منهنجو ڪڄاڙو، ڀينر هن ڀينور ۾!
پر اوڪو ٻيو فهم، جنهن سان سر جي سنڌ کي
سڄيءَ سنڌ جي ماڻهن کي ڊاڪٽر شاهد مسعود جو شڪر گذار ٿيڻ گهرجي جنهن کين هڪ پليٽفارم تي گڏ ٿيڻ جو سبب ڏنو. ورنه، تاريخ ۾ سنڌي هڪٻئي جي ٽوپي لاهڻ، هڪ ٻئي جي ڏاڙهي پٽڻ، هڪٻئي جا ترا ڪڍڻ لاءِ بدنام آهن. هڪ ٻئي لاءِ نه سهو، هڪ ٻئي لاءِ ڌڪار سندن طبيعت جو حصو آهي، مون کي خبر ڪونهي ته اسان سنڌين کان سواءِ دنيا ۾ ٻي ڪهڙي قوم آهي جنهن پنهنجو خانو پاڻ خراب ڪيو آهي. مون کي اهڙي ٻي ڪا قوم جڳ جهان ۾ نه سُجهي جيڪا لکين ذاتين پاتين ۽ قبيلن ۾ ڇڙ وڇڙ ٿيل هجي. آفريڪا ۾ لڳندڙ قبيلائي جنگيون ذات پات جي بنيادن تي هلنديون آهن. ٽڙيل پکڙيل، ڇڙ وڇڙ، وکريل ۽ منتشر سنڌي قوم کي هڪ هنڌ، هڪ نقطي تي گڏ ڪرڻ، ڊاڪٽر شاهد مسعود جي زندگيءَ جو وڏي ۾ وڏو ڪارنامو آهي.
ماب موبلائيزيشن Mob Mobilisation، هجوم کي متحرڪ ڪرڻ، يعني انبوهه گردي سياسي سائنس جو هڪ هنر آهي. منتظمن جي غلفت يا غلطيءَ سبب انبوهه ڇڙواڳ ٿي Mob-law جو سبب ٿي پوندو آهي، جنهن کي عام طور تي موبو ڪريسي Mobocracy سڏبو آهي. يعني انبوهه جو پنهنجو پاڻ ٺهي پيل قانون جنهن جي نه ڪا حد هوندي آهي، ۽ نه ڪا سرحد هوندي آهي. سنڌي ٽوپي ريليون ڪڍائڻ وارا ڏاڍا خوش نصيب آهن جو ڪٿي به انبوهه Mobish يعني پنهنجيءَ تي نه لٿو. هُل هنگامو نه ڪيو. سڄيءَ سنڌ ۾ ريليون نچڻ، ڪڏڻ، ۽ ڳائڻ وڄائڻ سان خير خوبيءَ ۾ ختم ٿيون.
هڪ اخبار ۾ اپيل ذريعي مون ريليون ڪڍائڻ وارن کي عرض ڪيو هو ته تقريرن دوران سنڌ جي اٿلي آيل عوام کان وچن ورتو وڃي ته:
اڄ کان پوءِ سنڌ مان ڌاڙيل ڪلچر ختم ٿيندو ۽ وري ڪڏهن ڌاڙو نه لڳندو.
پاٿاريدارن کي پڌرو ڪري سندن پاڙ پٽي ڪڍبي.
اغوا ۽ ڀنگ واري ڪلچر جو خاتمو ٿيندو.
ڪارو ڪاري جهڙي ڪڌي ڪلچر کي هميشه لاءِ دفن ڪري ڇڏبو.
سنڌ جي ننڍن شهرن ۽ ڳوٺن ۾ شودن ۽ لوفرن خلاف تنظيمون ٺاهي سندن مقابلو ڪبو.
جابر ۽ ظالم وڏيرن، سردارن، جاگيردارن ۽ پيرن ۽ سندن ڪمدارن ۽ ڇاڙتن جي ڏاڍ ڏمر خلاف عورتون ۽ مرد ميڊيا سان ملي محاذ کڙو ڪندا.
وڏيرن، سردارن، جاگيردارن ۽ پيرن جي سرپرستيءَ ۾ وحشي پوليس دهشت نه ڦهلائيندي، ۽ ڏوهارين جي پشت پناهي، ۽ بيگناهه ڳوٺاڻن تي ٿاڻن ۾ انسانيت کي شرمندو ڪندڙ تشدد نه ڪندي.
تنظيمون ٺاهي ۽ ريليون ڪڍي بند اسڪولن مان وڏيرن جون اوطاقون، واڙا ۽ گدام ختم ڪرائي اسڪول کولايا ويندا.
ريلين ۾ شامل سنڌين کان وچن ورتو وڃي ته هو آئينده ڪڏهن به عياش ۽ بدڪردار زميندارن، اميرن، سرمائيدارن ۽ شاهوڪارن کي ووٽ ڏيئي ايم پي اي، ۽ ايم اين اي ٿيڻ نه ڏيندا.
ننڍي وڏي، مرد عورت کان وچن ورتو وڃي ته هو هر قيمت ۽ هر صورت ۾ موهن جي دڙي جي وارثن ۽ اصلي سنڌين جي حفاظت ڪندا، ۽ سندن مانُ مٿاهون رکندا. سندن عبادتگاهن جي بيحرمتي ٿيڻ نه ڏيندا.
منهنجي اپيل عوام تائين پهتي، نه پهتي مون کي خبر ڪونهي. انبوهه جي پنهنجي ڪيفيت يعني Mob Mind Set هوندي آهي. انبوهه جي سوچ ٽوپيءَ تي مرڪوز هئي. انبوهه کي ياد آئي نه رهيو ته ٽوپيءَ کان علاوه ٻيا ڪجهه اشوز آهن جن جي باري ۾ سوچ ويچار رکڻ ضروري آهي ۽ اهي اشوز ٽوپيءَ کان وڌيڪ اهم آهن. جهڙوڪه:
1 - شهري سنڌين، خاص ڪري ڳوٺن کان ڪراچيءَ ۾ اچي آباد ٿيڻ وارن پنهنجن گهرن ۾ سنڌي ڳالهائڻ ٻولهائڻ ۽ ٻارن کي سنڌي پڙهائڻ ڇڏي ڏنو آهي. جيڪڏهن ان روش کي نه روڪيو ويو ته ايندڙ ويهن پنجويهن سالن کان پوءِ اوهان کي سنڌ جي شهرن خاص ڪري ڪراچيءَ ۾ ڪو سنڌي ڳالهائيندي نه لڀندو. سنڌي ٻولي فقط ڳوٺن تائين محدود ٿي رهجي ويندي.
2 - ڪراچيءَ جي ڪجهه تعليمي ادارن ۾ ضلعي ڪراچيءَ کان ٻاهر ڄاول سنڌين جي داخلا تي بندش پيل آهي. ان قسم جو رويو سنڌين کي ٻئي نمبر جو شهري سمجهڻ برابر آهي.
3 - سرڪاري نوڪريءَ دوران بدليون ٿينديون رهنديون آهن. سنڌ ۾ ڪراچيءَ کان ٻاهر ٻئي ڪنهن شهر ۾ نوڪري ڪندڙ کي بدلي ڪرائي ڪراچيءَ ۾ نوڪري ڪرڻ جي اجازت ناهي.
پيپلز پارٽيءَ ۾ آڙيڪاپ سياڻا ويٺل آهن. هنن ڪمال ڪاريگريءَ سان ٽوپي ريليز جي قيادت سنڀالي ورتي. سنڌ جي هر ننڍي وڏي شهر ۾ ٽوپي ريليءَ جي اڳواڻي، وزيرن، ايم پي ايز، ۽ ايم اين ايز ڪئي. اهڙي طرح هنن صدر آصف علي زرداريءَ جي تيزيءَ سان ڪرندڙ ساک کي سنڀالي ورتو. هنن اڻچٽي نموني اسٽبلشمنٽ کي چتاءُ ڏنو ته جيڪڏهن اوهان آصف زرداريءَ کي پريزيڊنٽ هائوس مان ڪڍڻ جي ڪوشش ڪئي ته پوءِ سنڌ اڄ وانگر اٿلي پوندي. آڙيڪاپن ٽوپي ريليءَ کي Save Zardari ”زرداري بچايو“ ريليءَ ۾ تبديلي ڪري ڇڏيو.
1947ع کان سنڌ سماجي، ثقافتي، تهذيبي، تمدني ۽ سياسي زوال ڏٺو آهي. اسان جو انگ انگ چيريل، چٿيل، ۽ ڦٽ ڦرڙين سان ڀريل آهي. اهڙن ناسورن جو ذڪر مون مضمون جي شروعات ۾ ڪري ڇڏيو آهي. اسين ڏکايل آهيون. ڪو اسان تي آڱر به رکي ته اسان کان آهه نڪري ٿي وڃي. اهڙي ڪيفيت ۾ سوچڻ، سمجهڻ ۽ پرکڻ جي صلاحيت هيٺاهين سطح تي هلي ويندي آهي.
اڇي پڳ اسان سنڌين جي سڃاڻپ هوندي هئي. جنهن کي اڄ اوهين سنڌي ٽوپي سڏيو ٿا، سا ٽوپي مٿي تي رکي مٿان پڳ ٻڌبي هئي. منهنجيءَ ڳالهه تي شڪ شبهو هجيو ته مون کان وڏي عمر وارا ڪجهه ڄڻا اڃا کڻن پيا پساهه پسڻ ڪارڻ پرينءَ جي. هنن کان پڇي ڏسو. پاڪستان ٺهڻ کان پوءِ اسان جي پڳ به الاءِ ڪيڏانهن ويئي. منهنجو ڪڄاڙو، ڀينر هن ڀنڀور ۾.
8 آگسٽ 2009ع