شورن جون شاديون
رات جو پيپلز هاري ڪاميٽي جي دوستن جي فيصلي موجب بئرڪ نمبر 3 ۾ حاجي علي نواز جتوئي لاکاٽ جي دعوت ۾ شريڪ ٿيس. هتي پهرين اسٽڊي سرڪل ۽ پوءِ هاري ڪميٽيءَ جي نالي ۾ دوستن جون ڪچهريون ٿينديون آهن. هڪٻئي جون دعوتون به ڪري ڪچهريون مچائيندا آهن. جيل ۾ جيئن جيئن ساٿي وڌندا ويا تيئن تيئن هنن ڪچهرين جي حاضري وڌندي وئي. س . پ . هه .ڪ جي آغاز ۾ ٻين ڪن دوستن سان گڏ گل محمد سومرو (دادو)، بشير ٻگهيو (خيرپور ناٿن شاهه)، مير خان ٻٻر (خيرپور ناٿن شاهه)، عبدالقادر ٻگهيو (خيرپور ناٿن شاهه)، عبدالواحد شورو (ماتلي)، غلام رسول (ٽنڊو محمد خان)، علي غلام جلالاڻي (ٽنڊو محمد خان)، رفيق احمد جوڻيجو (سپاف) (خانپور تعلقي خيرپور ناٿن شاهه)، پير علي غلام (شهدادپور)، ممتاز علي (سکر)، نواز علي شاهه (ڀٽ شاهه)، نثار علي (ٽنڊو محمد خان)، غلام حيدر جوکيو (ڪڪڙ، خيرپور ناٿن شاهه)، شمس الدين ساند (ڳوٺ ابراهيم ساند خانپور)، غلام رسول زنگيجو (ميرپور بٺورو)، خدا بخش مير جت (ٽنڊوالهيار)، اقبال جروار، محبوب جروار (ٽنڊوالهيار)، سرور شاهه (ڀٽ شاهه)، گل حسن عالماڻي (ڳوٺ الهداد عالماڻي مورو)، شاهنواز نائچ (خيرپور ناٿن شاهه)، محمد هارون (ڪاڪا سعيد آباد هالا)، گل محمد کوسو (سائين بخش کوسو ٽنڊو محمد خان)، محمد صالح چنو (چوکنڊي خيرپور ناٿن شاهه)، محمد اڍيجو (ڳوٺ غريب اوڍيجو ماتلي)، خدابخش جنجهي (ڪڪڙ خيرپور ناٿن شاهه)، روشن نائچ (خيرپور ناٿن شاهه)، علي نواز نائچ (خيرپور ناٿن شاهه)، احمد چنو (چوکنڊي خيرپور ناٿن شاهه)، امداد علي گاڏهي، (موسيٰ کٽياڻ حيدرآباد) ۽ محمد خان کوسو (ٽنڊو محمد خان) ڪافي سرگرم هئا. علي نواز جتوئي لاکاٽ جي پيارن دوستن مان ڪافي سرگرم آهي. هن دعوت ۾ سڄي بئرڪ کي اجرڪن سان سينگاريو ويو. چئني ڀتين سان هنڌ وڇايل هئا. دوستن جي ڪچهري پئي هلي ته اوچتو هڪ دوست اٿي اعلان ڪيو ته هاڻي تقريرن جي نشست ٿيندي. ڪچهري ۾ گهڙي کن ماٺ ٿي ويئي. دوست متوجهه ٿيا پر وري به آهستي آهستي ڪچهري ٿيندي رهي. هن دعوت حاجن شوري وارن جي شاديءَ جو ڏيک پئي ڏنو. مون شورن جون لاڙ ۾ جيڪي به شاديون ڏٺيون آهن تن ۾ به اوچتو اعلان ٿيندو ته ”وعظ ٻڌو“ پوءِ ڪو نه ڪو مولوي اٿي تقرير ڪندو آهي. شورن جي شادي ۾ به ڇني ۾ پاسن سان کٽون رکيل هونديون آهن جن تي سهڻا هنڌ وڇايا پيا هوندا آهن. کٽن جي اڳيان ڄاڃي ويٺا هوندا آهن. اهي کٽون مختلف پاڙن يعني نکن يا خاندانن سان منسوب هونديون آهن. هر کٽ اڳيان انهي پاڙي جو وڏيرو ۽ سندس راڄ وارا ويٺا هوندا آهن. وڏيري جي مرضي آهي ته جي وڻيس ته لت ڏئي کٽ تي سمهي به پوي. شورن ۾ انهن کٽن تان اڪثر اختلاف به ٿيندا آهن.
ڪجهه وقت اڳ ۾ محترم حاجي محمد صديق شوري (ڪوٽڙي) ۽ وڏيري ڪرن شوري (ڄام شورو)، شورا ايسوسيئيشن ٺاهي، کٽن جي رواج کي ختم ڪرڻ جي ڪوشش ڪئي پر کين ڪاميابي ڪو نه ٿي ۽ شورا برادري جي اربابي ۽ کٽون اڃا قائم آهن. حاجن وارا شادين ۾ دهل ڪو نه وڄائيندا آهن. حاجن جي سؤٽ جي شادي بٺوري ۾ ٿي ته اسان صلاح ڪئي ته هن شاديءَ ۾ راڳ ڪرائجي. گهوٽ جو ڀاءُ ادا احمد به ان سازش ۾ شريڪ هو. انهيءَ شادي ۾ حيدرآباد مان ڳائڻو حضور بخش هزاري ۽ ٻيا فنڪار بٺوري پهتا. انهيءَ شادي ۾ مولانا عبدالواحد آريسر، نياز همايوني ۽ ٻي ڪافي سنگت به بٺوري اچي پهتي، رات جو راڳ شروع ٿيو ته حاجن جو چاچو چڙي پيو ۽ گاريون ڏئي چوڻ لڳو ته دهل بند ڪريو. حاجن وڏو استاد آهي. اٿيو، وڃي فنڪار کان ڍولڪي وٺي آيو ۽ اچي حاجي عبدالله کي چيائين ته ”هي ڏسو، دهل ڪونهي. هيءَ ته پڪواز آهي دهل ته وڏو ٿيندوآهي. دهلاري وڄائيندا آهن.“ چاچي کڻي بس ڪئي، چئي، ”چڱو پڪواز ڀلي وڄايو پر دهل نه وڄائجو متان....“ حاجن جو چاچو به پنهنجو مٽ پاڻ آهي. اڇا ڪپڙا، ڀريل بت، اڇي ڏاڙهي، لوڏ لکن ۾ پڌري، نقصان ٺپ نه سهي. فائدو اصل نه ڇڏي. جيڪا وڻيس خان خانان کي منهن تي چئي ڏي. سندس پٽ ادا احمد تمام پيارو دوست مهمان نواز ۽ ڪچهري جو ڪوڏيو آهي. سياست جا جراثيم ڪافي اٿس پر چاچي عبدالله منجهائي وڌو اٿس. هونئن هوسڙيءَ جي هن ننڍڙي ڳوٺ کاٽڙي جي سڀني مڙس ماڻهو شورن ۾ سياست، سنگت ۽ مهمان نوازي وڏو گهر ڪيو پئي آهي. هن ڳوٺ ۾ محترم مير رسول بخش ٽالپر، سيد قمر الزمان، قاضي محمد اڪبر سميت جهونن اڳواڻن جون ڪچهريون ٿيون آهن. هاڻ محترم آريسر ۽ پ پ جي دوستن جون ڪچهريون به جام ٿينديون آهن.
پير علي غلام ڏاڍو فهميدو ۽ صبرائتو ساٿي هو، جيل ۾ لکڻ پڙهڻ ۽ سياسي بحث مباحثي ۾ به دلچسپي وٺندو هو. هي نوجوان ۽ بهادر دوست (ڪڏهن؟) لاڙڪاڻي ۾ المرتضيٰ هائوس ويجهو پوليس فائرنگ ۾ شهيد ٿي ويو.