مسٽر علي گوهر کهڙو
سندس والد شاهه محمد ۽ ڏاڏو محمد ايوب کهڙو هو، هن جا وڏا عاقل ڳوٺ تعلقي لاڙڪاڻي جا ڪچي ۽ پڪي جا زميندار هئا، علي گوهر جولاءِ 1921ع ۾ پنهنجي ڳوٺ ۾ پيءُ کي آخري ۽ چوٿون پٽ پيدا ٿيو، عاقل ڳوٺ سنڌو درياءَ جي اولهه ڪناري تي رهندو آيو، جڏهن ته درياءَ جي پائڻ ۽ اٿلڻ جي ڪري ٻه عاقل ڳوٺ هڪ ٻئي پٺيان وقفن سان درياءَ جي پيٽ ۾ داخل ٿي ويا، موجوده ٽيون عاقل ڳوٺ آهي، مسٽر علي گوهر کهڙو قد ۾ پنجن فوٽن کان مٿي نه هو، رنگ ڪڻڪ رنگو، بدن ۾ وچٿرو، پر سگهه وارو، اخلاق ۾ ساراهه جوڳو، ڳالهائڻ جو کرو، زمين سان ذوق ۽ سياست ۾ فقط هڪ جماعت مسلم ليگ سان رهندو آيو.
تعليم: سنڌي ابتدائي سکيا پنهنجي آبائي ڳوٺ ۾ ورتائين، عاقل پرائمري اسڪول جو هيڊ ماسٽر سيد پير شاهه هو، پهريون ۽ ٻيو درجو استاد محبت خان راهو کان پڙهيو.
ثانوي تعليم: مدرسا هاءِ اسڪول لاڙڪاڻي ۾ انگريزي پنج درجا پڙهيو، ڇهون ۽ ستون انگريزي اين جي وي هاءِ اسڪول ڪراچيءَ ۾ پرائي، 1941ع ۾ بمبئي يونيورسٽيءَ مان مئٽرڪ ڪري ورتائين، بي اي ڊي جي سنڌ ڪاليج ڪراچيءَ کان 1945ع ۾ ڏنائين ايل ايل بي جو امتحان ايس سي شاهاڻي لا ڪاليج ۾ ٻه سال پڙهي، ڏنائين، پاڪستان ٿيڻ سان هن پنهنجي تعليم پوري ڪري ورتي.
وڪالت جو تجربو: لاڙڪاڻي جو مشهور وڪيل مسٽر شمس الدين ابڙي سان گڏجي قانوني پريڪٽس ڪندو رهندو هو، گهڻو ڪري فوجداري ڪيسن ۾ وڪالت ڪندو رهندو هو، هن ڌنڌي سان گڏ پنهنجي زرعي زمين به سنڀاليندو هو، هڪ ڀيري آڪٽوبر 1948ع ۾ تعلقي گمبٽ جي ڳوٺ ڦُلوءَ مان اٺ تي چڙهي، ٻيلاڻي شاخ سان ....................................................... پر پوءِ به مسٽر علي گوهر کهڙو مسلم ليگ جي جٿي سان گڏجي ان وقت جي حڪومت خلاف ڪم ڪندو رهيو.
8 آڪٽوبر 1958ع تي ملڪ جي قسمت کي ڪاپاري ڌڪ لڳڻ ڪري، ملڪ جي سياسي حڪمت عملي مٿان فوجي حڪومت هڪ وڏو وار ڪيو، جنهن ۾ جنرل محمد ايوب مارشل لا لڳائي، پاڪستان جو آئين معطل ڪري ملڪ جو صدر ٿي ويهي رهيو، جئين ته پاڪستان ٺهڻ سان ئي سنڌي ماڻهن سان ماٽيلي ماءُ وارو برتاءُ ڪيو ويو، پر ون يونٽ سان ڄاڻي ٻجهي سنڌ مٿان ويل وهايا ويا، بئراج جون سرڪاري لکين ايڪڙ زمين ٻين صوبن واران غير سنڌين کي عطا ڪيون ويون، ون يونٽ ۾ مارشل لا حڪومت دوران مهاجر آبادگاري جو وزير جنرل اعظم...............؟ کي ڪيو ويو، مارشل لا دوران سنڌ ۾ قانون پاس ڪري هندن جي ڇڏيل زمين، جڳهه، دوڪان ڪوبه...............؟ سنڌي خريد ڪيو ويو ته نٿو سگهي، جنهن ۾ سنڌي مقامي مسلمان ماڻهن کي پنهنجي سنڌ جي حقن ماڻڻ کان پري ڪيو ويو.
1962ع ۾ صدر ايوب بي ڊي نظام رائج ڪيو، صوبائي اليڪشن ۾ بي ڊي ميمبر ووٽ ڏئي، اسيمبليءَ جو ميمبر چونڊيندا هئا، ان اليڪشن ۾ لاڙڪاڻي ۽ قمبر تعلقن مان مسٽر علي گوهر ۽ مسٽر غلام علي عباسي فارم ڀريا، مقابلو ٿيو، جنهن ۾ مسٽر علي گوهر کهڙو 1962ع جي چونڊ ۾ سوڀارو ٿيو، 1965ع ۾ اليڪشن ٿي، جنهن ۾هن حصو ورتو، 1970ع ۾ به عام انتخابات ٿيا، پر مسٽر علي گوهر کهڙي پاڻ کي پاسيرو ڪري ڇڏيو.
لوڪل بورڊ ضلع لاڙڪاڻو: 1954ع کان 1958ع تائين هي لوڪل بورڊ جو ميمبر ٿي، ساڳي بيٺڪ جو پريزيڊنٽ ٿي رهيو، جنهن ۾ هن ڪافي سڌارا آندا، خاص ڪري تعليم جي ميدان ۾ سٺو ڪم ڪيائين، اينگلو پرائمري ۽ سيڪنڊري سکيا کي زور وٺايائين، نصير آباد هاءِ اسڪول جي ڀرسان ڳاڙهي بازار هوندي هئي، جيڪا هن بنهه پٽائي ختم ڪرائي ڇڏي.
خانبهادر محمدايوب کهڙو هن جو وڏو ڀاءُ هو، جنهن جي باري ۾ هن چيو ته پاڪستان جو گورنر جنرل قائد اعظم محمد علي جناح صاحب ۽ وزير اعظم مسٽر لياقت علي خان هو، وزير اعظم هن کي ڪراچي سنڌ کان جدا ڪرڻ جو چيو، خانبهادر سنڌ جي وزير اعليٰ هجڻ جي حيثيت ۾ انڪار ڪري ڇڏيو، ۽ سنڌ اسيمبليءَ ۾ اڪثريت سان بل پاس ڪرايائين ته ڪراچي سنڌ کان الڳ نه ڪئي وڃي، جنهن تي مسٽر لياقت علي خان هن جي وزارت اعليٰ معطل ڪري، سنڌ جو وزير اعليٰ پير الاهي بخش کي ڪيو، جنهن ڪراچي سنڌ کان ڇني، مرڪز کي ڏني، هن جي مٿان سنڌ اليڪشن ٽربيونل ۾ ڌانڌلي جوڪيس به هلندڙ هو، ته هن پنهنجي تڪ ۾ ٻه ڀيرا ووٽ ڏنو آهي، جلد ئي ٽربيونل هن جي خلاف فيصلو ڏئي کيس سياست کان ڪجهه وقت لاءِ نااهل قرار ڏنو، بدقسمتيءَ سان ائين کڻي چئجي ته هن جي وزارت اعليٰ ڄڻ ته ڪراچي سنڌ کان جدا ڪرائڻ لاءِ وجود ۾ آئي، جڏهن ڪراچي سنڌ کان الڳ ٿي تڏهن کان شهري ملڪيت، زمين، پلاٽ، وغيره مٿان ڌاڙا ۽ راتاها لڳي ويا.
زراعت سان ذوق: 1953ع ۾ سنڌ زميندار بئنڪ ۽ ٻين بينڪن مان قرض کڻي زمين خريد ڪيائين، قرض وياج سميت وقت سر ادا ڪندو رهندو هو، هن تعلقي ميرو خان ۾ 300 ايڪڙ زمين خريد ڪئي، جيڪا قديم غير آباد، دڙن ۽ ڪلر جي شڪل ۾ هئي، جنهن کي هن هموار ڪري، ٺاهي تيار ڪيو، ان زمين کي بهترين شڪل ۾ آندو، وقت گذرڻ سان امن سلامتيءَ جو ڏيوالو نڪرندو رهيو، هن وقت شناس سموري زمين وڪرو ڪري ڇڏي، هن وڪالت ۽ سياست کي ڇڏي ڪري سڄو ڌيان زمين آبادگاري مٿان لائي ڇڏيو، صبح جو گهر کان نڪري ته شام جو اچي گهر وارن سان ميلاپ ڪري، اڳتي هلي هن ضلع خيرپور جي تعلقي ڪوٽڏيجيءَ ۾ 300 ايڪڙ زمين جو سودو ڪيو، اها زمين 14 سال پاڻ وٽ رکيائين، سٺي پيداوار به وٺندو رهيو، حالتن جو جائزو وٺندو رهيو، جيئن ته هتي نهري پاڻي جي کوٽ ۾ واڌارو ٿيندو پئي ويو، ان ڪري ڀرپاسي ۾ زمين جي شائقين خريد ڪرڻ جي هن کي آڇ ڪئي، تيستائين زمين رکندو هليو، جيستائين هن کي من پسند اگهه مليو، ته اها زمين به نيڪال ڪرڻ ۾ دير نه ڪيائين، ان کان پوءِ گنبٽ تعلقي ۾ ديهه بهاري اندر 75 ايڪڙ زمين خريد ڪري، ٺاهي تيار ڪيائين، ان ۾ ڪيلا ۽ ڪمند ڪرائڻ شروع ڪري ڏنائين، هن کي وڏن جي ورثي مان 1500 ايڪڙ زمين حصي ۾ آئي، جيڪا عاقل ديهه ۽ تپي جي ڪچي ۽ پڪي سان آهي، اڳتي هلي، ان کي وڌائي 2000 ايڪڙن تي آڻي بيهاريو، عاقل شهر جي حدن ۾ 110 ايڪڙ زيتون جو باغ آهي، هي وڏو محنتي، هوشيار، زمين جو ماهر ۽ فصل جي پيداوار مان نه رڳو واقف پر ڪيش ڪمائڻ جو وڏو ڄاڻو رهيو.