پليٽون، صحافي ۽ ملان!
ملان مرئي ماءُ
هر ڪنهن ڪميونٽيءَ ۾ ڪجهه فرد ٿين ٿا جن تي نه صرف ماڻهو اعتبار ڪن ٿا، پر انهن تي به اعتماد ڪن ٿا ۽ اهي هڪ نيڪيءَ ۽ ڀلائيءَ جي سڃاڻپ ٿين ٿا. اهو رواج قبيلن کان ٿيندو رهيو آهي، پر جڏهن کان ان اڻ گهڙي انسان جڏهن مذهبيءَ ترقيءَ ڏانهن وک وڌائي، تڏهن پوءِ مذهبن جي تاريخ ڏسو ڪجهه نه ڪجهه ماڻهو ان دنيا ۾ هڪ خاص سڃاڻپ ۽ ڀروسي جهڙا ٿين ٿا، جن تي اعتماد ڪيو وڃي ٿو ۽ انهن جي علم جي پڻ تقليد ڪئي وڃي ٿي. شروع شروع ۾ عيسائي مذهب ۾ ته ان جو هڪ وڏو مثال راهب ۽ راهبائون هونديون هيون، جن کي وري فادر به چئبو هيو، يا ”نن“ جن کي سماجي طور پاڪ سمجهيو ويندو آهي. اهڙيءَ طرح هندو ڌرم ۾ به ساڌو ۽ سنت آهن، جن جو رول به اهو سمجهيو ۽ لکيو وڃي ٿو ۽ تقريبن يهودين ۽ ٻين مذهبن ۾ به اهڙا فرد ٿين ٿا. جن کي سماج سڌارڪ ڀروسي جهڙو ۽ اعتماد ڀريو سمجهيو وڃي ٿو. اسلام ۾ مولوي ۽ ملان اهو طبقو آهي. جنهن کي قابل اعتماد سمجهي ماڻهو انهن کان نهايت نازڪ شرعي مسئلا ديني سبق ۽ سماجي مونجهارا پڇن ٿا. ۽ انهن جي صلاحن تي عمل به ڪن ٿا. انهن کي خبر آهي ته اهي ڀلائي ڪندڙ ۽ رهنمائي ڪندڙ آهن. ان ڪري انهن سان نه صرف دل جون ڳالهيون پر ڪيترائي گهريلو مسئلا پڻ بيان ڪن ٿا. پر اسان وٽ وري بزرگن انهن مولوين کي پٽيو آهي. پاراتا ڏنا آهن صوفين جو ته ملان ۽ مولوي سان هڪ وڏو تڪرار هليو. اسان جا صوفي آخر ڪنهن ڳالهه تي ته هوندا جو انهن اهو جهيڙو شروع ڪيو. اهي سڀ الله لوڪ ماڻهو ۽ مسلمان هيا، روزي نماز جا پابند ۽ شرعي زندگي گذاريندڙ هئا.پوءِ آخر اهي ڪهڙا سبب هئا. جو انهن ملان ۽ مولوي جي مخالفت ڪئي؟؟ ٿي سگهي ٿو ته ان وقت جي ملان ۽ مولوي جو ڪو ته عمل ۽ ڪردار اهڙو هوندو. جيڪو انهن بزرگن جي حساب سان صحيح نه هوندو . بهرحال اُن وقت جي مولوي ۽ ملان جو ڪهڙو ڪردار رهيو؟؟ اها اُن وقت جي ڳالهه آهي. هاڻي هن سڌريل دور ۾ به ملان ۽ مولويءَ جو ڪهڙو ڪردار آهي؟ ان جا هوئنن ته ڪيترائي مثال آهن، پر تازو هلال پاڪستان جي تاريخ 26 مئي واري شماري ۾ هڪ خبر ڇپي آهي، اچو ته اها خبر پڙهون.
”ڪراچيءَ جي مختلف علائقن ۾ ٻن مسجدن جي سربراهن ٻن معصوم نينگرن سان بدفعلي ڪئي آهي. ٻنهي مولوين کي پوليس گرفتار ڪري انهن کي چيڪ اپ لاءِ عباسي شهيد اسپتال کڻي وئي آهي. پيرائتي خير موجب ته گذريل ڏينهن گلبهار ٿاڻي جي حد ۾ واقع سفينه مسجد جي مولوي عبدالمجيد سترنهن ورهين جي غلام مرتضيٰ سان زوري زنا ڪئي آهي، جڏهن ته سرجاڻي ٽائون جي علائقي ۾ واقع الله والي مسجد جي مولوي چوڏهن ورهين جي نينگر عادل سان زوريءَ زنا ڪئي هئي. ٻنهي ڇوڪرن جي فرياد تي پوليس ڪاروائي ڪئي آهي.“
اهي ته اهي ڪيس آهن جيڪي رپورٽ ٿيا آهن يا جن ڇوڪرن جي مرضي شامل نه آهي. پر رضا خوشي، دلاسي، دلبي ۽ وڏي ڀاڳ، عالم ٿيڻ يا ڪنهن ٻئي ڏٽي ۾ ته گهڻا ايندا هوندا. پر اهڙين مولوين جي فطرت ته ساڳي رهي هوندي يا انهن جو اهو پهريون ڪيس ته نه هوندو؟ اهي ۽ اهڙا ٻيا شغل اهي بزرگ ڪيتري وقت کان ڪندا هوندا. وڏي افسوس جي ڳالهه اها آهي ته اهو سڄو ڪم مسجد شريف جي اندرين حصي ۾ مولوين کي رهائش واري حجرن ۾ ٿئي ٿو. جيڪو هڪ اڃان به وڌيڪ ڏوهه آهي، هونئن ته ڏٺو اهو ويو آهي ته مولوين کي الله جو خوف گهٽ ٿئي ٿو. اسان جهڙو عام گنهگار انسان، مسجد شريف جي بي حرمتيءَ جو ته سوچي به نٿو سگهي ۽ اتان لنگهندي به احترام ڪري ٿو.
هاڻي جنهن سماج ۾ نيڪيون ۽ ڀلائيون ورهائيندڙ جا اهي حال آهن ته پوءِ ٻين عام گنهگارن تي ڪهڙي معيار ڏيون؟؟ خبر ناهي انسان آهيون روز ڪيترائي گناهه ٿا ڪريون؟؟ ۽ هرو ڀرو اهو به ضروري ناهي ته سڀ مولوي يا گهڻا مولوي اهڙا هوندا، پر پوءِ به جيڪي اهي ڪم ڪن ٿا، اهي ان ڪيڊر لاءِ چڱا ناهن. انهن لاءِ عالمن کي ڇا ڪرڻ گهرجي؟؟ ان جو جواب ضروري آهي.
(روزانه هِلال پاڪستان ڇنڇر 14 جون 2003ع)