مسٽر علي حسن خان منگي
سندس والد محمد ابراهيم منگي رتيديري شهر جي زميندار خاندان مان هو، بمبئي يونيورسٽي جو مئٽرڪ پاس، مئجسٽريٽ ٿيو، 18 سيپٽمبر 1913ع تي علي حسن پٽ ڄائو، ڄمڻ سان والده وفات ڪري وئي، 5 سالن بعد والد وفات ٿي ويو. علي حسن هڪ ڀاءُ ۽ ٻن ڀينرن سان خيريداري ۾ ناناڻن ۾ رهيو.
تعليم: سنڌي پرائمري اسڪول خريديري ۾ پوري ڪري، انگريزي هاءِ اسڪول بنگلديري ۾ 29-1928ع ڌاري مئٽرڪ ڪڍيائين. لاڙڪاڻي هاءِ اسڪول ۾ سال کن ماستر ٿي رهيو. ترقي وٺي اسڪول بورڊ سکر جو انسپيڪٽر مقرر ٿيو، جنهن جي حد شڪارپور، جيڪب آباد، سکر، روهڙي ۽ لاڙڪاڻو هئي. تعليم کاتي ۾ رهڻ ڪري پڙهيل طبقي وارن سان واسطي ۾ رهيو. 30 سال پورا ڪري تعليم کاتو ڇڏي، راشن انسپيڪٽر ٿيو. هن کاتي ۾ نوڪري ڪرڻ ڪري واپارين، سيٺين، دڪاندارن، زميندارن سان ڄاڻ سڃاڻ ۾ هليو. مستر علي حسن پنهنجي يتيمي واري زندگي ۾ والدين جي آجهه ٻاجهه کي ياد ڪري ٻين تي رحم ترس کائيندو رهندو هو. ان ڪري غريبن، مسڪينن، ڪنگالن ۽ نادارن تي ترس کائيندو هو.
سياست: سياسي ميدان تي اچڻ ڪري، سکر پبلڪ پارڪ لوڪس ۾ ”پبلڪ پڪار آفيس“ ٺاهي، جنهن ۾ هر هڪ ضرورتمند جو ڪم ڪار پيو ٿيندو هو. 1947ع ۾ ملڪي ورهاڱو ٿيو. سکر لوڪس پاڪ ۾ مهاجر ڪئمپ قائم ڪيائين، کين کاڌو، ڪپڙو ۽ دوائون اجها ڏيڻ شروع ڪيا. سکر ۾ منگي ڪالوني ٺهرائي، مهاجرن جي حوالي ڪيائين.
1) 1948ع ۾ لاڙڪاڻي اندر منگي وولن مل کڙي ڪيائين.
2) روهڙي ۾ ريشمي ڌاڳو ۽ پکا ٺاهڻ جون ٻه فيڪٽريون.
3) روهڙي نٽ بولٽ فيڪٽري.
4) ڪوٽڙي شاهنواز گئس ڪمپني.
5) ڪراچي منگي ٽرانسپورٽ ڪارپوريشن.
6) ڪراچي سيڊولڊ بئنڪ.
7) ڪراچي انشورنس ڪمپني.
8) سکر ۾ ٻه ڪوآپريٽو بئنڪس.
9) ڪپهه ٽاٽڻ جو ڪارخانو.
10) چانورن جو واپار.
11) پراڻن بحري جهازن کي نيلام تان وٺڻ.
پراڻا جهاز خريد ڪري کين ڀڃڙائي، انهن جا پرزا ٻاهرين ملڪن ۾ ڪاٻاڙ جي حساب سان نيڪال ڪري ناڻو ڪمائڻ. مذڪور ڌنڌي واپار مان خوب ڏوڪڙ پئسو ڪمائي خير جي ڪمن ۾ لڳو رهيو. غريبن جو مفت علاج ڪرائڻ، غريب ۽ هوشيار شاگردن جي تعليم جاري رکائڻ ۾ کين امداد جاري ساري رکڻ، سماجي ڪار گذارين ۾ دل کولي سخا ڪرڻ هن جو سدائين شيوو رهندو آيو.
اهوئي خاص سبب هو جو هي لاڙڪاڻي ضلعي جو ٿي ڪري سکر سياست ۾ پنهنجو مقام ٺاهي ويو. هن سکر ۾ پهرين 1952ع جي اليڪشن ۾ سوڀ پاتي، 1956ع ۾ انتخاب ٿيو، جنهن ۾ ڪامياب رهيو. 1970ع جي چونڊ ۾ کني ويو، 1976ع جي چونڊ ۾ سوڀارو ٿيو. البت 1986ع واري چونڊ کان ٻاهر ٿي ويو.
هي سخي سوشل ورڪر، قومي خدمتگار، ذهين سياستدان 1994ع ۾ الله تعاليٰ کي پيارو ٿي ويو.