پنهنجي نسل کي بچايو
سنڌي پرائمري تعليم، هينئر ذري گهٽ تباهه آهي، شروع کان ئي وٺي ان پاسي توجهه گهٽ رهيو آهي. پر گذريل حڪومت جي مجلس شوريٰ جي ميمبرن کان وٺي اڃان تائين، پرائمري استاد جو جايون، ميمبرن کي ڪوٽا ۾ ڏنيون ويون آهن.اهي پنهنجا ڪمدار ۽ ٻيا دار گڏ ڪري، انهن جي نالائق ۽ نڪمن پٽن کي نوڪريون ڏين پيا ۽ جونيئر سنڌي ٽيچر يا جي ايس ٽي يا پي ايس ٽي يا پرائمري سنڌي ٽيچرن کي سرڪار بهادر نوڪرين جا پروانا ڏئي ٿي. جيڪي ڪڏهن ڪڏهن حاضري ڀرائي ، ڀوتارن يا ميمبرن صاحبن جي بٽائي ٿا ڪن. يا وري اُن جو لک پڙهه جو ڪم يا ڪو ٻيو ڪم ٿئي پيو. سنڌي تعليم ۽ اسڪول وڃي کڏ ۾ پيا، هونئن به ڇوڪرا ڪهڙو ٿا پڙهن، پڙهن نه پڙهن، پاس ته ٿيندا. جو ماسترن جي عزت ۽ تعليم کاتي جي آفيسرن جي عزت جو مسئلو آهي. اهو ڪو به نٿو سوچي ته اسان پنهنجي قوم جو دينا داستي ٻيڙو ٿا ٻوڙيون، ۽ پرائمري تعليم، جيڪا اصلي بنيادي پيڙهه آهي. ان کي ڪچو ٿا ڪيون.
اوهان ڳوٺن ۾ وڃو، ماسترن جا حال ڏسو، ڇسا،ڪنا ۽ ڪم چور، پهريون ته ايندائي نه، جيڪڏهن ايندا ته پوءِ ٻارن تي مار جو زيپٽ، جي سبق ڪچو آهي، هاڻي ڪو پڙهائي ته پڪو به ٿئي نه- ڀلا جي استاد کي پڻ پڙهڻ اچن ته ٻين کي پڙهائي. نه ڪو رڙ نه ڪو واڪو، جو وڏيرو سلامت ۽ ميمبر سائين جي ان بندي گندي کي ڪير هٿ لاهي، عزت سڀ کي پنهنجي پياري آهي. سرڪار اجازت ڏئي، ڪوٽا پوري ٿي، نوڪري ملي ۽ بس ڇورا نڀاڳا پڙهن يا نه ان جو هن سان ڪهڙو واسطو.
غور سان ڏنو وڃي ته اسان پنهنجي هٿان ڄاڻي واڻي پنهنجا اهل ۽ قابل ماڻهو ماري رهيا آهيون. رڳو سياسي رشوت ۾ جاهل ۽ نااهل ماڻهو رکي، پوري معاشري ۽ تعليم کي تباهه ڪري رهيا آهيون.ان جي مقابلي ۾ وڏن شهرن ۾ اهليت جي بنياد تي خانگي اسڪول کلن پيا. ماڻهو ٻار موڪلن پيا ۽ پڙهن پيا، اتي ٻيا به ذريعا آهن.نتيجي طور اتان جو شاگرد ۽ اسان جو ڳوٺاڻو شاگرد، جڏهن آمهون سامهون اچن ٿا ته، اسان جو شاگرد اُن هي قابل ڪونهي. ته علمي مقابلو ڪري سگهي. ان ۾ ڏوهه ڪنهنجو؟ اها ڪنهن جي ذميداري آهي؟
اسان پنهنجي ميمبرن ۽ ٻين وس وارن کي اپيل ڪنداسين ته خدارا! پنهنجي اولاد، پنهنجي نسلن کي تباهيءَ کان بچايو، انهن کي سٺي تعليم ڏيڻ ۽ ڏيارڻ اوهان جو قومي فرض آهي، اوهان اهل ماڻهن جي ڀلي سفارش ڪيو، ۽ اهي به هوندا. پر ذاتي نوڪري چاڪري ۾ قوم جو ٻيڙو نه ٻوڙيو، ڪٿي ايئن نه ٿئي جو اوهان جو اولاد، ايندڙ وقت جو عبيدار ۽ نااهل شاگرد هجي سنڌي استاد جو اهو حال آهي. ته اُن کي خط ۽ درخواست به لکڻ نٿي اچي، ڪنهن ڪنهن جا مثال ڏيون!!!
(روزانه عبرت حيدرآباد31 مارچ 1990ع)