سنڌي اديبن جو وفد ۽ سي ايم هائوس
سنڌ کي هتان نڪرندڙ معدنيات ۽ ٻين شين جي رائلٽي ڏني وڃي، سنڌ ۾ امن امان جو حالتون صحيح ڪرڻ گهرجن ۽ ڌاڙا ڦر ۽ وارداتون روڪڻ گهرجن سرڪاري اداري طرفان سنڌ ۾ پنجين صوبي جي اشتهار کي آئين خلاف قرار ڏئي سخت ايڪشن کنيو وڃي. سنڌي ماڻهن جي شهرن مان لڏپلاڻ کي روڪيو وڃي. تعليمي ادارن ۾ تعليمي ماحول پيدا ڪيو وڃي، انٽيليجينس نظام ۾ شاعرن ۽ اديبن خلاف رپورٽن کي رد ڪيو وڃي وغيره وغيره
اهو به ڊرافٽ ٺهيو ۽ طئي ڪيو ويو ته شروع ۾ محمد ابراهيم جويو ڳالهائيندو، پوءِ شيخ اياز پوءِ طارق اشرف مطالبا پڙهندو. اديبن جو قافلو وزير اعليٰ هائوس روانو ٿيو، جنهن ۾ اديبن کان سواءِ محترم مولا بخش چانڊيو ۽ محترما نزهت پٺاڻ پڻ شامل هئي.
بهرحال وزير اعليٰ صاحب آيو، جنهن سڀني سان هٿ ملايو ۽ خوش خير عافيت معلوم ڪئي.سائين قائم علي شاهه صاحب شيخ اياز کان سندس طبعيت پڇي. پوءِ رسمي ڳالهه ٻولهه شروع ٿي. سائين محمد ابراهيم جويي صاحب، قيام پاڪستان ۽ ان کان پوءِ سنڌ جي حالتن تي هڪ تفصيلي بحث ڪيو جنهن چيو ته اديب جهموري روايتن جا امين آهن. سنڌي ماڻهو اڳ به ۽ هاڻ به اوهان جي حمايت ڪئي ۽ سنڌ جي ڪري پ پ کي مرڪز ۾ حڪومت ملي آهي اسان چاهيون ٿا پ پ پنهنجا پنج سال پورا ڪري ۽ جهموريت جي خدمت ڪري. ان ڏس ۾ اسين سڀئي اوهان سان شامل آهيون.پر سنڌي ماڻهن جو تحفظ ڪرڻ حڪومت جي ذميواري آهي. جويي صاحب مدلل بحث ڪيو ۽ ويجهڙائي واريون حالتون پڻ بيان ڪيون. ان کان پوءِ شيخ اياز چيو ته شهيد ڀٽي جي قربانين اڄ جهموريت آندي آهي. ان ۾ بيگم نصرت ڀٽو جي همٿ ۽ وزير اعظم پاڪستان محترم بينظير ڀٽو جي جدوجهد پڻ شامل آهي. هن چيو ته اسان ٻڌائڻ گهٽ ٻڌڻ وڌيڪ آيا آهيون، خاص طور جيڪي لساني جلسا ٿين ٿا. ان ڏس ۾ حڪومت ڪهڙا اپاءُ وٺي رهي آهي؟ اسان کي ٻڌايو وڃي ته ڪراچي حيدرآباد ۾ ڪل ڪيترا دهشتگرد گرفتار ڪيا ويا آهن. ۽ انهن وٽان ڪيترا هٿيار برآمد ڪيا ويا؟ اڳتي لاءِ انهن جي روڪٿام جا ڪهڙا اپاءُ ورتا ويا آهن؟ شيخ اياز سنڌي قوم جي حالتن تي پڻ ڳالهايو.
طارق اشرف مٿي ڄاڻايل اديبن پاران مطالبا پيش ڪيا ۽ ان جي هٿ سان لکيل ڪاپي پڻ پيش ڪئي وزير اعليٰ سنڌ سائين سيد قائم علي شاهه صاحب، چيو ته مان نه اديب آهيان، نه شاعر، نه سٺو لکي سگهان ٿو ۽ نه ئي ڳالهائي، پر سياستدان جي ناتي پنهنجي ڳالهه پهچائي سگهان ٿو، اوهان کي خبر آهي ته اسان جي اڪثريت هوندي به حڪومت دير سان ڏني وئي. ٻيا به ڪجهه مئسلا ٿيا(جيڪي سائين تفصيلي ٻڌايا) بهرحال اسان حڪومت ورتي ۽ سڄو زور امن و امان تي ڏنو. يارنهن سالن دور جي مسئلن کي هڪ لحظي ۾ نٿو ٺيڪ ڪري سگهجي. ان لاءِ وقت جي ضرورت آهي، ڪراچي جي آبادي تقريبن 20 لک يا ڪجهه وڌيڪ هوندي، دهلي جي آبادي ڪراچي کان 10 لک گهٽ آهي اسان وٽ 31 هزار پوليس آهي ۽ دهلي ۾ 50 هزار آهستي آهستي اسان تعداد وڌايون پيا ۽ هيڏي ڪراچي ۾ جتي سفارتخانا آهن. وزير آهن ۽ اهم ماڻهو آهن، 31 هزار پوليس تمام گهٽ آهي. اسان ان کي وڌايون پيا سنڌي ٻولي اٿارٽي لاءِ سراج الحق ميمڻ کي اسان سرڪاري آرڊر ڏئي ڇڏيو آهي. تعليم واري صوبائي سيڪريٽري ان سان تفصيلي بحث ڪيو آهي. هاڻي ان کي توهان به چئو اڳتي وڌي، ڌارين جي آبادي لاءِ اپاءُ وٺي رهيا آهيون، اسان مڃون ٿا ته اسان جو انٽيليجنس نظام صحيح ڪونهي. ان لاءِ پڻ ڪوشش ڪيون ٿا مشتاق ميراڻي چيو ته انٽيلي جنس وارا رڳو ان پاسي آهن. ته ڪهڙو اديب ڀارت جو ايجنٽ آهي، ڪهڙو ملڪ جو دشمن ۽ پوءِ ڪوڙيون رپورٽون ٿا ڏين. انهن پنهنجو اصلي ڪم وساري ڇڏيو آهي. وزير اعليٰ چيو ته اسان ان ڏس ۾ ڪم ڪري رهيا آهيون، اوهان پڻ نشاندهي ڪيو ۽ اسان جي مدد ڪيو ڪجهه جهموري قوتون، جهموريت کي نقصان پهچائي رهيون آهن ۽ ڪو نه ڪو شوشو ڇوڙيو ٿو وڃي. اسان پنهنجي وسان ماڻهن جي خدمت ڪنداسين ۽ مون اوهان جا مطالبا ٻڌا آهن ۽ انهن تي سوچي خيال ڪنداسين اوهان اڳيان اچو ۽ وڌو قلم جي ڌار تلوار ۽ نشتر کان وڌيڪ تيز آهي، اوهان قلم وارا آهيو، اوهان نشاندهي ڪيو، اسان لاءِ صلاحون ڏيو ۽ماڻهن جو شعور جاڳايو.
ان ڪلاڪ کان مٿي جي ملاقات ڪري ، جڏهن ٻاهر نڪتاسين تڏهن سوچيوسين. اسان ڪجهه پايو به؟ جي پايو ته وڃايو به نه !! گهٽ ۾ گهٽ دل جي ڳالهه تي هن سڄي مانڊاڻ ۾ جناب مولا بخش چانڊيو جو وڏو عمل دخل هيو. هن ملاقات تي هڪ پاسي کان تنقيد جاري آهي. ماڻهن جا خدشا پنهنجي جاءِ تي! صحيح آهن.
(روزانه عبرت 26 جنوري 1990ع)