ڪالم / مضمون

آئينا ۽ عڪس

هي ڪتاب ”آئينا ۽ عڪس“ نامياري شاعر، ليکڪ ۽ ڪالم نگار ذوالفقار سيال جي ڪالمن جو موجموعو آهي.

هي ڪتاب چانڊوڪي پبليڪيشن، لاڙڪاڻو/ ڪراچي پاران 2015ع ۾ ساحل پرنٽرز وٽان ڇپرايو ويو.
Title Cover of book آئينا ۽ عڪس

ڀينڊو منهنجو جگري

ڀينڊو منهنجو جگري يار آهي. هو وڏو کڙپيل ۽ چالاڪ آهي. پر سندس انداز اهڙو آهي. جهڙوڪر کيس ڪا خبر ئي نه هجي. ۽ هو ٻين وٽان خبرون ڪڍڻ جو ماهر ليکيو ويندو آهي. اڄ ڪلهه ڀينڊو بمع پنهنجي اهل و عيال جي بُک هڙتال تي ريسرچ ڪري رهيو آهي. بک هڙتال جي طريقه ء واردات ۽ نئين انداز ۽ ان جي رنگين انجام تي، هو ڪا ٿيسز لکڻ ٿو چاهي. ٿي سگهي ٿو، موجوده طريقه ڪار تحت بک هڙتال تي به پي ايڇ ڊي جي ڊگري ملي. جو هت اڳ ئي بنا بک هڙتال جي سنڌيءَ ۾ اهڙا کوڙ آهن. جن کي ڊگريون ڏنيون ويون آهن. هونئن به لڳي ٿو هتي بک هڙتال جو ”فيشن“ عام ٿيندو پيو وڃي.
”ڀينڊي مونکان پڇيو، بک هڙتال آخر آهي ڇا“؟
چيم، بادشاهه، توکي اڃان خبر ناهي چيائين، بک جو هڙتال سان اسان جو ڇا؟
چيم، هي توکي ڇا ٿي ويو آهي. چيائين، ٻڌو اٿم ته بک هڙتال ۾ ماني نه کائبي آهي. باقي فروٽ، جوس، شربت، پاڻي کوڙ ....وغيره به .
چيم، اصل اَن جي آهي. اَن آهي ته ايمان آهي.
پڇائين، ان سڄي قصي ۾ ڀلا اَن جو ڪهڙو ڏوهه؟
چيم، اها ڳالهه في الحال توکي سمجهه ۾ نه ايندي، ڀينڊا!
چيائين، بسڪوٽ پيسٽري کائي سگهجن ٿيون.
چيم، رات جو چوري ڇُپي ماني به کائي سگهجي ٿي. ۽ اڪثر کائبي آهي پڇائين، ڀلا بک هڙتال ٻاهر ويهڻ جي بجاءِ گهر ۾ ڪجي ته.؟
چيم، اڳ ۾ تي ائين ٿيندو هيو. هينئر سائنس ترقي ڪئي آهي. ماڻهو گهرن ۾ به بکون ڪاٽن ٿا.
پڇائين، بک هڙتال ۾ مٿان جهرڪيون ڇو ويهنديون آهن.
چيو مانس، اهو پروموشن آهي. هينئر جهرڪي ويهڻ کان پوءِ ماڻهو پير ٿا سڏائن. اڳي ڏن ڪاري مان اڇو ٿيندو هيو. هينئر ماڻهو به اهڙا رواج وجهن ٿا.
چيائين، ڀلا جيڪڏهن ڪا ڳجهه ويهي ته.........
چيم، ڳجهه جي مٿان ڳجهه ڪيئن ويهندي؟
ڏٺم ته ڀينڊي کي ڳالهه سمجهه ۾ نه آئي. هن وري پڇيو. کيس ڇڙب ڏيندي چيم، ته ڪا فضيلت وارن جي ڳالهه ڪر.
ڀينڊي وري پڇيو. ڀلا ماڻهو بک هڙتالون ڇو ڪندا آهن.؟ چيم، اڳ انصاف خاطر، ظلم خلافِ حق لاءِ ماڻهو بک هڙتال ڪندا هئا، پر هينئر قاتل ڇڏائڻ، ماڻهو مارڻ ۽ مارائڻ لاءِ بک هڙتال پئي ٿئي.
ڀينڊي پڇيو، پوءِ اها ته غلط آهي نه!
چيم، تنهنجي چوڻ يا نه چوڻ سان ڇا ٿيندو؟
نه تون ماڻهو پڪڙي سگهين ٿو، نه ٻڌي سگهين ٿو ۽ نه ئي ان کي شربت ۽ کير پيئاري سگهين ٿو. پوءِ خواهه مخواه مٿو ٿو هڻين. ويهي تماشو ڏس.
ڀينڊي پڇيو، هيٺيون تماشو يا مٿيون.
چيم، ٻئي ۽ اڃان ٽيون به ، جيڪو شروع نه ٿيو آهي. ۽ پردي پويان ريهرسل ۾ آهي.
ڏٺم ته ڀينڊي جو منهن ڦڪو ٿي ويو. هن اخبار ڪڍي ۽ ڪجهه فوٽو ڏيکاريا. جنهن ۾ مردن سان گڏ ڪجهه عورتون ۽ ننڍا ٻار به بُک هڙتال تي ويٺا هئا. ڀينڊي چيو ته هي ويچارا ڏس، منهنجي دل ٿي ڏکي هونئن به سنڌي ماڻهو نياڻي ميڙ ۽ الله جي ڪلام جي انتهائي عزت به ڪندو آهي. ويچاريون نياڻيون ويٺيون آهن. هنن جي مٿان ته جهرڪيون به ڪونهن ۽ نه ئي ملڪ جي اصلي طاقت يعني سپر پاور جهڙوڪو ڌڻي سائين اٿن مطالبو به انصاف وارو، تمام مختصر آهي.
چيم، ڀينڊا سنڌ ۾ نياڻيون ”ستن قرآن“ برابر ٿينديون آهن.
چيائين ته پو هنن سان ماڻهو ڇو نٿا ڳالهائين جيڪي ڪاڙهي ۾ ڏينهن تتي جو، ٻاهر روڊ تي ويٺا آهن، جن وٽ نه اي سي آهي. نه ڊرپ لڳل هنن جي ڳالهه مڃڻ الڳ ڳالهه آهي، پر هنن جي مٿي تي هٿ رکڻ وارو به ڪونهي.
چيم، سڄو سيٽن جو چڪر آهي.
پڇائين، ڀلا هنن کي شربت پيئارڻ سان ڇا ٿيندو؟
چيم، ڀينڊا! تون جيڪي ڳالهيون ٿو ڪرين، سي سڀ سمجهه ۾ توکي به اچن ٿيون. پوءِ ڇو ٿو اهڙا سوال پڇين؟ جن جا نه مان جواب ڏئي سگهان ٿو. ۽ نه ڪو اخيتار اٿم ته ڪيان.
جن وٽ اختيار آهن. سي ستا پيا آهن انهن جي ننڊ خراب ڪرين يا نه، منهنجي ننڊ خراب نه ڪر، جو مونکي رات جو ٻيا به ڪم ڪرڻا آهن.
ڏٺم ته ڀينڊو ڪاوڙجي ويو ۽ هليو ويو. جو منهنجي لاءِ اها به ڪا وڏي ڳالهه ناهي. ڀلا مان ڇا ٿو ڪري سگهان؟؟
(روزانه عبرت حيدرآباد 6 مئي 1990ع)