آتم ڪٿا / آٽوبايوگرافي

ذڪر زندان جو

”مولابخش چانڊئي جي ڪتاب ”ذڪر زندان جو“ کي جيل ڊائري چوڻ نه رڳو مصنف سان پر تاريخ سان پڻ زيادتي هوندي. ”ذڪر زندان جو“ صرف جيل ڊائري ئي نه آهي پر ايم آر ڊي دور جو هڪ مڪمل تاريخي دستاويز آهي. انهيءَ دور جي تاريخ جو دستاويز جنهن دؤر ۾ ”جمهور تنهنجو نانءُ ورتم، ڄڻ ڪاريهر تي پير پيم“ واري ڪار هئي. جنهن دور ۾ جمهوريت جو نالو وٺڻ ڄڻ پنهنجي پاڻ لاءِ وير وهائڻ هو، پر پوءِ به هر طرف جمهور ئي جمهور جي وات وائي هئي.
Title Cover of book ذڪر زندان جو

وزارت جو “چئلينج” ۽ اسلام جي “روشني!”

(3- جون 1984ع)
صبح کان جيل واپس وڃڻ جي تياري ۾ هئس. مهربان ڊاڪٽر جليل بچاڻيءَ کان ته زوري موڪل ورتم پر اڃا ڊاڪٽر خدابخش ڏاهريءَ جو انتظار هئم، جو عالماڻي صاحب کي ٽيسٽن جون رپورٽون ڏيکاري دوائون لکرائڻيون هيون.
اشفاق صديقي ۽ اقبال نظاماڻي ڪافي ضد ڪيو ته جيل في الحال نه وڃان، ڇاڪاڻ ته خميس تي نسرين جو آپريشن ٿيڻو آهي. اهو ڪرائي پوءِ ڀلي واپس وڃان. رات گهر وارا آيا هئا ته پريشان هئا، انهن جي به مرضي هئي ته آپريشن کان پوءِ اسپتال ڇڏيان. آخر فيصلو اهو ئي ٿيو ته آپريشن کان پوءِ جيل واپس وڃبو.
اٽڪل يارهين وڳي ڌاري طارق مجيد ملڻ آيو. طارق سپاف جي باني ڪارڪنن مان آهي. سپاف جي پهرين برانچ، طارق ئي کائي روڊ تي کولي هئي. ان وقت جو سپاف جو چيئرمين حسين شاهه بخاري سائيڪل تي چڙهي هن برانچ آفيس جو افتتاح ڪرڻ آيو هو، تڏهن غازي سپاف حيدرآباد جو صدر هو. طارق تڏهن ستين ڪلاس ۾ پڙهندو هو. طارق سپاف ۾ گهڻو سرگرم رهيو. سپاف جو مرڪزي اطلاعات سيڪريٽري به ٿيو. سندس مائٽن جي مرضي هئي ته سندس پٽ آفيسر ٿئي ته سندن ميمڻ برادري ۾ عزت وڌي ۽ طارق جي به ڪنهن سٺي گهر ۾ شادي ٿئي. مائٽن جي سوچ آهي به صحيح جو هر طرف ”ڏوڪڙ وڏي ڏات“ جا نعرا پيا لڳن.
طارق سپاف کان پاسيرو ٿي ويو پر سياست سندس نس نس ۾ سمايل هئي، سو علمي ۽ ادبي، فنڪشن ڪيو پنهنجي شوق جو پورائو پيو ڪندو هو. انهي شوق لاءِ هڪڙو ادارو به قائم ڪيائين، انهيءَ تحت ڊراما، فيشن شو وغيره به ڪيائين ته مرتضيٰ شاهه ڏاڏاهي سان شام ۽ مائي ڀاڳيءَ جي تاج پوشي جا عاليشان پروگرام به ڪيائين. کيس دوستن جي سٺي ٽيم هئي جن ۾ الطاف سومرو، رفيق ميمڻ، شفقت مغل، حسين ۽ ٻه خواجه ڀائر ذوالفقار ۽ افتخار شامل هئا. ايل ايل بي ڪئي اٿس، ايم بي اي جي امتحان جي تياري پيو ڪري. سياست بڇڙي بيماري آهي. وٺندي آهي ته ڇڏيندي ڏکيو آهي. سو هينئر به طارق ڳالهائيندو رڳو سياست تي آهي، ڪنهن نه ڪنهن نموني چور چوريءَ کان ويندو ته هيراڦيري ڪندو. وانگر پنهنجو سياسي شوق پيو پورو ڪندو آهي. طارق سٺو مقرر به آهي ۽ لکڻ جو ڏانو به اٿس. دل يار ڏي هٿ ڪار ڏي اٿس، ڏسون ته يار ۽ ڪار کي گڏ ڪيئن ٿو هلائي.
اڄ اخبار ۾ نون وزيرن جا تاثرات به شايع ٿيا آهن. قاضي صاحب فرمايو آهي. ته ”مون سنڌ جي مسئلن کي حل ڪرڻ لاءِ وزارت جو چئلينج قبول ڪيو آهي.“ (اڄڪلهه جيڪو به وزير ٿئي ٿو سو چئلينج قبول ڪري ئي ته وزير ٿئي ٿو.) قاضي صاحب وڌيڪ چيو آهي ته ”اسلام مون کي جان کان وڌيڪ پيارو آهي ۽ سمورا مسئلا اسلام جي روشنيءَ ۾ حل ڪيا ويندا.“ شڪر ٿيو قاضي وزير ٿيو جو کيس اسلام جي روشني ڏسڻ ۾ آئي ۽ اهو به احساس ٿيو ته زندگي ۽ سنڌ جا مسئلا انهيءَ روشنيءَ ۾ ئي حل ٿيڻ گهرجن. اڄ ڪلهه جيڪو به وزير ٿيندو تنهن کي اهو مشڪل اعلان ڪرڻو ئي پوندو ته ”اسلام کيس زندگي کان وڌيڪ پيارو آهي!“