تاريخ، فلسفو ۽ سياست

ادب ۽ سياست

ڪتاب ”ادب ۽ سياست“ نامياري ليکڪ ۽ ڪهاڻيڪار ۽ دانشور امر جليل صاحب جي قصن، ڪٿائن ۽ ليکن جو مجموعو آهي.امر جليل لکي ٿو:
”ڪتاب ”ادب ۽ سياست“ ۾ پنجٽيهه سال پراڻا قصا، ڪهاڻيون ۽ ليک پڙهي مون کي محسوس ٿيو آهي ته پنهنجي سوچ ۽ روين ۾ سنڌ اتيئي بيٺي آهي. جتي ٽيهه چاليهه سال اڳ بيٺل هئي. چوريون، ڌاڙا، خون، پوليس جا ظلم، حاڪمن جي بيحسي، ڪاروڪاري، ڪاپي ڪلچر، تعليم کان نابري ۽ سياسي سوچ ۾ سنڌ اُتي جو اُتي بيٺي آهي. بلڪ زوال پذير ٿي آهي.“
  • 4.5/5.0
  • 7164
  • 2630
  • آخري ڀيرو اپڊيٽ ٿيو:
  • امر جليل
  • ڇاپو پھريون
Title Cover of book ادب ۽ سياست

  ڏاڙهي ميجر

مون کي سندس نالي جي سڌ ڪونهي. هر ڪنهن سڏيس ٿي - ”ڏاڙهي ميجر“. جهڙو ڏنو هئائونس لقب، تهڙو هو پاڻ آڪڙيل، سيٽيل، ۽ کهرو! مٿان هئس ٽرڙائپ جي ٽڪ! ڏسڻ جو سوکڙي. منهن سردي وانگر لنبوتڙو، جنهن تي موهيڙن جا کٻ. نڪ نبات. چپ ٿلهڙا ۽ ڪاراٺيل. منهن تي مشين گهمايل ڏاڙهي، جيڪا ڄاڙهيءَ وٽان کٿل هئس، کيس ڪارو ڪوٽ پاتل هو، جنهن جي مٿئين کيسي ۾ ٻه - چار فائونٽن پينون ۽ هڪ عينڪ ٽنبيل هئس. ٽائي به ٻڌي هئائين، ۽ پتلون به پاتي هئائين. ڏسڻ جو سوکڙي!
وڏي جئڪ سان وڏي عهدي تي وڃي ڇاپو هنيو اٿائين. اسلام آباد کي ٿرٿلي ۾ وجهي ڇڏيو اٿائين. مون کيس هڪ غير رسمي گڏجاڻيءَ ۾ ڏٺو. ڪنهن سگريٽ آڇيس، ته انڪار ڪندي چيائين، ”عيد تي ڇڪيندس.“
پوءِ، هيڏانهن هوڏانهن ڏٺائين. ٽپ ڏيئي صوفه تان اٿيو. ڇري کڻي، ٻئي ميز ڏانهن وڌي ويو. ٻئي ميز تي چئن پائونڊن وارو ڪيڪ رکيو هو. ڏاڙهي ميجر ڪيڪ کي ذبح ڪري ڇڏيو. اهڙيون ته آڏيون ابتيون ڇريون وهايائينس جو ڪيڪ ويچارو ڳڀا ڳڀا ٿي ويو. ڪپيل ڪيڪ جو اڌ پائونڊ جيڏو ٽڪر کڻي، پنهنجي جاءِ تي اچي ٿائينڪو ٿيو. اتي ڪنهن چيو، ”اسان جي باري ۾ عام تاثر اهو ئي آهي، ته اسين سفارشي آهيون، ۽ ڪم جا بلڪل جڏا آهيون. اسان کي اهو تاثر مٽائڻو آهي. اسان کي ثابت ڪري ڏيکارڻو آهي، ته اسين ذهين ۽ ڪم جا اورچ آهيون.“
ڏاڙهي ميجر گڏجاڻيءَ جي دوستن تي هڪ نگاهه وڌي، ۽ پوءِ وڏي بي نيازي سان چيو، ”اوهان کي سفارشي سڏيندا هوندا مون کي ڪو سفارشي چوي، ته جيڪر ڏينهن جا تارا ڏيکاري ڇڏيانس.“
ڪنهن پڇيس، ”ڏاڙهي ميجر جهاد ڪندين ڇا؟“
ڏاڙهي ميجر وراڻيو، ”مون کي جيڪو به سفارشي سڏيندو، تنهن جا مان صاحبن کي چئي اصل لاهه ڪڍائي ڇڏيندس.“
ڏاڙهي ميجر جي جواب کان سڀئي ڄڻا بيحد متاثر ٿيا، ۽ سندس پهچ جا قائل ٿيا. ان وچ ۾ ڏاڙهي ميجر ڪيڪ پيسٽرين جا وڏا وڏا ڪريم وارا ٽڪر هڙپ ڪري ويو، ۽ پوءِ چانهه جي ڪوپ ۾ کنڊ جا چار چمچا وجهي، ڪوپ مان جلترنگ جهڙا آواز ڪڍڻ لڳو. ڪوپ ۾ چمچو ائين ٿي گهمايائين، ڄڻ دکيءَ ۾ مانڌاڻي!
ڪنهن پڇيس، ”ميجر، چانهه مان مکڻ ڪڍندين ڇا؟“
ڏاڙهي ميجر جواب نه ڏنو، ۽ شرڙاٽ ڪري چانهه جي ڪوپ مان سرڪيون ڀرڻ لڳو. ساڳئي ڄڻي پڇيس ”ڀلا ڪر خبر توسان ڪيئن ٿا هلن؟“
”ڪيئن ٿا هلن! منهنجي آفيس ۾ هلي ڏس، ميان. وڏي ميز ورتي ٿي مان، جنهن تي شيشو وڇايل آهي. پنهنجي ويهڻ لاءِ ڦرڻي ڪرسي به ورتي ٿي مان. ۽ ٻه ٻه ٽيليفون، چار ڪرسيون، ۽ هڪ گلم به ورتو ٿي مان.“ ڏاڙهي ميجر چيو، ”اهڙي رعب ۾ رکيو ٿي مان، جو سڀئي سمجهي ويا آهن، ته سنڌ مان ڪو ڇپ جهڙو ماڻهو اسلام آباد پهچي ويو آهي. پلاننگ، ڊرافٽنگ ۽ پروپوزل به هيٺين عملي کان تيار ڪرائيندو آهيان. مان ڪاغذن تي رڳو صحيحون ڪندو آهيان.“

1 1 ڊسمبر 1974ع