کدڙا، اسيمبلي ۽ عوام
هونئن به کدڙا سياسي شوق ۽ شغل ۾ نه صرف مصروف آهن، پر انهن ۽ تازو انهن جي انجمن طرفان اهڙو مطالبو به ڪيو ويوي آهي. هونئن به مطالبو هر ماڻهوءَ جو ڄڻ ته فرض آهي، جڏهن هتي ٽيڪنوڪريٽس جي نالي ۾ رٽائرڊ بيورو ڪريٽس حصو وٺي سگهن ٿا ته ملڪ جي هڪ ”خاص جنس“ کي به اهو موقعو ملڻ گهرجي. هونئن به رڳو هڪ منٽ اهو سوچيو ۽ تصور ڪيو وڃي ته جيڪڏهن ڀلا کدڙا پنهنجو مخصوص ۽ خاص لباس لاهي ۽ مرداڻي ويس ۾ ٻه ڪلو مڇون يا ڏاڙهي رکرائن ۽ عورتاڻان ڪپڙا لاهن ته پوءِ اها خبر ڪنهن کي پوندي ته ڪير، ڪير آهي؟ هونئن به اسان جي هن سماج ۾ هاڻي وڃي سڃاڻپ انهن ڪپڙڻ تي ئي ته رهي آهي ۽ سوسائٽي جي عزت به ان تي ملي ٿي. ڀلي ته ڪو ڪير به هجي پر سوٽ بوت ۾ بالم بڻيو وتي. ته هر ڪو خيال ۽ لحاظ پيو ڪندو ۽ ڪو ڪهڙو به هجي جيڪڏهن عام لباس ۾ ٻاهر نڪتو ته ٽيڪسي ۽ رڪشا وارو ويهڻ به نه ڏيندس، پر جي اها لباس خاڪي يا ڪاري خاڪي هجي ته پوءِ ڳالهه ئي ٻي آهي. اصلي سلامن جو وارو هوندس ۽ ٻيون رعايتون الڳ . کدڙن جو به پنهنجو ڪلچر آهي ۽ پنهنجو جهان، ڪراچي جي سول اسپتال ۾ کدڙن جو ڪنهن مردن سان جهيڙو ٿي پيو، هاڻي اهي ميڊيڪل رپورٽ لاءِ آيا، ڊاڪٽر ايس ايم دولتاڻي سينيئر ميڊيڪو ليگل آفيسر هو، جڏهن هن نالو پڇيو ته ڪنهن نيلم، ڪنهن ريما ته ڪنهن ماڌوري پئي ٻڌايو. هن مون کان پڇيو ته ”سائين هنن جي جنس ڇا لکان؟“ چيم ته معائنو ڪر، پوءِ جڏهن هن سڀني جي سامهون معائنو ڪيو ته هڪ کان سواءِ ٻيا سڀ مرد هئا. پوءِ اهو قصو کليو ته اوهان اهو روپ ڇو ڪيو؟ ته جواب مليو. شوق ۾.
ڏيو منهن! اهو به ڀلا ڪو شوق آهي!؟ هنن جو چوڻ اهو هو ته ان لباس ۾ هر شئي ٺهي وڃي ٿي ۽ سڀ ڪجهه ملي به وڃي ٿو. ٻئي پاسي ملڪ ۾ نوجوانن کان وٺي جوانن تائين ۽ اڌ عمر جي مردن کان وٺي بزرگن تائين طاقت جون دوائون کائڻ وارا جام ملندا ۽ گهڻي تعداد ۾ ملندا. جن جي مقبوليت جو اندازو اوهان انهن مان لڳايو ته شام وارن اخبارن کان سواءِ طاقت ۽ شباب جا ڪيترائي اشتهار روزانو اخبارن ۾ اچن ٿا. جن ۾ سنياسي بابا، وڏا حڪيم ۽ ماهر شامل آهن. جيڪي صرف اشتهار ڇپرائڻ تي لکين روپيا خرچ ڪن ٿا. جيڪي بذات خود اها شاهدي ڏين ٿا ته هو ڪمائين ٿا ته خرچ ڪن ٿا يا اهو خرچ ڪڍن ٿا، تڏهن ئي ته ڪم هلي ٿو.
هونئن به سڄو ڪم اندر جو آهي، منهن ۽ لباس ۾ ڇا رکيو آهي؟ عادتون ۽ طبيعتون به وڏو رول ادا ڪن ٿيون. اهو ڪيڏو نه وڏو ڀوڳ آهي ته جيڪو جيئن ڏسجي ٿو، اهو ايئن آهي نه ۽ جيڪو جيئن نٿو ڏسجي، اهو ايئن آهي. جيڪو جيڪا دعوا ڪري ٿو اهو اتي ناهي بيٺو ۽ جيڪو جيڪا دعوا نٿو ڪري، اهو ان جي پاسي آهي. تازو هندستان ۾ کدڙن به جلوس ڪڍيا آهن ته انهن کي اسيمبليءَ ۾ بيهڻ ڏنو وڃي ۽ ڪامياب بڻايو وڃي. هنن پنهنجا اميدوار به آندا آهن ۽ بيهاريا آهن هاڻي ڀلا ٻن منٽن لاءِ اهو سوچجي ته اسيمبليءَ ۾ ڀلا هڪ اڌ کدڙو ويٺو هجي ته ڪهڙو نقصان آهي؟ (ٻين جي به ڪا ضمانت ۽ پڪ ته ناهي) ٻيا هلڪي تاڙي وڄائيندا آهن. هن جي تاڙين ۾ به واهه جو ردم هوندو ۽ ڳالهائڻ ۾ جيڪا نزاڪت هوندي اها به گهڻن کي متاثر ڪندي ان کان سواءِ ٻيو سڀ ڪجهه الڳ، باقي اندر جي خبر الله سائينءَ کي ته ڪير کدڙو آهي يا ڪير مرد؟ جو اڄڪلهه ڪم هڪجهڙو نظر اچي ٿو. هونئن به نالي ۾ ڇا رکيو آهي؟ ڪڏهن ڪڏهن ته شير، ڪوئي جهڙو هوندو آهي ۽ ڪڏهن .... ؟؟؟
باقي کدڙڻ جو اسيمبليءَ ۾ ويهڻ هروڀرو ايڏو به برو ڪونهي، آخر اتي به ته ڪي ويٺا هوندا. اهو الله ڄاڻي ته ڪير مرد آهي ۽ ڪير کدڙو:؟؟ جو لباس ته ڏيکاءُ آهي!!
(روزاني هلال پاڪستان، ڇنڇر 9 مارچ 2002ع)