ماڳ مڪان / شھر / ڳوٺ

لاڙڪاڻو سڀيتا سندو ناڻو

لاڙڪاڻي جي وانجهيل ماو مڪانن ۽ شخصيتن بابت لکيل مضمونن جو ھي ڪتاب ڊاڪٽر غلام علي ھمت علي سانگي جو لکيل آھي. ڊاڪٽر غلام علي سانگي جي ھن ڪتاب ۾ لفظن ۽ جملن جو استعمال نج ڳوٺاڻو آهي. بيان جي جوڙجڪ، فقرن، جملن جي بيهڪ کي اهڙو سينگاريو ۽ سنواريو ويو آهي. محترم سانگي صاحب هن ڪتاب ۾ تاريخ جي هڪ نئين باب کي جنم ڏنو آهي. شامل ڪيل مواد ڏوري ڏسي، مشاهدا ماڻي، روبرو ملاقاتين ذريعي بيان حاصل ڪري، اڳين ڪتابن ۽ ڊائرين کي اٿلائي پٿلائي ڄاڻ حاصل ڪري ڪتاب سرجيو آهي. ڪتاب ۾ ڳوٺن ۽ اوطاقن جا احوال اهڙا ته اچاريا ويا آهن جو پڙهڻ مهل ٻهراڙين جي بيٺڪن جو ڀرپور عڪس اکين اڳيان پيو گذري.
Title Cover of book لاڙڪاڻو سڀيتا سندو ناڻو

آڏي جاگير ڳوٺ

آڏي جاگير ڳوٺ

قنبر تعلقي جي پاسن ۾ پيل ڳوٺ، چانڊيا ذات وارن جي ويجهو ٻن تعلقن قنمبر ۽ وارهه جي دامن تي لاڳيتو جاگير جو وسيع پرڳڻو، جنهن منجهان هڪ اوڏڙي ۽ ويجهڙي جاگير آهي، تنهن کي آڏي جاگير ڪري سڏيو وڃي ٿو، نهري پاڻيءَ جي پهچ کان پري هجڻ ڪري هتي جي زمين گهڻي ڀاڳي ڪلراٺي ۽ ڪساري پاڻيءَ واري هجي ٿي، پوءِ به ڳوٺ جي ڀرپاسن ۾ ڪرڙن جون ڪنڌيون جهجهي نموني آهن. ()
هن وسنديءَ ۾ سرائي سائينداد کوکر جي زمينداري هئي، هو نهايت ديندار ۽ نيڪ ماڻهو هو، ان ڪري ڳوٺ جي مسجد ۽ ديني تعيلم تي وڏو ڌيان ڏيندو رهندو هو، جملي کوکر دين جي سکيا ۽ مسجد سان وڏو ذوق رکندا هئا، مسجد ۾ سرائي سائينداد جو پٽ سومهڻي جي نماز پڙهي تهجد جي نماز لاءِ مسجد ۾ ننڊ پئجي ويو، جنهن کي ننڊ ۾ شهيد ڪيو ويو.
مٿين واقعي جي ڪري، کوکر آڏي جاگير مان ٽپڙ سهيڙي 1920ع ۾ باڊهه جي ڀرسان ڀائيٽي جي نالي ”فيض محمد کوکر ڳوٺ“تيار ڪرائي ويهي رهيا، جتي اڃا سوڌو پيا گذارين. ()
ذاتيون:
سيد، مغيري، مڱڻهار، مڱڻيجا، ٽوٽاڻي، عمراڻي، چانڊيا، ابڙا، لوهر، دايا، گهڻائي ۾ چانڊيا آهن.