منهنجا مثالي شاگرد
سنڌ لاءِ ساهه قربان ڪندڙ اُهي شاگرد محنتن جا مسيحا آهن. مون کي لائبريرين ۾ نظر ايندا آهن – سنڌ جي تاريخ جا ورق ورائيندا آهن – سوچيندا آهن. هنن کي سنڌ جي ضرورتن جي خبر آهي. هو سنڌ لاءِ قوت ۽ طاقت جي خزانن کان واقف آهن. هو سنڌ کي طاقتور بنائڻ لاءِ ڏينهن رات ڪم ڪري رهيا آهن. سنڌ کي هر سال ٽي سو ڊاڪٽر، ٽي سو انجنيئر، ۽ ٽي سو سائنسدان، ۽ لاتعداد هنرمند، ڪاريگر، آپريٽر، ٽيڪنيشن، نرسون، ڪمپائونڊر، ٽائپسٽ، اسٽينو گرافر، ريل گاڏيون، هوائي جهاز ۽ پاڻيءَ جا جهاز هلائيندڙ گهرجن. سنڌ کي اهڙن ڄاڻن جي ضرورت آهي، جيڪي ملڪي ۽ پرڏيهي واپار جا ماهر هجن – ناڻي جي مٽاسٽا جا ماهر هجن – بينڪاريءَ جا ماهر هجن. منهنجا مثالي شاگرد راندين ۾ ميدان ماري رهيا آهن - چٽا ڀيٽين ۾ اڳتي نڪري رهيا آهن – هو سموري جڳ ۾ سنڌ جو مانُ ۽ مرتبو مٿاهون ڪري رهيا آهن.
منهنجا مثالي شاگرد نه صرف پنهنجي پڙهڻ ۾ ڀڙ آهن، ۽ سنڌ کي طاقتور بنائڻ لاءِ پاڻ کي تعليم، ڄاڻ ۽ خود آگاهيءَ جي هٿيارن سان جهنجهي رهيا آهن، پر هو بين الاقوامي سطح جي سياست کي پڻ سمجهي سگهن ٿا. هو سامراجي ايجنٽن کي سڃاڻن واري نگاهه رکن ٿا. هو سنڌ ۾ رهڻ جي باوجود سموري دنيا جي ترقي پسند قوتن سان پاڻ کي شامل محسوس ڪن ٿا. جتي به جابرن ۽ استحصالي قوتن خلاف مظلومن ۽ ڏتڙيل عوام جي جدوجهد هلي رهي آهي، هو پاڻ کي ان جدوجهد جو هڪ حصو سمجهن ٿا. هنن دنيا کي ٻن وڏن ۽ واضح گروهن ۾ تسليم ڪيو آهي. هڪ گروهه ظالمن جو آهي؟ ٻيو گروهه مظلومن جو آهي. هو مظلومن جي گروهه سان وابسته آهن ۽ سندن سر سان ڪفن ٻڌل آهي.
منهنجا مثالي شاگرد سنڌ جي استحصالي قوتن جا جاني دشمن آهن. هو سنڌ جي هاريءَ، ڪڙميءَ، مزور، محتاج ۽ محنت ڪش جا دوست آهن. هو سنڌ جي پورهيت ۾ پورهيتن جي عالمي تنظيم واري سجاڳي ڏسڻ جا خواهشمند آهن. هو سنڌ جي ترقي پسند اديبن، شاعرن، فنڪارن ۽ دانشورن جا ٻانهن ٻيلي آهن.
منهنجا مثالي شاگرد سنڌ کي وهمن، سنسن، ۽ ڀرمن جي ڀوت کان نجات ڏيارڻ چاهين ٿا. هو قبر پرستيءَ جا مخالف آهن، ۽ قبر پرستيءَ کي ترقي پسند تحريڪن لاءِ سخت هاڃيڪار سمجهن ٿا.
منهنجا مثالي شاگرد ذهين آهن ۽ ترقي پسند آهن، تنهن ڪري سياسي طرح عام شاگردن کان وڌيڪ سجاڳ آهن. هو ڪاليج ۽ يونيورسٽيءَ جي چونڊن ۾ وڏيرن جي اولاد جي فتح کي مٿاهين سطح تي قومي چونڊن ۾ وڏيرن جي فتح سان وابسته ڪن ٿا. تنهن ڪري، سنڌ کي وڏيرن، ميرن، پيرن ۽ رئيسن جي اجاره داريءَ مان آجو ڪرائڻ لاءِ ڪاليج ۽ يونيورسٽيءَ جي چونڊن ۾ وڏيرڪن اميدوارن جي مقابلي ۾ ڪنهن هاريءَ يا مزور جي پٽ کي بيهارين ٿا ۽ کيس ڪامياب ڪرائي ڏيکارين ٿا. هو وڏيري جي دولت کي تنظيم سان شڪست ڏين ٿا - اهڙا آهن منهنجا مثالي شاگرد. تيئن هي عوام دشمن، ۽ صحيح معنيٰ ۾ پاڪستان دشمن ٽولو، پنهنجي پرچار ۽ مهم کي تيز ڪري رهيو آهي. اهو ٽولو پاڻ کي پاڻ هرتو ۽ پاڻ مرادو پاڪستان جو پڳدار سڏرائي رهيو آهي، ۽ کليو کلايو ملڪ ۾ فن ۽ ادب بابت جاگيرداراڻو ۽ سرمائي داراڻو نظريو ڦهلائي رهيو آهي. جنهن جو ثبوت اهو آهي ته عوام جي زبانن، اديبن ۽ شاعرن کي غير پاڪستاني سڏي رهيو آهي .
22 مئي 1976ع