چونڊن ۾ حصو وٺي رهيو آهين!“
”مان چونڊن ۾ حصو وٺي رهيو آهيان؟!“ سچل چيو، ”ميان مٿو ته جائيتو اٿئي نه؟“
چيم، ”اهو افواهه ناهي. مون هٿيڪي هنڌان اها خبر ٻڌي آهي.“
سچل چيو، ”اها خبر بلڪل جڙتو آهي.“
پڇيم، ”ڇا تنهنجو نالو سچل ناهي؟“
”ها.“ هن چيو، ”منهنجو نالو سچل آهي.“
”۽ توکي اها خبر آهي ته ايندڙ آڪٽوبر ۾ آزادانه، غير جانبدارانه ۽ منصفانه چونڊون ٿي رهيون آهن“
”ها مون کي خبر آهي.“
”انهن چونڊن ۾ تون حصو وٺي رهيو آهين؟“
”نه. اهو الزام بلڪل غلط آهي.“
”ڇا مطلب!“
”مطلب ته مان چونڊن ۾ بيهي نه سگهندس.“
مون کي تعجب لڳو. چيم، ”چونڊون آزادانه، غير جانبدارانه ۽ منصفانه ٿي رهيون آهن.“
”مون کي خبر آهي. مان ٽي وي ڏسندو آهيان – ريڊيو ٻڌندو آهيان“ سچل چيو، ”چونڊن ۾ حصو وٺڻ لاءِ مون کي پنهنجي ڪلام جي وڏي حصي تان هٿ کڻڻو پوندو يا ان ۾ ترميم ڪرڻي پوندي.“
اها ئي ڳالهه هئي جيڪا ڪنڊي وانگر منهنجي ذهن ۾ ڇڀي رهي هئي.
سچل پڇيو، ”تون سمجهين ٿو ته منهنجي هن بيت ٻڌڻ کان پوءِ مون کي چونڊن ۾ حصو وٺڻ ڏيندا.“
سچل پنهنجو بيت ٻڌايو
”ڪلمي مون کي ڪين ڪيو
مورئون مسلمان،
نڪو احمد موڪليو عرب کان ايمان
سچو آهي سبحان
ماڻهن ليکي آدمي.“
مون ڪجهه نه چيو.
سچل چيو، ”هڪ بيت جون هي سٽون مون کي آزادانه غير جانبدارانه ۽ منصفانه چونڊن ۾ بيهڻ کان رد ڪرڻ لاءِ ڪافي آهن.“
هن اُهي سٽون ٻڌائيون.
”دوزخ دڙڪو
بهشت دلاسو
ڊاهه ويا سڀ ڊهي ڊهي.“
پڇيم، ”ته پوءِ ڪهڙو سچل چونڊن ۾ حصو وٺي رهيو آهي.“
چيائين، ”اهو سچل ڪميشن تي مال سپلائي ڪندو آهي.“

5 آگسٽ 1977ع