سنڌ ملڪ تي لامارو
”ٽين ٽين ٽين - ڊز ڊز ڊز.“
ايئر مارشل هوائي خان وات مان مشين گن جهڙا آواز ڪڍندي چيو ”هيءُ ملڪ منهنجو آهي.“
”ڀليو آهين، پٽ ايئر مارشل هوائي خان.“ الله لوڪ کيس سمجهائيندي چيو، ”اجائي تڪڙ نه ڪر. هيءُ تنهنجو ملڪ ناهي. هيءَ سنڌ ملڪ جي ڌرتي آهي.؟
”سنڌ منهنجي، ۽ منهنجي بابي جي جاگير آهي.“
”سو وري ڪئين؟“
”اهو مون کان نه پڇ.“
”ته پوءِ ڪنهن کان پڇان؟“
”برٽش گورنمينٽ کان.“
”انگريز کان پڇان!“
”ها، ها. انگريز مائي باپ، يعني برٽش گورنمينٽ سنڌ مون کي ۽ منهنجي بابي کي جاگير طور ڏيئي ويو آهي.“
الله لوڪ ان انڪشاف تي حيران ٿيو. پڇيائين، ”مائي ڊيئر ايئر مارشل هوائي خان، تو وٽ ڪو پروانو، يا دستاويز آهي، جنهن مطابق سنڌ تنهنجي ۽ تنهنجي پيءُ جي جاگير آهي؟“
”پرواني، يا دستاويز جي ڪا ضرورت ناهي.“ ايئر مارشل هوائي خان وراڻيو، ”اسان جو خاندان انگريز بهادر جو موسٽ اوبيڊئنٽ سرونٽ، يعني پگهاردار ٻانهو هيو. مون به انگريز مائي باپ جي ڏاڍي خذمت ڪئي هئي.“
”سو وري ڪيئن؟“
”انگريز مائي باپ جڏهن هندستان تي حڪومت ڪندا هئا، تڏهن اسين سندن اشارن تي، حڪمن تي پنهنجي ئي ماڻهن تي گوليون هلائيندا هئاسين.“
”پنهنجن ماڻهن تي توهين گوليون ڇو هلائيندا هئا.“
”هو آزادي گهرندا هئا. انگريزن جي غلاميءَ کان نفرت ڪندا هئا.“ ايئر مارشل هوائي خان چيو، ”اسين انهن باغين کي گولين جو نشانو بنائيندا هئاسين. ان خذمت جي عيوض انگريز سرڪار جڏهن ايفرو ايشيائي ملڪن مان ٽپڙ ٻڌا، ۽ هندستان مان روانا ٿيا، تڏهن سنڌ ملڪ اسان کي جاگير طور ڏيئي ويا.“
”اها 1947ع جي ڳالهه پيو ڪرين پٽ ايئر مارشل هيءُ 1973ع آهي. سنڌجو نئون نسل سجاڳ آهي.“ الله لوڪ چيو، ”سنڌ جي نئين نسل تاريخ تان دز لاهي، ماضيءَ سان پنهنجو رشتو جوڙي، پنهنجي بيپناهه قوت کي پرکي ورتو آهي. نئين نسل سان چرچا نه ڪر، هوائي خان.“
”نه نه. مان نه مڙندس. مان گُت هڻندس.“
”مڙي وڃ.“
”نه مڙندس. مون گُت هنئي آهي. مان سنڌ تي نازل ٿي رهيو آهيان.“
”سنڀال، ايئر مارشل هوائي خان.“ الله لوڪ کيس خبردار ڪندي چيو، ”حيدرآباد کان ڪجهه اڳڀرو ٿي ويو آهين.“
”بلڪل ٺيڪ. مون کي هتي لهڻو آهي.“ هوائي خان خوابن جي آسمان مان ڌرتيءَ ڏانهن گت هڻندي الله لوڪ کان پڇيو، ”حيدرآباد جي ويجهو هيءُ ڪهڙو مقام آهي، جيڪو مون کي ڇڪ ڪري رهيو آهي؟“
”هيءَ هنڌ گدو بندر آهي.“ الله لوڪ وراڻيو.
”بس. مون کي هتي، يعني گدو بندر تي لهڻو آهي. هيءَ منهن جي موروثي آرامگاهه آهي.“ ايئر مارشل هوائي خان اکيون بند ڪري گدو بندر تي گت هئين.
8 مئي 1973ع