ڪامورن جي آڪهه
اسلام آباد عام ماڻهن جو شهر نه آهي. اسلام آباد ڪامورڪي لڏي، ۽ سندن ماتحتن جو شهر آهي. تنهن ڪري هتي ماڻهو بيچين ٿي سڙڪن تي نڪري نه ايندا آهن. بجلين جا بلب، سگنل لائيٽ، ۽ بسون نه ڀڃندا آهن. هو پنهنجن بنگلن ۾ ويهي منصوبا رٿيندا آهن. تنهن ڪري اسلام آباد منصوبن جو شهر آهي.
اڄ ڪلهه سابق سي ايس پي آفيسر منصوبن جي رٿا بندي ڪري رهيا آهن. هو هرحال ۾ پنهنجو وڃايل رعب تاب موٽائي وٺڻ جي ڪوشش ۾ آهن. اهي ديسي صاحبلوڪ جن جي اک عام ماڻهن تي نه ٻڏندي هئي، اڄڪلهه عام ماڻهن جي وچ ۾ پاڻ کي ڏسي ششدر ٿي رهيا آهن. هنن پنهنجي سموري ڄمار پاڻ کي ٻين کان اُتم ۽ اعليٰ ثابت ڪرڻ جي جستجو ۾ گذاري ڇڏي هئي. ڪنهن کي به پنهنجو ثاني نه سمجهندا هئا. ڪنڌ آڪڙيل، آواز ۽ لهجي ۾ رکائي، ۽ منهن ۾ گهنڊ سندن خاص خصلتون هونديون هيون. اڄ ڪلهه به اهائي حالت اٿن. هڪ پهاڪو هن ريت آهي، ته ”عادت ڇڏي نه عادتي، علت مُور نه جائي – اُٺ پئي ڪڻڪ ۾ ته ڪنڊا چڻ چڻ کائي!“ ائين برابر آهي ته اڳوڻي سي ايس پي آفيسرن جو اهو اڳوڻو رعب نه رهيو آهي. پر، تڏهن به هنن اُٺ واري عادت نه ڇڏي آهي. سندن ڪنڌ اڄ تائين آڪڙيل آهي. سندن چپ اڄ تائين مرڪ کان محروم آهن. سندن آواز مان رُکائي نه ويئي آهي. کانئن جيڪڏهن ڪجهه کسجي ويو آهي ته اُهو سندن سي ايس پي هئڻ جو لقب آهي.
هندستان کي جڏهن آزادي نه ملي هئي، ۽ پاڪستان جڏهن وجود ۾ نه آيو هو، تڏهن انگريز بهادرن ديسي ماڻهن تي ديسي بگهڙ ڇڏي ڏنا هئا. کين آئي سي ايس جو لقب ڏنو هئائون. آئي سي ايس جا ڪامورا انگريز بهادر جي حڪومت کي مستحڪم ۽ مضبوط ڪرڻ ۾ ڪا ڪسر نه ڇڏيندا هئا. آڱرين تي ڳڻڻ جيترن انگريزن ايترا سال (ٻه صديون) جو اسان تي حڪومت ڪئي ته ان ۾ سمورو ڪارنامو آئي سي ايس وارن ڪامورن جو آهي.
عوامي جدوجهد سبب انگريزن کي نيٺ ٽپڙ ٻڌڻا پيا. هو هتان هليا ويا، پر پنهنجا ڇاڙتا ڇڏي ويا – پنهنجو نظام ڇڏي ويا. ان نظام جي انتظام هيٺ ساڳئي آئي سي ايس نوعيت جا ڪامورا نروار ٿيندا رهيا. آزاديءَ جو دور هو. پاڪستان وجود ۾ اچي چڪو هو. اهڙن ڪامورن تي آئي سي ايس جو لقب برقرار رکڻ بيمعني پئي لڳو. ڪجهه يارن آئي سي ايس جي لڏي کي سي ايس پي جو نالو ڏنو. يعني، انگريز هليا ويا، پر پنهنجو يادگار ڇڏي ويا.
پنجويهه – ڇويهه سال پاڪستان ۾ سي ايس پي ڪامورن جي احساس برتريءَ جو دورو هلندو رهيو – پر پوءِ الاءِ ڇا ٿيو جو کانئن سي ايس پيءَ جو لقب واپس ورتو يو. کين عام ڪامورن جي لڏي ۾ شامل ڪيو ويو.
موجوده دور ۾ جڏهن هر طرف سياسي وڳوڙ سبب ماڻهن ۾ بيچيني آهي، اڳوڻا سي ايس پي ڪامورا موجوده حالتن مان پنهنجي لاءِ فائدو کڻڻ جو منصوبو رٿي رهيا آهن ته ڪيئن ٻيهر ايس پيءَ جو لقب موٽائي وٺن ۽ پاڪستان ۾ پاڻ کي ٻين کان برتر ثابت ڪن!
18 مئي 1977ع