ڪالم / مضمون

آئينا ۽ عڪس

هي ڪتاب ”آئينا ۽ عڪس“ نامياري شاعر، ليکڪ ۽ ڪالم نگار ذوالفقار سيال جي ڪالمن جو موجموعو آهي.

هي ڪتاب چانڊوڪي پبليڪيشن، لاڙڪاڻو/ ڪراچي پاران 2015ع ۾ ساحل پرنٽرز وٽان ڇپرايو ويو.
Title Cover of book آئينا ۽ عڪس

جلال جون سائيزون

سنڌي ماڻهوءَ جو سُر ۽ سنگيت سان چاهه انتهائي پراڻو ۽ گهرو رهيو آهي، هتان جي صوفي، بزرگن ۽ عالمن ان جو ڀرپور سهارو ورتو آهي ۽ پنهنجو پيغام، سُر ۽ راڳ وسيلي ڦهلايو آهي هتي جيڪي به وقت جا وڏا عالم ۽ ڏاها آيا انهن سُر جي وسيلي ۽ شاعريءَ جي ذريعي پنهنجو پيغام پهچايو آهي ۽ سنڌ جي ڌرتي ان ڏس ۾ هڪ انوکو مثال پڻ قائم ڪيو آهي، پوري دنيا ۾ هتي ئي سُر تي سُر ڏنو آهي، اهڙو مثال پوري تاريخ ۾ نٿو ملي ته سائل کي سر ڏنو ويو هجي سو به داد طور- راءِ ڏياچ اهو مثال قائم ڪري هڪ نئين روايت پيدا ڪئي آهي، سنڌ ۾ ئي راڳ ۽ راڳين کي جيڪو مان ۽ مرتبو ڏنو ويو آهي، اهو به پنهنجي جاءِ تي هڪ الڳ ۽ نرالي ڪهاڻي ٿو رکي، سنڌي ماڻهو جو مراج راڳ سان آهي، اسان جي موجوده دور ۾ راڳ سان جيڪو حشر ڪيو ويو آهي، اهو به تاريخي آهي، اڳئين رڳو هڪ ڳائڻو هوندو هو ٻيا اُن جا شاگرد يا پوئلڳ، پر هاڻي ته جڏهن کان ميان جلال چانڊيو، هن نازڪ ۽ نفيس ميدان ۾ ڪاهي آيو آهي، تڏهن ڪيسٽن جي دنيا ۾ هڪ نئون روڄ راڙو شروع ٿيو آهي، جلال ميان ته قسمت جي زور تي چمڪي پيو، پر راڳ جو جيڪو ٻيڙو ٻڏو آهي ۽ اونداهو وقت آيو آهي، اهو اڳ نه ڪڏهن آيو نه ٻڌوسين ۽ نه شايد پيدا ٿيو، ميان جلال چانڊيو دنيا جو اهو واحد فنڪار آهي، جنهن سائيزون پيدا ڪيو آهن، اڳي اهڙيون سائيزون رڳو گنجين ۽ ڪڇن ۾ هونديون هيون هينئر جلالن ۾ اچي ويون آهن
وڏو جلال، وچولو جلال، ننڍڙو جلال، پتڪڙو جلال........ جلال سٺو ٿيو اهو جلال آهي. جيڪڏهن جلاب هجي ها ته به جواب ڪونهي، نه سر، نه تال نه راڳ، نه لئي پر ڳائڻو آهي شهنشاهه ۽ اُن ۾ به ڪو شڪ ڪونهي ته سنڌي ڪيسٽون جيتريون جلال جون هلن ٿيون، ان جو ڪو به مٽ! يا ثاني ڪونهي، ماڻهن کي آخر انهي جي مزاج مطابق حاڪم ملي يا نه ڳائڻو ضرور ملي ٿو ۽ ان جو جيئرو جاڳيندو مثال ميان جلال چانڊيو آهي.
تازي اُن جي روايت کي اسان جي يار منظور سخيراڻي اڃان اڳتي وڌايو آهي، هن جي تازي ڪيسٽ ۾ هڪ طويل فرمائش پروگرام آهي، ٻيا ته ٻيا پر يارڙي پنهنجي طنري وارو جو نالو به شامل ڪيو آهي، بس اسٽينڊ وارو، هوٽل وارو مطلب ته جلال واري رنگ ۾ رنگجي ويو آهي، اسان سوچيون ٿا جيڪڏهن اهو رواج وڌيو ۽ جاري رهيو ته سنڌي راڳ ۽ اُن جي معيار جو ڇا ٿيندو؟ اسان اها ڪيسٽ جڏهن ملڪ کان ٻاهر موڪلائينداسين ۽ ٻين دوستن کي ٻڌائينداسين، ته هي آهي اسانجو سنڌي راڳ، تڏهن يقين هو هن ترقي ۽ اسٽائيل کي ڏسي حيران ٿيندا، جو راڳ ته هر جاءِ آهي پر اهڙي روايت رڳو سند ۾ آهي، اسان سڀني کي اُن تي سوچڻو پوندو.
ڇا ڪجي ها، جلال چانڊئي، جتي عوام ۾ چمي ۽ ڀاڪر کي عام جام ڪيو آهي، اتي فرمائش جو پروگرام پڻ شروع آهي. يعني ڪيسٽ ۾ ڪلام هلڻ کان اڳ ۾ شروع ٿيندو آهي ۽ اها انائونسمينٽ بذات خود سُر ۾ ڪندو، هن ڪلام لاءِ فرمائش ڪئي آهي، مستري ملان، بس اسان وارو باغو ۽ ٽائرن واري ٽوهه، فلاڻي شهر کان ريڙهي واري گلابو، لائي وارو رزاق ۽ هوٽل جو گلابي بيرو غلامو، فلاڻي چاوڙي مان فرمائش ڪئي آهي، لقو لوهي، جمعدار جمن ۽ سنتري صابن وغيره وغيره، يعني هڪ عوام ٻيو فرمائش ٽئين انهن جي ائڊريس ۽ ڊيوٽي جو ٽائم دنيا ۾ ڪيسٽ جي حوالي سان اها ڪوالٽي جيڪا جلال چانڊئي شروع ڪئي آهي ان جو ڪو جواب ئي ڪونهي، هونئن به جلال جي راڳ جو به ڪو جواب ڪونهي.
(روزاني عبرت 22 فيبروري 1990ع)