ماڳ مڪان / شھر / ڳوٺ

لاڙڪاڻو سڀيتا سندو ناڻو

لاڙڪاڻي جي وانجهيل ماو مڪانن ۽ شخصيتن بابت لکيل مضمونن جو ھي ڪتاب ڊاڪٽر غلام علي ھمت علي سانگي جو لکيل آھي. ڊاڪٽر غلام علي سانگي جي ھن ڪتاب ۾ لفظن ۽ جملن جو استعمال نج ڳوٺاڻو آهي. بيان جي جوڙجڪ، فقرن، جملن جي بيهڪ کي اهڙو سينگاريو ۽ سنواريو ويو آهي. محترم سانگي صاحب هن ڪتاب ۾ تاريخ جي هڪ نئين باب کي جنم ڏنو آهي. شامل ڪيل مواد ڏوري ڏسي، مشاهدا ماڻي، روبرو ملاقاتين ذريعي بيان حاصل ڪري، اڳين ڪتابن ۽ ڊائرين کي اٿلائي پٿلائي ڄاڻ حاصل ڪري ڪتاب سرجيو آهي. ڪتاب ۾ ڳوٺن ۽ اوطاقن جا احوال اهڙا ته اچاريا ويا آهن جو پڙهڻ مهل ٻهراڙين جي بيٺڪن جو ڀرپور عڪس اکين اڳيان پيو گذري.
Title Cover of book لاڙڪاڻو سڀيتا سندو ناڻو

حاجي غلام صديق جو 14 ماهه سفر

حاجي غلام صديق جو 14 ماهه سفر

غلام صديق ولد محمد ملوڪ چانڊيو، قنبراڻي ڳوٺ شير محمد شاهه ديهه قائم گوپانگ، تپو ڪلهوڙا، تعلقو ميرو خان، ساڳي ڳوٺ کي ”گجو“ ۽ ”منهه ٿرڙو“ به چوندا آهن، پر عام ماڻهن ۾ ڳوٺ ”گجو“ سڏبو آهي، ربيع الاول 1378 هه برابر سيٽمبر 1958ع ۾ غلام صديق ۽ سندس ساٿي همسفر محمد سفر ولد غلام علي جانوري، ڳوٺ ڀنڀو سپرو لڳ ڳوٺ گُجو پاڻ سان 1100 رپيا ساڻ کنيا، غلام صديق سٽ جو ن ساريون قنبر شهر ۾ کپائي 352 رپيا ڪري حجاز مقدس جي زيارت جو راهه خرچ تيار ڪيو، لاڙڪاڻي اسٽيشن تان ڪراچي لاءِ ريلوي ٿرڊ ڪلاس في ماڻهو ڀاڙو 7 رپيا ڀري، راهي ٿيا، ڪراچي پهچڻ کان پوءِ لانچ جو بندوبست ڪيائون، لانچ تي هڪ ماڻهو ڀاڙو 82رپيا سان عربي سمنڊ ۾ هلي پيا، 12 ڏهاڙن جو سفر ڪاٽي عمان ملڪ جي سورت بند تي لٿا، جتي ست روز گهاريائون، ٻي لانچ کي هڪ هڪ شخص 60 رپيا جي ڪٿ سان ڪرايو ڏئي سوار ٿيا، جنهن 8 ڏينهن ۾ مسافري طئي ڪري کين شرما بندر تي آندو، جتان 7 روز پيادل ڳهي شرما شهر ڀيڙا ٿيا، هي شهر ۽ بندر رياست شارجا جي ملڪيت هئا، هن وستي مٿان ٽي روز ٽڪيا، چوٿين ڏينهن ٽرڪ کي 5 شلنگ (5 رپيا) ڀاڙو ادا ڪيو، جنهن سفر ۾ ٽي ڏهاڙا کپايا. چوٿين روز کين مڪلا شهر ڏيکاريو، جتي پوڻا ٽي ماهه گهاريا.
محمد صفر شهر ۾ سير سفر ڪري رات جو مڪلا جي مسجد ۾ آرامي ٿيندو هو، غلام صديق چوني جي ڪارخاني تي مزوري ڪندو هو ۽ ڪارخانيدار جي گهر ۾ رهندو هو، ڪارخاني ۾ مزدوري في ماڻهو 20 رپيا هئي، سيٺ علي کي هڪ زال، ٻه ننڍا پٽ ۽ چار وڏيون نياڻيون هيون، جن مان ٻن جي شادي ٿيل هئي، سيٺ جا ٻه ناٺي به هن سان گڏ ساڳي گهر ۾ رهندا هئا، عرب گهر ۾ گلم وڇائي هيٺ ويهن، هيٺ ڪچهري ڪن، هيٺ گڏجي ماني کائن ۽ هيٺ سمهن، ماني ننڍا وڏا ۽ عورتون مرد گڏ کائن، جن سان غلام صديق به گڏجي کائيندو هو، هڪ ڀيري سيٺ غلام صديق کي چيو ته منهنجي ڪنئارن ڌيئن مان هڪ پسند ڪر، ته نڪاح ڪري توکي شادي ۾ ڏيان، غلام صديق سيٺ جا ٿورا مڃيا، پر والدين کان خط وسيلي اجازت وٺڻ جو ” شرط“ عرض رکيائين، خط وسيلي هن ڏانهن والدين لکيو ته تنهنجي شادي ٿيل آهي، تون حج ڪرڻ لاءِ مسافري ڪئي آهي ان ڪري مڪلا نه رهه، اتان ترت هليو وڃ، هن سيٺ کي سنڌي خط جو جواب عربي زبان ۾ سڻايو، جنهن هن جي والدين جو جواب ٻڌي هن جا هٿ وٺي چميا ۽ کيس چيو ته تون فرمانبردار پٽ آهين ، هر اولاد کي توجيان والدين جي مشورن ۽ حڪمن کي اکين تي رکڻ کپي.