ڪالم / مضمون

آئينا ۽ عڪس

هي ڪتاب ”آئينا ۽ عڪس“ نامياري شاعر، ليکڪ ۽ ڪالم نگار ذوالفقار سيال جي ڪالمن جو موجموعو آهي.

هي ڪتاب چانڊوڪي پبليڪيشن، لاڙڪاڻو/ ڪراچي پاران 2015ع ۾ ساحل پرنٽرز وٽان ڇپرايو ويو.
Title Cover of book آئينا ۽ عڪس

ڊاڪٽر ۽ سوسائيٽي

سڄي سماج ۾ جيڪو ڪرپشن جو رواج پيو آهي. ان تمام گهڻي برائي پيدا ڪئي آهي، پوليس، روينيو، ايس ڊي ايم، جج ۽ ڊاڪٽر مطلب ته اهي ته ”ڀلا ڪم“ ڪري رهيا آهن. پر ڊاڪٽري جنهن کي نوبل پيشو چيو ويندو هو. ۽ حيرت آهي ان کي اڃان به نوبل پيشو چيو پيو وڃي، اهو به پنهنجي اوج ۽ عروج تي آهي، مان حيران آهيان ته آخر همدردي هڏڏوکي ۽ خدمت اڻلڀ ڇو ٿي وئي آهي؟ مسيحا، ڪاسائي ڇو ٿي پيو آهي، روزانو زندگي ۾ اڃان به ماڻهو ڊاڪٽر کي ڊاڪٽر صاحب ٿا چون، پر جنهن تيز رفتاري سان اسان جو ميڊيڪل لڏو اڳتي وڌندو پيو وڃي پوءِ پوليس ۽ ميڊيڪل ۾ فرق نه رهندو، هڪ لطيفو آهي ته ڪنهن کي چيو ويو ته هتي خير ڪنهن ظالم کي ته ڏيو ته جيئن ان ۾ به خير جي عادت پوي سو همراهه ديڳ کڻائي اچي ٿاڻي ۾ آيو. پوليس وارن چيس ته ابا اسان کان واپڊا اڃان اڳرو آهي جو ڪيترن ئي ڏينهن کان اسان جي بجلي ڪانهي ۽ لاڪ اپ ۾ ماڻهو سڙن پيا، سو ٿي سگهي ٿو ته اڳتي اهو ڪم واپڊا بجاءِ ڊاڪٽرن ڏي سري ۽ اهڙيون ديڳيون ڊاڪٽرن ڏي اچن ۽ ڊاڪٽر به اُن ريس ۾ ”نمبر ون“ ٿين مثال ته ڪيترائي آهن جن کي ڏيندي اُنهن کي ته ڪو شرم نه ايندو هوندو. پر اسان کي شرم ضرور ايندو، دل جي بيمارين جي هڪ وڏي سرجن جيڪو رحمان ٿو سڏائي هڪ سڌي سادي ڳوٺاڻي کي ڏٽا پوزيون ڏئي اُن کي اُن ڳالهه تي قائل ڪيو ته تون آپريشن ڪراچي جي مهانگي اسپتال او ايم آءِ ۾ ڪراءِ ۽ ڪُل رقم ٽي لک رپيا وٺندس. پوءِ اُن همراهه جي آپريشن ٽيبل تي ڊيٿ ٿي، ڊاڪٽر صاحب جي انسانيت ۽ همدردي جوش کاڌو، اُن کي وڏي ڪهل آئي ۽ هن ڏهه هزار روپيا معاف ڪرڻ جو اعلان ڪيو ۽ ٻه لک نوي هزار روپيا اتي جو اتي وصول ڪيا، آهي ڪو راڻو ملڪ ۾، ورنه ايئن ماڻهو مارڻ جا به ايترا پئسا ٿا وٺن، اسان جي هڪ ٻئي دل جي ڊاڪٽر جيڪو سول اسپتال ۾ به آهي، ۽ هڪ ڊاڪٽر جو پُٽ به آهي ان کي هڪ مريض جي پارت ڪيم ، چيائين ته سول آپريشن ۾ سٺو ناهي، مان پرائيوٽ آپريشن ڪندس ۽ رڳو لک روپيا وٺندس، چيم هي جو تون سول اسپتال ۾ روزانو آپريشن ٿو ڪرين. ڇا اهي سڀ ماڻهو مارڻ لاءِ آهن؟ ۽ ٺيڪ ناهن ته ڇو ٿو ڪرين؟؟ چيائين ادا، آخر پرائيوٽ ڪم ڪار ڪيئن هلندو؟ چيم اُن لاءِ اسان اچي بچا آهيون اڄڪلهه ميڊيڪل رپريزنٽو (نمائندا) ڊاڪٽرن وٽ دوائن لاءِ جيڪو تعارفي ڪم ڪن ٿا اهي جڏهن ڳالهيون ٻڌاين ٿا ته حيرانگي ضرور ٿيندي آهي، اسان جا هي ننڍا وڏا ماهر ڊاڪٽر سرعام هنن کي چون ٿا، ته اوهان جون دوائون جهڙيون به آهن ۽ جيئن به آهن انهن کي هلائڻ ڪم اسان جو، لکين روپين جو ڪاروبار ڏينداسين پر ٻاهرين ملڪن جو سير فيملي ٽوئر ڪوهه مري، نٿيا گلي، ايبٽ آباد، سوات ڪالام وغيره وغيره
گهر لاءِ ڪلينڪ لاءِ ايئرڪنڊيشن گهرجي وي سي ڊي ڏيو، فرج ڏيو، ڊيپ فريزر ڏيو، ڊيڪ ڏيو، ٽارگيٽ ڏيو ته پوءِ ننڍي ڪار ڏيو، ٻارن لاءِ ڪمپيوٽر ڏيو، صفا سڃا آهيو ته ٽيبل سيٽ ڏيو، گهڙيال ڏيو، پيڊ ڇپرائي ڏيو، فائيل ڏيو، ڪجهه به نه ڏيو ته..... جو ڏيو
هاڻي جيڪڏهن هي حال ان نوبل پيشي جو آهي ته پوءِ ملڪ ٻڏو، ڊاڪٽر شام جو ڪلينڪ (دڪان) تي جڏهن ويهن ٿا ته پوءِ دعائون ٿا گهرن، مولا ڪو مرغو (بيمار) آڻ ۽ هو در ايئن ٿا تڪين جنهن لاءِ سنڌي ۾ هڪ مثال آهي، ”مروئان موت، ملوڪان شڪار“ اسان جا هي مسيحا ٺيڪ ٺاڪ کي هرڀرو هڪ اڌ سئي هڻي، ڊرپ چاڙهي پنهنجي ڏهاڙي پيا کري ڪندا ۽ اهڙيون دوائون ڏيندا جئين هو سُست رفتاري سان ٺيڪ ٿئي يا جيڪڏهن ڀر ۾ پنهنجو ميڊيڪل اسٽور اٿس ته سِر ويو جيڪڏهن ڪنهن ليبارٽري، ايڪسري يا الٽرا سائونڊ ۾ حصو پتي اٿس ته پوءِ مريض جو الله ئي مالڪ آهي، جو اهو حافظ ته اڳ ئي آهي.
پر اهو ڊاڪٽر جي ڪنهن سرڪاري اسپتال ۾ آهي ته پوءِ اتي ئي مريض کي وڍيندو، ڪٽيندو ۽ کيسا به ڪتريندو، هڪ ڪامياب ڊاڪٽر اڄڪلهه ان کي ٿا چون جيڪو وڏو ڳنڍيڇوڙ هجي.
پر جيڪڏهن اهو ميڊيڪل سپرنٽينڊنٽ آهي ته پوءِ الله ڏي امان، مريضن جو حال ويو ۽ ۽ سرڪاري دوائون اسٽورن ۾، ڀتا ۽ ڀاڙا کيسي ۾ ۽ پيو ڪندو بليڪ ميل ته فلاڻا خبردار هي ڪم ڪر، نه ته اي سي آر؟؟؟ هاڻي اڳلو پروموشن جي چڪر ۾ ويچارو ڊاڪٽر پيو لوڙيندو، مٿي به ڀينگ آهي، هيٺين ملازمن جي ڪا جائز ڳالهه ٻڌندو ئي نه ۽ مٿين جي ڪوڙي صفا ڪوڙي ڳالهه تي ڪات ڪهاڙا اُڀا، اسان نه صرف سرڪاري نوڪري ۾ پيشوارنه بدديانت آهيون پر اخلاقي قدرن جي پئمالي ۽ سموري رائج بڇڙائي جا به ذميوار آهيون ۽ اُن ڪم ۾ اسان سڀ کان اڳرا ۽ مٿانهان آهيون، جو اسان ۾ خوف خدا ڪونهي ۽ حرام رڳ رڳ ۾ لهي ويو آهي، اهو حال رڳو ڊاڪٽرن جو ڪونهي، سوسائٽي جو هر ماڻهو ساڳي مرض ۾ مبتلا آهي، اسان پنهنجي سيني تي هٿ رکي رڳو هڪ سوال ڪريون ته ڇا، اسان حرام خور ناهيون؟ بي ايمان ناهيون؟ نا انصافي ڪندڙ ناهيون؟ جي جواب ”نه“ ۾ آهي ته پوءِ واهه واهه پر شايد ايئن نه هجي!
(روزانه هِلال پاڪستان ڇنڇر 18 جولاءِ 2001ع)