ڪالم / مضمون

آئينا ۽ عڪس

هي ڪتاب ”آئينا ۽ عڪس“ نامياري شاعر، ليکڪ ۽ ڪالم نگار ذوالفقار سيال جي ڪالمن جو موجموعو آهي.

هي ڪتاب چانڊوڪي پبليڪيشن، لاڙڪاڻو/ ڪراچي پاران 2015ع ۾ ساحل پرنٽرز وٽان ڇپرايو ويو.
Title Cover of book آئينا ۽ عڪس

هڪ ليجنڊ جو وڇوڙو! (هارون رند)

هي 1975ع جي ڳالهه آهي. ايل ايم سي ڄامشورو جي البيروني هاسٽل ۾ ڪامريڊ سوڀي گيانچنداڻي جو پٽ ڪنعيو گيانچنداڻي به رهندو هيو ۽ ان جو ڪمرو اُن وقت اديبن، ڪامريڊن ۽ ترقي پسند سوچ رکندڙ ماڻهن سان ڀريو پيو هوندو هو. ڪامريڊ سوڀي جي ناتي ۽ سنڌ ادبي سنگت جي حوالي سان ڪامريڊ ڪنعيو منهنجو گهاٽو دوست هو. ان وقت هن وٽ ريگيولر ايندڙن ۾ ڪامريڊ نظير عباسي، مير ٿيٻو، علي بابا، نبي بخش کوسو، عبدالقادر جوڻيجو، هارون رند ۽ ٻيا ڪيترائي اهم نالا اچي وڃن ٿا. جيڪي هن وقت به پنهنجن پنهنجن شعبن ۾ نمبرون هيا. هارون رند سان منهنجي اتان دوستي شروع ٿي. ۽ 2002ع تائين جڏهن مان ٽي وي پروگرام ميڊيڪل فورم ڪندو هيس. ان وقت هڪ ٽماهي لاءِ منهنجو پروڊيوسر هارون رند به هيو، مون هن کي پنهنجي فن سان ۽ ٽيڪنيڪل اعتبار جي حوالي کان هڪ سچو ، کرو ۽ صاف انسان محسوس ڪيو. چيو ويندو هيو ته هارون رند ڪنهن به ايڪٽر ڪمپيئر رائيٽر مان سو سيڪڙو مطمئن نه ٿيندو هيو. پر مون ڏٺو ته هرڀرو اهڙي ڳالهه به ڪانهي. هو پنهنجي ڪم ۽ پروڊيڪشن جي حوالي سان هڪ پرفيڪٽ ماڻهو هيو .هن پنهنجي ڄمار ۾ ڪيترائي پروگرام ڪيا ۽ هر قسم جا پروگرام ڪيا، سندس آخري پروگرام ”مهراڻ ٽاڪيز“ هيو ۽ هن دنيا ۾ مڃتا ماڻي جنهن جو مثال ”دنگي منجهه دريا“ هيو. ميڊيڪل فورم لاءِ هو چوندو هيو هي تنهنجو پروگرام آهي. ڊاڪٽر نه مان نه سڃاڻان نه مون کان ايندا ۽ جيئن ته هي پروگرام اڳ ۾ هلندڙ آهي. ان ڪري ان جي اها پاليسي جاري رهڻ گهرجي ۽ پروفيسر ليول جا ماڻهو اچن ٿا. ۽ ايندا رهڻ گهرجن هن پروگرام جو سيٽ ڏاڍو خوبصورت ٺهرايو، جنهن سان انهن جي ڏيکاءَ ۾ به وڌيڪ مزو ايندو هيو. هارون رند جي زماني ۾، سندس دوست ڊاڪٽرن ڪوشش ڪئي ته هو پروگرام ۾ شامل ٿين سواءِ هڪ ڊاڪٽر جي ٻين جو اثر هن ڪڏهن به قبول نه ڪيو ٺپ جواب ڏنو محترم فريد نواز بلوچ منهنجو به پيارو دوست هيو هن پهرين مون کي چيو ته منهنجو پٽ فراز تازو ڊينٽل سرجن ٿيو آهي. ان کي به پروگرام ۾ آڻيو، کيس گذارش ڪيم ته هارون صاحب کي چئو. پوءِ هن هارون رند کي به گذارش ڪئي، جنهن ٺهه پهه جواب ڏنو ته تنهنجو پٽ نوجوان آهي ۽ هي پروگرام پروفيسر ليول جي ماڻهن جو آهي. جنهن جي نتيجي ۾ مون کي مرحوم فريد نواز بلوچ جي ميار کڻڻي پئي مون محسوس ڪيو ته هارون رند ۾ ڊپلوميسي وارو طريقو ئي ڪونهي. صفا ٻروچڪو اسٽائيل، ها ته ها، جي نه ته. نه ان جي لاءِ ته هو پڙهيل لکيل ماڻهو وانگي مختصر جواب ۾ وضاحت به ڪندو هيو ۽ پوءِ جڏهن ٻئي ٽماهي ۾ اهو پروگرام ڪنهن ٻئي دوست ڏي ويو. ته هارون رند چيو ته مون کي ڏيو ته ان تي سڀ حيران ٿيا ته هي ائين ۽ اهڙي نموني جي ڊمانڊ ڪندو ئي ناهي، جو هو پنهنجن پروگرامن مان مطمئن نه ٿيندو آهي.پر لڳي ٿو ته هو هن پروگرام مان پوري طرح مطمئن آهي. ان کانپوءِ منهنجي هارون صاحب سان دوستي اڃان وڌيڪ گهري ٿي. ۽ پوءِ جڏهن مان ٻيو پروگرام ”سوال هي آهي“ ڪندو هيس ته پروگرام جي آخر ۾ يا ان کان پوري ٿيڻ بعد جڏهن فون جي گهنٽي وڄندي هئي ته اهو هارون صاحب جو فون هوندو هيو، يا ته سندس پٽ چوندو هو. ته چاچا بابا سان ڳالهايو يا وري هارون صاحب پاڻ لائين ته هوندو هيو ۽ پوءِ هو پروگرام جي تعريف ڪندو هيو، جو هي بي پرواهه قسم جو ماڻهو هيو پر هو داد ڏيڻ جو به سخي هيو ۽ ڀرپور داد ڏيندو هيو. ۽ مون ڏٺو ته تقريبن هر پروگرام تي هارون رند کان داد ملندو هيو ۽ ڏاڍو ملندو هيو مان وري اها ڳالهه پروگرام جي ڪيپٽن فيض ٻگهيو سان ڪندو هيس ته فيض صاحب به خوش ٿيندو هيو ڇو جو اسان کي خبر هئي ته هارون رند جي داد تمام وڏو داد آهي. پروگرام ۾ فيض ٻگهئي جي محنت به شامل هئي مان شهر مان رات جو دير سان ايندو هيس، ته هارون رند صاحب جو اڳ ئي نياپو هوندو هيو. يا مان به اڪثر ڪري هن سان فون تي ڪچهري ڪندو هيس جيڪا ڪڏهن ڪڏهن ڪلاڪ کن هلندي هئي.
هارون رند سان ٽي وي پروگرام تي ڪم ڪندي، اهو محسوس ڪيم ته، هي پنهنجي فن ۾ يڪتا ۽ لاثاني آهي. هن لاءِ هر پروگرام چئلينج آهي هو هر پروگرام کي ساڳي نوعيت سان ڪرڻي ڄاڻي به پر ڪجهه سالن کان ذيابطس جي ڪري هن جي پيرن ۾ تڪليف هوندي هئي. ۽ لاڳاتار لوزموشن به، جنهن ڪري هي وڌيڪ ۽ ڏينهون ڏينهن ڪمزور ٿيندو پئي ويو. حالانڪ ذاتي طور هن ڪراچي جي سڀني سٺن ۽ سينئر ڊاڪٽرن سان صلاح مشورا ڪيا ۽ انهن کان علاج به ورتو ان حد تائين ته حڪيمن کان به علاج ڪرائيندو هيو.پر بيماري تي خبر ناهي ڪهڙن سببن جي ڪري مڪمل ضابطو نه آيو. ٿي سگهي ٿو ته هارون صاحب پير جي آڱوٺي جي سور جي ڪري ، واڪنگ نه ڪندو هجي يا کائڻ پيئڻ هي معاملي ۾ وڌيڪ احتياط نه ڪندو هجي يا ٻيا ڪيترائي سبب ٿي سگهن ٿا. جنهن جي ڪري هن جو جيءُ ڏينهنون ڏينهن جهرندو پيو ويو. منهنجي ڪراچي مان وڃڻ کان پوءِ هڪ دفعو هن سان جڏهن ملاقات ٿي ته چيائين هاڻي ڪراچي موٽي اچ ته ڪو نئون پروگرام شروع ڪيون پر مان گذريل تقريبن ٻن سالن کان ٽي وي ته نه ويو آهيان ان ڪري ٻن سالن کان هارون رند سان منهنجي ملاقات نه ٿي سگهي، پر مان هڪ ڳالهه وڏي واڪي چئي سگهان ٿو ته هارون رند صاف ۽ کرو ماڻهو هيو، هو ڪنهن جي پرواهه ۾ به نه ڪندو هيو ۽ هر ڪنهن کي مُنهن تي چئي ڏيندو هيو پوءِ اڳلو ڀلي دل ۾ ڳالهه رکي يا نه !! ۽ ان ڪري ئي هن جا دوست گهٽ هوندا هيا ٻيو ته پنهنجي ڪم ۾ ، نه ڪا مداخلت برداشت ڪندو هيو ۽ نه ڪوالٽي تي ڪو سمجهوتو ڪندو هيو. هو هميشه نمبرون رهيو ۽ نمبرون رهڻ چاهيندو هيو، هارون رند جو وڇوڙو هڪ باهمت نه باڪردار ماڻهوءَ جو وڇوڙو ته آهي ئي، پر ٽي وي جي ٽيڪنڪ جي حوالي سان هڪ ليجنڊ جو وڇوڙو آهي. ۽ اهڙا ماڻهو صدين کانپوءِ پيدا ٿيندا آهن مون کي هن جي موت تي ڏاڍو ڏک ٿيو آهي الله تعاليٰ کيس جنت ۾ جاءِ ڏي.
(روزانه هِلال پاڪستان ڇنڇر 12 جولاءِ 2003ع)