بهاري، بنگالي ۽ سنڌ
اسان سنڌين کي خوشي آهي، ته 1947ع وانگر، هن دفعي پڻ ٻاهران ايندڙ مظلومن، مجبورن ۽ ستايلن فقط سنڌ کي پنهنجي لاءِ پناهه گاهه منتخب ڪيو آهي. بهاري پنجاب ڏانهن نه پيا وڃن. بهاري بلوچستان ڏانهن نه پيا وڃن. هنن کي اهي صوبا پسند ناهن. يا ٿي سگهي ٿو ته هنن کي سنڌ، پنجاب، سرحد ۽ بلوچستان صوبن مان پاڪستان فقط سنڌ ۾ نظر آيو هجي تنهن ڪري هنن بنگال مان ڀڄي سنڌ ۾ آباد ٿيڻ کي ترجيح ڏني آهي!
بهارين پاڪستان لاءِ وڏيون وڏيون قربانيون ڏنيون آهن. سندن قربانيون پاڪستان جي تاريخ ۾ سونهري لفظن سان لکيون وينديون. هنن پنجويهه سال بنگال ۾ رهي بنگالي ٻولي نه سکي، ۽ اهڙي نموني هنن پاڪستان سان پنهنجي وفاداريءَ جو ثبوت ڏنو. نه فقط ايترو! بهارين هر طرح سان بنگال مان بنگالي ٻوليءَ کي تڙي ڪڍڻ، نيست ۽ نابود ڪرڻ، ۽ ان جي جاءِ تي اڙدوءَ کي نافذ ڪرڻ جون ڪوششون جاري رکيون. اهڙي نموني، هو نظريه پاڪستان جي حفاظت ڪندا رهيا.
بهارين کي اسلام سان دلي قرب آهي. هنن کي بنگالين جي ڪلچر ۾ غير اسلامي عنصر نظر آيو، تنهن ڪري هنن نه رڳو بنگالي ڪلچر کي تحريرن ۽ تقريرن رستي لوئيو ۽ Expose ڪيو. اهڙيءَ ريت بهارين پاڪستان سان پنهنجي سچائيءَ جو ثبوت ڏنو.
بهاري جيئن ته آريا آهن، تنهن ڪري هنن کي بنگالي اَڻ آرين مان ککي ڌپ ايندي هئي. هنن، تنهن ڪري پاڻ کي اڻ سڌريل بنگالين کان پري رکيو.
بنگالي برٽش سامراج جي دور کان وٺي معاشي ۽ اقتصادي طرح ڏتڙيل رهيا آهن. سندن پيٽ خالي ۽ تن بدن اُگهاڙو هوندو آهي. طبقاتي ڪشمڪش ۾ هو تمام هيٺاهين درجي جي نمائندگي ڪندا آهن. بهاري جيئن ته سکيا، ڪاروبار وارا، مال ملڪيت وارا ۽ ڌنڌي ڌاڙيءَ سان هئا، تنهن ڪري مٿاهين درجي جي نمائندگي ڪندا هئا، تنهن ڪري هنن جو هيٺين درجي جي بنگالين کان فطري طور تي پري رهڻ لازمي امر هو.
بنگالي جڏهن بنيادي حقن لاءِ جدوجهد ڪري رهيا هئا، ۽ مغربي پاڪستان جي آقائن کان جيئڻ جو حق گهري رهيا هئا، تڏهن فقط اهي ذهين ۽ هوشيار بهاري ئي هئا، جن بنگالين جي ظاهري طرح جائز جدوجهد جي پس منظر ۾ بغاوت جو رنگ ڏسي ورتو ۽ پوءِ مغربي پاڪستان جي سخت انتظاميه جي مدد سان کين چچرڻ جي ڪوشش ڪئي. بهارين پنهنجي عمل سان پاڪستان کي ٽڪرا ٽڪرا ٿيڻ کان ذري گهٽ بچائي ورتو هو. پر ڇا ڪجي جو نظام شمسي اسان جي خلاف هو، ۽ پاڪستان ٽڪر ٽڪر ٿي ويو! ان ۾ ويچارن بهارين جو تر جيترو به ڏوهه ناهي.
هاڻي، خيرن سان اسان جا مسلمان ڀائر بهاري سنڌ ڏانهن اچي رهيا آهن. هنن کي پاڪستان فقط سنڌ ۾ نظر آيو آهي. هو ستايل ۽ مظلوم آهن. هنن پاڪستان لاءِ وڏيون قربانيون ڏنيون آهن. هو پاڻ سان سڌريل ٻولي، ۽ سڌريل ثقافت آڻي رهيا آهن. اسين سنڌي خوشنصيب آهيون جو هنن سنڌ ۾ آباد ٿيڻ جو فيصلو ڪيو آهي.
1 اپريل 1973ع