محمد هاشم ميمڻ
پيرن اگهاڙا ۽ گوڏ گنجيءَ پاتل، هن جي آفيس ۽ دروازي تي بيٺل هوندا هئا ۽ انهن جا ڪم بنا ڪنهن سفارش ۽ چوڻ آکڻ جي ٿيندا هئا. ڪنهن کي نوڪري گهرجي، ڪنهن کي سلائي مشين، ڪنهن کي عمر جي حد گهٽائڻي آهي. مطلب ته جيڪو آيو ته اگهي ويو. ڪو مايوس نه ٿيو. پوءِ جيڪو اختيار يا علائقو هيو. اتي انصاف رهيو. سائين محمد هاشم ڪڏهن ڪنهن کي رلايو نه-، نه ڪنهن کي ملڻ کان سڪايو، جتي ويو اتي ماڻهن جون دعائون کٽيون ۽ انسان جي خدمت ڪئي. بنا ڪنهن مرتبي مون سائين کان پڇيو ته اڄ ڪلهه ڊپٽي ڪمشنر ته ماڻهن کان لڪندا ٿا وتن. انهن جي ملاقات ۽ ملڻ هڪ وڏو مسئلو ٿي ويو آهي. عام ماڻهو ته ڪو خوابن ۾ ٿو ڏسي. باقي ويچارن جون جتيون گسيون ٿيون وڃن. مجال آهي جو ڪو ڪامورو رڳو شرف ملاقات بخشي هر وقت ميٽنگ ۾ ويٺو آهي. رائونڊ تي ويو آهي. مهمان آيا اٿس، فلاڻي ڪم ۾ مصروف آهي، مجال آهي جو ان کانسوءِ ٻيو جواب ملي. اهي رٽيل جملا هوندا آهن، جيڪي هر وقت چيا ويندا. سائين محمد هاشم ميمڻ صاحٻ ٻڌايو ته مان ”ڊي سن“ کي چوندو آهيان ته اوهان ماڻهن جا ڪم ڪيو. خدمت ڪيو، پر هينئر ڪو آفيسر رهيو ئي ڪونهي. اسان جا ڊي سي سڄو ڏينهن ايم اين اي يا ايم پي اي وٽ ويٺا آهن، خوشامند ٿا ڪن. بدليون ڪرائڻ ۽ بدليون روڪرائڻ جي چڪر ۾ آهن. انهن کي عام ماڻهو ۽ غريب بي سهارا ماڻهو سان ڪا به دلچسپي ڪانهي. هينئر صحيح معنيءَ ۾ آفيسر رهيائي ڪونهن.
اسان جا پوليس آفيسر ۽ عملدار ڏوهه ڪرائن ٿا. هي گهڻي ڀاڱي جيڪو ٿئي پيو.ان جا جوابدار اهئي آهن. پوليس ڏوهه بند ڪرائي ئي نٿي سگهي. جيڪي ڏوهه ڪرائن ٿا. اهي ڏوهه اڱر چاهين ته نه ٿيندا. پر اهو ڪم پوليس نه ڪندي.
سائين ٻڌايو ته مون سکر جي هوائي اڏي تي هڪ تمام ذميدار شخصيت کي عرض ڪيو هو ته سائين! جيڪڏهن اوهان ڏوهن تي ضابطو آڻڻ چاهيو ٿا. ته پوءِ اکيون بند ڪري ڪاروائي ڪرڻي پوندي. ۽ اهو نه ڏسڻو پوندو ته ڪير ڇا هي؟ ۽ ڪير ڪنهن جو آهي.؟ بس ڏوهاري کي پڪڙڻو آهي. پوءِ اهو ڪير به هجي ۽ ڪٿان جو به هجي.
سائين محمد هاشم ميمڻ صاحب سکر ڊيويزن جو ڪمشنر پڻ رهيو آهي انتظامي مشنري کان هو چڱي طرح واقف آهي.۽ ماڻهن کي سڃاڻي. مان هڪ عرض ڪندو هلان ته ميمڻ صاحب اڄ ڏينهن تائين ڪنهن به لچ يا لوفر جو ڀر جهليو نه رهيو آهي. پاڻ ان جي خلاف رهيو آهي. اهو رڪارڊ رڳو هن جو ئي آهي. ٻيو ڪو آفيسر اهڙو ڪو نه سُجهي. اهڙا آفيسر ٻيا به هوندا، پر اسان جيڪو هن شخص کي ڏٺو ۽ محسوس ڪيو آهي. اهو بيان ڪيون ٿا.
هن جهڙو نرم، فقير ۽ ٻاجهارو شخص ورلي ڪو هوندو. هونئن ته آفيسر ٻيا به کوڙ هوندا ۽ سٺا به هوندا، پر اهڙو صاف گو ۽ سچار، شايد ڪو هجي.
سائين محمد هاشم جو پوليس ۽ ٻين عملدارن متعلق، تجويز، يقين هڪ وڏو تجربو هوندو. ان جي روشني ۾، اسان سمجهي سگهون ٿا. ته سنڌ ۾ بدامني جا سبب ڪهڙا آهن؟ پر انتظار آهي ڪنهن اهڙي مرد مجاهد جو جيڪو سچ کي سچ چئي ۽ ڪوڙ جي منهن ۾ ڌوڙ وجهي. اڄ نه ته سڀاڻ، نيٺ ته ڪو ايندو.
جو خدا اڃان انسان مان شايد مايوس نه ٿيو آهي.
(روزنه خادم وطن 30،31 ڊسمبر 1990ع)