ايزي لوڊ ۽ ايزي لوڌ
”ايزي لوڊ“ جو جهٽڪو اوهان کي ڪڏهن به ۽ ڪٿي به لڳي سگهي ٿو، ان لاءِ وقت ۽ ويلي جي ضرورت ئي ناهي، مونکي ذاتي طور دنيا جو اهو ڪم ڏاڍو ڏکيو لڳندو آهي جو فرمائش ڪندڙ جو رڳو هڪ لفظ يا حڪم هوندو آهي. ”ايزي لوڊ “ ته جلدي ڪراءِ!!
هاڻي ان کي اها خبر ئي ناهي ته اڳلو ڪھڙي حال ۾ آهي! ڪٿي آهي! ڪھڙي ڪم سان آهي! ”ايزي لوڊ“ وارو هن جي ڀرسان به آهي يا نه! ان سان ڪنهن جو ڪوئي واسطو ناهي. ڳالهه بس هڪ ئي آهي. ايزي لوڊ ڪراءِ“ ۽ جلدي ڪراءِ- هن ايزي لوڊ گروپ ۾ گهڻائي ته خواتين جي هوندي آهي، جن جو حڪم ٽاري ئي نٿو سگهجي. جو هر ڪنهن کي پنهنجي عزت پياري آهي، ٻيو ته انهن مٿان حڪم ڪندڙن شخصيتن جون جن جي داٻي ۽ دٻدٻي ڇپر ۽ ڇانوَ ۾، ڪم ڪجي ٿو، جو جواب جو تڪڙو نه ملڻ معنيٰ نوڪري خطري ۾ يا ”ويجهڙائيءَ“ کي نقصان- ٽيون اهو گروپ آهي، جنهن ۾ توهان جو ڪم آهي يا جنهن کي اوهان ڪم چيو آهي ته فلاڻي کي منهنجي پارت ڪريو يا فون ڪريو. هاڻي جيڪڏهن اوهان ”ايزي لوڊ“ نٿا ڪرايو ته پوءِ اوهان ڄڻ ته پنهنجي ڪم کان پاڻ ٿا نٽايو، ۽ اوهان ان ۾ پاڻ دلچسپي ئي نٿا وٺون. ان لاءِ جلدي جلدي ۽ تڪڙو تڪڙو اوهان کي ”ايزي لوڊ“ ڪرائڻو آهي. اِهي ۽ اهڙا ته سڀ ”معمول زندگي“ آهن. پر اوهان کي صحيح معنيٰ ۾ .ايزي لوڊ“ جو ڌڪ تڏهن لڳندو، جڏهن ڪو ” ڪمهلو“ اوهان کي چوندو ته تڪڙ ڪر مون کي فلاڻي سان ڳالهائڻو آهي. جلدي ”ايزي لوڊ“ ڪراءِ، هاڻي ايئن اوهان کي حڪم جي تڪميل ڪرڻي آهي. وڃي ڪارڊ وٺو يا ايزي لوڊ آئوٽ ليٽ ڳالهايندا وڃو. هي هڪ وهنوار ٿي ويو آهي. آفيسر ماتحت عهدي وارن کي اهڙي فرمائش ڪرڻ جو هڪ عام ۽ رواجي معمول بڻجي ويو آهي. مون کي اها خبر ناهي ته اسان جا اخباري نمائندا به ان ڪم ۾ موجود آهن يا اُهي ان کان آجا آهن؟ اها خبر ته کاڌن کي هوندي، باقي آهيون ته سڀ انسان ۽ اسان جون عادتون ۽ افعال ساڳيا آهن.
مان اهڙا ۽ ايترا کوڙ سارا مثال ذاتي طور ڏئي سگهان ٿو، مثال طور: مون کي ڪنهن سان ضروري ڳالهائڻو آهي، هيترن پئسن جو ”ايزي لوڊ“ موڪل. عرض ڪيم قبلا دڪان بند ٿي چڪا آهن، هن مهل اهو ڪم ممڪن ناهي، وڃي ڪو دڪان کولراءِ، چيم اهو به ممڪن ناهي، اوهان ڪنهن وڏي شهر جي ڪلائنٽ سان رابطو ڪريو، ۽ پوءِ بس اهو ڏينهن اڄوڪو ڏانهن ڳالهه ٻولهه ٿئي بند، ٻيو واقعو آهي، صبح سوير فون آيو، جلدي ڪر“ ايزي لوڊ موڪل جو اڄ ۽ هاڻي ڪنهن سان ڳالهائڻو آهي. جواب مليو، موڪلين ٿو يا نه؟ چيم هينئر ممڪن ناهي، پريان کان آواز آيو، خدا حافظ اڄ کانپوءِ توسان ڪو به واسطو ناهي. چيم: ماشاءالله ۽ پوءِ ڪو واسطو ئي نه رهيو، هڪ ڏينهن هڪ خوبصورت فون آيو، ڪڏهن ڪڏهن فون به خوبصورت ٿيندا ۽ ايندا آهن ” ڇا ٿو ڪرين؟“ چيم: آفيس ۾ ويٺو آهيان“ هي بل جا نمبر موڪلي رهي آهيا، اهو موبائيل تان پياري ڇڏ“ ۽ جڏهن ڏٺم ته اهي بل بجلي، گئس، فون ۽ سندس بل واري موبائيل جا هيا، جيڪي 40 هزارن جا هيا. ٻيهر فون ڪيم ته ايترا پئسا ڪونهن، جواب مليو اهو منهنجو مسئلو ئي ناهي. اهو ڏينهن اڄوڪو ڏينهن بل مون نه پياريو ۽ وري ڪو واسطو ئي نه رهيو.
هن ايزي لوڊ ماتحن کي تمام گهڻو بگاڙي ڇڏيو آهي ۽ تمام گهڻن ماڻهن کي پنهنجي پئسن تي موبائل فون تان ڳالهائڻ جو رواج ئي ختم ڪري ڇڏيو آهي، جيتوڻيڪ مختلف پيڪيجن ماڻهن کي سهولتن وارو بڻايو آهي. پر موبائيل کان هر شيءِ جي پيمينٽ ٿيڻ ڪري هاڻي هن ايزي لوڊ هڪ عام رشوت ۽ واپار ٿي ويو آهي. جيڪو سوسائٽي ۾ هڪ عام ۽ روز جو معمول بڻيل آهي. ان اڃا وڌيڪ ترقي ڪئي آهي. ايزي لوڊ کان اڃا وڌيڪ ظلم اهو به آهي ته جيڪڏهن اوهان وٽ سٺو ڪو موبائيل سيٽ آهي ۽ اوهان ”وس واري“ وٽ ويا آهيو، ان کي اوهان جو سيٽ پسند آيو، اوهان کي چيو ويندو ”فون ته ڏيکار“ اوهان فون ڏيندا ۽ پوءِ اها فوري طور ڏسڻ واري جي کيسي ۾ هلي ويندي. چيو ويندو ”مهرباني، اوهان ٻي وٺجو“ اوهان هڪاوکا ٿي ويندا. عرض ڪندا ته ان ۾ اوهان جا نمبر سيو ”محفوظ“ ٿيل آهن، ته جواب ملندو ”اهڙو سيٽ ٻيو وٺي اچ. هي کڻي وڃ“
۽ ايئن ئي ٿيندو جو گهر جي ڀاتين ٻارن ٻچن ۽ دوست سهيلين کي سٺا سيٽ ڏيڻا آهن. ڦرائيندڙ، پنهنجي ناتن ۽ رشتن کي مضبوط ڪندو ۽ ان جو فائدو پنهنجي محڪمي مان فوري طور حاصل ڪندو جو اها ۽ اهڙي ويجهڙائي وڌيڪ نقصانڪار ناهي، اهو ئي سبب آهي جو اسان وٽ هينئر ”ايزي لوڊ“ گروپ ته صرف وڌي رهيو آهي. پر مقبول عام به ٿي رهيو آهي، جنهن کي ”ايزي لوڊ“ چئجي ته وڌيڪ مناسب آهي. ٻئي پاسي هڪ ٻيو گروپ ”ايزي لوڌ“ نالي سان عام ٿيو آهي، جنهن به سماج ۾ تمام گهڻي ترقي ڪئي آهي، ان گروپ پنهنجي ارتقائي عمل ۾ ڪميشن ايجنٽ مان پنهنجو نالو مٽائي هاڻي ”ايزي لوڊ“ رکيو آهي، جيڪو به ايزي لوڊ کان وڌيڪ متاثر آهي. اوهان جو ڪوبه ڪم ڪرڻو آهي، ڪنهن ۾ به ڪم آهي ۽ ڪھڙو به ڪم آهي. يعني نوڪري، بدلي، ٺيڪو، ڪاروهنوار سڀ اوهان جي دروازي تي، بس هڪ ڪم ڪرڻو آهي، ته اوهان پنهنجا معاملا ٺيڪ ڪيو ۽ طئي ڪيو، پوءِ اوهان گهر سمهي رهو. سڀ ڪجهه ٿي ويندو ۽ اوها جي در تائين پهچي ويندو.
چون ٿا ته انصاف اهو جيڪو ٿيندو نظر اچي. هي به ڪم اهو، جيڪو ٿيندو نظر اچي. هن ”ايزي لوڊ“ ۾ وڏا وڏا اصل تمام وڏا نالا آهن، ٻيو گروپ اُنهن جو پاڇو ۽ ٽيون گروپ انهن جو ”بچيل“ يعني ”جوٺو“ آهي، بس اوهان کي هڪ صلاح ضرور ڏبي ته ڏسي وائسي هٿ وجهجو جو ان گروپ ۾ ڦرڻا گهرڻا وڏي انگ ۾ موجود آهن. بهرحال هڪ ڳالهه طئي آهي ته ”ايزي لوڊ“ ۽ ”ايزي لوڌ“ تمام گهڻو مقبول آهي ۽ عام آهن. وڌيڪ سچ ڳچيءَ ۾ پئجي سگهي ٿو.
(روزانه عوامي آواز ڪراچي اربع 8 جنوري 2014ع)