عوام سڌري وڃي
سرڪاري سنڌي ماڻهو هن دنيا جو اهو شاهڪار آهي، جنهن کي اوهان اينٽي سنڌي خمير مان ٺهيل ڀلي نه چئو، پر پڪ ڄاڻو ان مان عام سنڌي ماڻهوءَ کي ڪو به فائدو حاصل نه ٿيندو.
سنڌ سان عشق جون ڳالهيون ڪندڙ ڪنهن نه ڪنهن جي ايجنڊا تي هلندا آهن، اسان وٽ اهڙا ئي بي شمار مثال آهن، جيڪي ڏيڻ مناسب ناهن، پر انهن ڳالهين جو مطلب اهو آهي ته عام ماڻهن جي ۽ پنهنجي خدمت ڪيو، جو اڳتي لاءِ اهو ئي هڪ سامان آهي، جيڪو ڪم ايندو. ڀلا اوهان کي رعب ۽ لئي ڪرڻي آهي ته ڀلي ڪريو اسان کي ان تي به اعتراض ناهي، پر اهو داٻو ۽ دٻدٻو سڀني لاءِ هئڻ گهرجي، صرف پنهنجن لاءِ ڇو؟
اسان اهو به مڃون ٿا ته زيادتي ڪنهن سان به نه ٿيڻ گهرجي، پر جيڪي شئي اوهان کي ٻين جي بري لڳي ٿي، اها پاڻ لاءِ به بري هئڻ گهرجي يا جيڪي ڳالهه ٻئي جي خراب آهي. اوهان ته ان کان گهٽ ۾ گهٽ بچو، اوهان پاڻ ڳُڙ کائو ۽ ٻئي کي چکڻ به نه ڏيو ته پوءِ ڀلي ان کي منافقي نه چئو، زيادتي نه چئو، عيب نه چئو پر گهٽ ۾ گهٽ ان کي ٺيڪ ته نه چئو. ائين روزانو ۽ معمول مطابق ٿي رهيو آهي، اخبارون ڀريون پيون آهن، جو ان کي ڪارڪردگي چيو وڃي ٿو، ان ڪارڪردگيءَ پريان، ڀاڙا ڀتا، سير تفريح ۽ پڪنڪ جو سامان به آهي. سرڪاري خرچ تي ڳوٺ جو سير به آهي، داٻو دٻدٻو، رعب ۽ لئه به آهي، جو ان کان پوءِ ميڙ منٿ قافلو، يارن دوستن جا ايلاز اثر رسوخ وارن جا نياپا ۽ فون مطلب تي اهو سڀ ڪجهه جنهن کان پوءِ اوهان جو مرتبو بالا ۽ بلند ۽ آل عيال ۽ اقبال جو خير ۽ دعائون جاري آفيسن ۽ ادارن جا جيڪي دورا ٿين ٿا. انهن جي پويان جيڪا فلاسافي آهي، اها ايتري ته کليل ۽ واضح آهي جو ڪنهن کي سمجهائڻ جي ضرورت ئي ناهي، مثال فلاڻو، پنهنجي فلاڻي طوفاني ۽ زلزلائي دوري تي پهتو جتي ڪجهه آفيسرن کي غير حاضر ڏسي، رڪارڊ کڻائي پنهنجي هيڊ ڪواٽر آيو ۽ غير حاضر عملي کي نوٽيس جاري جواب طلبي ۽ پوءِ نوٽ طلبي، جو هڪ لڳاتار ۽ اڻ کُٽ سلسلو جو رب کي راضي رکڻ لاءِ معافي ڏيڻ به ضروري آهي. ۽ نوٽ طلبي کانپوءِ پنهنجي روح کي به راضي رکڻو ضروري ٿو پوي، جيڪڏهن جيءُ راضي ناهي پوءِ جهان ڪهڙي ڪم جو؟؟ اهو سلسلو رواج ۽ اصلي طرح ۽ قانوني طور ڏاڍو سٺو آهي. پر سٺو اڃان ائين آهي ته اهڙو رواج مٿان کان هلڻ ۽ هجڻ گهرجي. پر مٿان کان هلندي هلندي ڪيترا دفعا اهو دور ۽ رواج ترڪي پوي ٿو. ۽ پوءِ رڳو هلندو وڃي ٿو. يعني ترڪندئي ترڪندو.
اسان ننڍا ماڻهو چواڻي، ننڍو وات ۽ وڏيون ڳالهيون سو اسان کي ته شايد سوال پڇڻ ۽ سوچڻ جو به حق ناهي، پر انسان آهيون، خطا ٿي وڃي ٿي ڀلي سوال پڇي نه سگهون، پر سوچي ته سگهجي ٿو ۽ سوچڻ اسان سڀني جو حق آهي. حالانڪ هن سماج ۾ سوچ تي پهرا صدين کان لڳل هئا ۽ اهو سلسلو هلندو رهي ٿو پر خواب اهڙي ظالم چيز آهن، جيڪي بنا دعوت ۽ سڏ جي اچن ٿا ۽ پوءِ ڪي ياد رهن ٿا ته وري ڪي جلدي کن پل ۾ وسري به وڃن ٿا، خوابن جا پنهنجا پنهنجا نمونا ۽ انداز آهن، ڪڏهن ٿيڻون ۽ ڪڏهن اڻ ٿيڻيون ڳالهيون شامل ٿي وڃن ٿيون جو انهن تي ئي بندش يا پابندي آهي، نه خواب جي ائٽم تي سزا ڏئي سگهجي ٿي، پر خواب آوز گرين تي بندش ضرور آهي، جنهن کي ٻين ٻولين ۾ گولي چوندا آهن. ياد رهي گولي ۽ گوري ٻئي خطرناڪ آهن، هاڻي گورين جون تمام گهڻيون معنائون آهن. ۽ گولين جون به، ڳالهه علم جي آهي. جنهن کي جيتري ڄاڻ آهي اهو اترو ئي ان کي ڇڪي سگهي ٿو، جو اسان وٽ هر شئي ڇڪي وڃي ٿي ۽ ڇڪبي رهي ٿي مون ڳالهه پئي ڪئي خوابن ۽ سوچڻ جي ۽ انهن طوفاني دورن ۽ زلزلن جي جنهن کانپوءِ ويچارا ماڻهو مختلف ڪم ڪارين جي ڪري يا بيماري بڙيءَ جي ڪري آفيسن مان ڪجهه گهڙيون ليٽ ٿين ٿا، جنهن ڪري انهن کي نوٽيس ڏئي پوءِ هيڊڪواٽرن جا جيڪي ڌڪا ٿاٻا کائڻا پون ٿا، ڪاش اهي ٽوئري ۽ دورائي عملدارن، انهن کان باخبر هجن، هونئن به هتي سزا منٽن ۾ ملي ٿي، پر جزا ۽ ڇوٽڪارو وڏي مرحلي مان گذري ٿو جيڪڏهن ڪا ڪورٽ ڪنهن قيديءَ کي سزا ٻڌائي ٿي ته پوءِ جيل پهچڻ وقت فوري طور ان تي عمل ڪيو وڃي ٿو. ان جو انتظار نٿو ڪيو وڃي ته اهو آرڊر لکت ۾ اچي. پر جيڪڏهن ڪنهن کي رهائي، آزادي ضمانت ملي ٿي ته پوءِ ان جي واسطيدار فورم کان تصديق ڪرائي وڃي ٿي ۽ ان جو دورانيو اڃان وڌايو وڃي ٿو، سواءِ ان شرط جي ته جيڪڏهن باباءِ قوم جو لحاظ ڪجي جيڪو ٻنهي صورتن ۾ جائز آهي.
اسان انتهائي عام، ننڍا ۽ صفا معمولي ماڻهو اهو سوال نه ٿا ڪري سگهون ته وزير، امير، ڪبير ۽ اهي سيڪريٽري پاڻ وقت تي اچن ٿا؟؟ ڪو اهڙو به آهي جيڪو انهن کي به چيڪ ڪري ۽ نوٽيس ڏئي ڪيترين وزيرن کي ته اها خبرئي ناهي ته ان جي آفيس ڪٿي آهي!! جو اهو چوويهه ڪلاڪ پنهنجي خدمت واري ڪم ۾ مصروف هوندا آهن محڪمن جا سيڪريٽري ته ٿين ئي بادشاهه، بادشاهن کان ڪير پڇي واٽر ڪينن ۽ پوليس جون لٺيون کائيندڙ عوام سڌري وڃي، يا وري مفاهمتي عمل کي اڳتي وڌائڻ لاءِ ڪنهن اهم ماڻهو، ميمبر يا پارٽيءَ کي اڳيان ڪندي پاڻ بچائن يا وري اڃان سولو ڪم اهو ويزا سسٽم آهي جيڪو نه صرف اوهان جي پٺ ڀرائي به ڪندو ۽ اوهان کي هر بيماريءَ لاچاريءَ کان بچائيندي اڳتي ايندو.
اوهان جون ماضيءَ ۾ ڪيل غلطيون ڏنل گاريون الزام بهتان ۽ اهو سڀ ڪجهه ايئن معاف تي وسري وڃي ٿو، جيئن اسان جا سياسي اتحاد ٺهندا ۽ جاري رهندا آهن.
ماڻهن کي هاڻي سوچڻ، محنت ڪرڻ ۽ ڳولهڻ بجاءِ ڪنهن نه ڪنهن وس واري جي مدد وٺڻي پوندي، جو ماشاالله سنڌ ۾ ٻئي شيءَ وڌي هجي يا نه!! هتي ايجنٽ ڪميشن ايجنٽ ۽ پي رول تي هلندڙ هر قسم جا جوان موجود آهن ان لاءِ عوام کي سڌري وڃڻ گهرجي.
(روزانه عوامي آواز ڪراچي، سومر 7 اپريل 2014ع)