ماڳ مڪان / شھر / ڳوٺ

لاڙڪاڻو سڀيتا سندو ناڻو

لاڙڪاڻي جي وانجهيل ماو مڪانن ۽ شخصيتن بابت لکيل مضمونن جو ھي ڪتاب ڊاڪٽر غلام علي ھمت علي سانگي جو لکيل آھي. ڊاڪٽر غلام علي سانگي جي ھن ڪتاب ۾ لفظن ۽ جملن جو استعمال نج ڳوٺاڻو آهي. بيان جي جوڙجڪ، فقرن، جملن جي بيهڪ کي اهڙو سينگاريو ۽ سنواريو ويو آهي. محترم سانگي صاحب هن ڪتاب ۾ تاريخ جي هڪ نئين باب کي جنم ڏنو آهي. شامل ڪيل مواد ڏوري ڏسي، مشاهدا ماڻي، روبرو ملاقاتين ذريعي بيان حاصل ڪري، اڳين ڪتابن ۽ ڊائرين کي اٿلائي پٿلائي ڄاڻ حاصل ڪري ڪتاب سرجيو آهي. ڪتاب ۾ ڳوٺن ۽ اوطاقن جا احوال اهڙا ته اچاريا ويا آهن جو پڙهڻ مهل ٻهراڙين جي بيٺڪن جو ڀرپور عڪس اکين اڳيان پيو گذري.
Title Cover of book لاڙڪاڻو سڀيتا سندو ناڻو

بکو سيال ڳوٺ

بکو سيال ڳوٺ

هي ڳوٺ لاڙڪاڻي جيڪب آباد ضلعن جي ڇيڙي تي ڪالرا ذات جو وسايل آهي، سيال سندن راهڪ هئا، سٻاجهي سڀاءُ جا مالڪ هئا، اڳتي هلي سيالن ڏاڍو زور ورتو، ڪالرا سندن ارهه زورائي ۽ ڏاڍ کان تنگ ٿي کين ئي زمين کپائي ڳوٺ ڇڏي هليا ويا، ، پوءِ ساڳيو ڳوٺ بکر سيال جي نالي تي ڪوٺجڻ ۾ آيو، شهدادڪوٽ رتيديري روڊ سان ڀنڊن جي ڳوٺ تائين، جتان اتر پاسي ڳڙهي خيرو روڊ نڪري ٿو، انهي سان 6 ڪلوميٽر پنڌ ڪري بکر سيال جي ڳوٺ ۾ رسي سگهجي ٿو.
پراڻي دور ۾ شهدادڪوٽ کان دوداپور تائين ڇوٽي ريلوي لائين هئي، جنهن جي وچ تي ٻه اسٽيشنون مينهون لغاري، ۽ عالم شاهه هيون، عالم شاهه اسٽيشن کان بکو سيال 2 ميل اتر پار هو، 1942ع جي وڏي ٻوڏ ۽ شهدادڪوٽ کان جيڪب آباد ريلوي لائين نئين سر وڇائڻ جي ڪري هي ڇوٽي لائين رد ڪئي وئي.
ڳوٺ ۾ ڇٽي وڻراهه، پاڻي ۽ زمين وچولي قسم جي آهي.
هڪ واقعو:
ڳوٺ جو چڱو مڙس سرائي علي مردان خان سيال هو، جنهن کي ٻه گهر واريون هيون، هن وٽ دائود سيال گهرو نوڪر هوندو هو، هڪ ڀيري سرائي دائود کي گهر اچڻ کان روڪ ڪئي، ڪجهه ڏهاڙن کان پوءِ دائود ڏينهن ڏٺي جو سرائيءَ جي گهر گهڙي پيو، کيس ۽ سندس ٻن گهر وارين کي ٻولائي قتل ڪري ويو، مٿس ڪيس هليو پر هو آجو ٿي ويو.
ٻيو واقعو:
1967ع ۾ بکي سيال مان سيد غلام شاهه جي چوري ٿي، جنهن جو شڪ سيالن ۾ ڏيکاريو ويو، چوريءَ جي ڇڪتاڻ تان ٻن سالن تائين ڪروڌ هليو، بعد ۾ ساک تي سيد ۽ سيالن ۾ ٺهراءُ ٿيو.
ذاتيون: سيد، سيال، ڪالرا، ۽ چانڊيا، هاڻي رڳو سيد ۽ سيال رهن ٿا، گهڻائيءَ ۾ سيال ذات آهي.