سامونڊي طوفان، سرڪار، عوام ۽ اڳواڻ
حيرت جوڳي ڳالهه اها آهي ته هندستان جي سرڪار طوفان جي پيش نظر پنهنجن ماڻهن کي اطلاع ڏئي شفٽ ڪرايو. پر هتي نه ڪوئي اطلاع ڏنو ويو.جو ايڏو سامان غريب مسڪين ڪيئن پئي کڻي سگهيا، طوفان واري رات انهن جاين تي اطلاع ڏنو ويو، جتي ماڻهو سمنڊ ۾ هوڙا ڪاهي روانا ٿي ويا هئا. جيڪو ڪم ڪيٽي بندر جي ٻگهاڻ مان صوبيدار طوفان واري رات مسجد مان پڙهو ڏياريو. جيڪڏهن اُن کان اڳ هو اطلاع ڏئي ها ته شايد ان هڪ ڳوٺ ۾ ئي جاني نقصان گهٽ ٿئي ها. پر اتان جا ماڻهو هوڙن تي سمنڊ وڃي چڪا هئا.
سرڪار وٽ سڀ ذريعا ۽ وسيلا آهن، مهذب معاشري ۾ ان جو اطلاع ڏنو ويندو آهي ۽ ان جو ڀرپور بندوبست ڪيو ويندو آهي. پر اسان اهڙو اطلاع ڪم ٿي وڃڻ کانپوءِ ڏيندا آهيون. حالانڪ سنڌ ۾ ئي بيمارين جي موسم ۾ برف جا ڳنڍا کپائڻ تي قلم 144 جو رواج آهي ته پوءِ ڇا انساني زندگيءَ بچائڻ لاءِ مقامي انتظاميه هوڙن کي سمنڊ ۾ وڃڻ تي 144 قلم نٿي هڻي سگهي؟ ٻيو ته ڳوٺ ۾ رهندڙ اُن سڄاڻ ماڻهن تي به ڪا ذميواري آهي ته هو سرڪار تي ڀاڙڻ بجاءِ پنهنجي مدد پاڻ جي اصول تي انهن اطلاعن جو ڪو بندوبست ڪن ها. سرڪار کي پوءِ جي بندوبست ۾ وڌيڪ مزو اچي ٿو. بهرحال هي هڪ وڏي ڳالهه آهي. ۽ موسميات کاتي جو ڪنٽرول وفاق جي حوالي آهي. ان ڪري هن ڳالهه جي جاچ ڪئي وڃي ته هيڏي وڏي غفلت ڪنهن کان ٿي! ڇو ٿي؟ جيئن اڳتي ايئن نه ٿي سگهي. ۽ ذميوار ماڻهن کي پنهنجي ڪئي جو پڇاڻو ٿئي. پر اُن لاءِ عدالتي ڪميشن جو جڙڻ ضروري آهي. جنهن ڪري ڪنهن سان ناانصافي به نه ٿئي. جنهن جي نتيجي ۾ ايڏو وڏو جاني نقصان ٿيو آهي اُن کي ايئن ڇڏي ڏيڻ به ته بذات خود هڪ وڏي زيادتي آهي. انصاف اهو جو ٿيندو نظر اچي. سرڪار اخبارن ۾ امداد جي نالي ۾ جيڪا ”جهولي“ جهلي آهي. ان جي موٽ ملڻ شروع ٿي وئي آهي. شيخ زيد بن سلطان جي پٽ سواءِ ڪروڙ، سنڌ سرڪار پنهنجي ملازمن جي هڪ ڏينهن جو پگهار، گورنر پنهنجي پگهار، ڪن واپارين 20 لک ته ڪن ڪجهه، پوليس وازن پنهنجي طرفان 50 لک (شايد هو سرڪار کان الڳ هوندا) جو ان ڪٽوتي ۾ نٿا اچن) امداد ۽ اعلان جاري ڪيا آهن، شاهه فهد طرفان خيما، ڪپڙا ۽ کائڻ لاءِ کارڪون اچڻ واريون آهن. ايڌي ننڊ پيو آهي. سگا به چپ آهن جماعت اسلامي وارن ڪئمپون هنيون آهن، پر اها امداد صرف سنڌ لاءِ وٺندا يا اُن مان ڪو ، البانيه، افغانستان ۾ به مسلمانن جي ڪا ڳڻتي شامل آهي. اڃان به سٺو ايئن ٿيندو ته اسان جا پنهنجا مقامي ماڻهو گهٽ ۾ گهٽ اٽو، لٽو ۽ دوائون ته ڏئي سگهن ٿا. ٽي وي تان ماني ڏيندي ۽ وٺندي ايئن پيو محسوس ٿئي ڄڻ ته ايٿوپيا ۾ ٿيندو هجي. ماشالله اسان ٽئي ويلا کائون ٿا. هڪ ويلو انهن مسڪينن لٽيل ماڻهن جي نالي ۾ ڪيون ته به جيڪر انسانيت جي وڏي خدمت ٿي، ڳالهه اها آهي ته بس خوف خدا دل ۾ هجي. باقي عالمي ادارا ۽ انهن جون امدادي ٽيمون خبر ناهي ڪيڏانهن ويل آهن! (شايد موڪل تي آهن؟ جو سنڌ جو اهو علائقو جتي طوفان آيو آهي. ۽ ايڏي تباهي متي آهي. شايد انهن جي ”پيار واري لسٽ“ تي نه هجي جو هر امداد پويان انهن جي ”دلچسپي“ پڻ هوندي آهي. جيڪا ڪڏهن اڪ جو کير به پياري ٿي ته وري ڪڏهن ماني ۾ به زهر ملائي ٿي. سنڌ جو ماڻهو جيئن ته الله لوڪ ٿئي ٿو. ان ڪري الله تعاليٰ ئي انهن جي مدد ڪندو. جو اهو ئي سڀ ڪجهه ڪرڻ ۽ ڄاڻن وارو اهي. عوام جا ٺيڪيدار جيڪو ڪجهه ڪري رهيا آهن. شايد هو ايترو ئي ڪري سگهن ٿا. هڪ پاسي سوين مئل، هزارين گم ٿيل ۽ لکين ماڻهو بيماري ۾ دربدر آهن ته ڪي اُجهي جي آسري ۾ آهن. ته وري ٻئي پاسي ملڪ ۾ جشن گانا بجانا ۽ يوم تڪبير جا شادمانا آهن. بس قسمت جي ڳالهه آهي.
(روزاني هِلال پاڪستان ڇنڇر 29 مئي 1999ع)