ماڳ مڪان / شھر / ڳوٺ

لاڙڪاڻو سڀيتا سندو ناڻو

لاڙڪاڻي جي وانجهيل ماو مڪانن ۽ شخصيتن بابت لکيل مضمونن جو ھي ڪتاب ڊاڪٽر غلام علي ھمت علي سانگي جو لکيل آھي. ڊاڪٽر غلام علي سانگي جي ھن ڪتاب ۾ لفظن ۽ جملن جو استعمال نج ڳوٺاڻو آهي. بيان جي جوڙجڪ، فقرن، جملن جي بيهڪ کي اهڙو سينگاريو ۽ سنواريو ويو آهي. محترم سانگي صاحب هن ڪتاب ۾ تاريخ جي هڪ نئين باب کي جنم ڏنو آهي. شامل ڪيل مواد ڏوري ڏسي، مشاهدا ماڻي، روبرو ملاقاتين ذريعي بيان حاصل ڪري، اڳين ڪتابن ۽ ڊائرين کي اٿلائي پٿلائي ڄاڻ حاصل ڪري ڪتاب سرجيو آهي. ڪتاب ۾ ڳوٺن ۽ اوطاقن جا احوال اهڙا ته اچاريا ويا آهن جو پڙهڻ مهل ٻهراڙين جي بيٺڪن جو ڀرپور عڪس اکين اڳيان پيو گذري.
Title Cover of book لاڙڪاڻو سڀيتا سندو ناڻو

ڳوٺ ڪوريجا

ڳوٺ ڪوريجا

هي ڳوٺ مشهور ڳوٺ ڳڙهي خدا بخش ڀٽي جي اولهه ۾ آهي. ڳوٺ جي زمين زرخيز، پاڻي مٺو، رائيس ڪئنال ۽ وارهه بئراج تي آباد ٿيندڙ آهي. هتي جو وڏيرو علي حيدر خان ڪوريجو مشهور ماڻهو ٿي گذريو. ڳوٺ پنج صديون پراڻو ليکيو وڃي ٿو. آبادي ڳتيل ۽ سوڙهي آهي. اٽڪل 500 گهرن تي اڏيل آهي. ورهاڱي کان اڳ هتي هندو ڪافي عدد ۾ رهندا هئا. ديني توڙي دنيوي تعليم ۾ هيءَ وسندي اڳڀري رهي آهي. ناظران قرآن پاڪ جي تعليم اصل کان ملان غلام الرسول ڪوريجو جي گهراڻي وارن جي ذمه هوندو هئي، پرائمري اسڪول 1935ع ۾ قائم ٿيو، پهريون استاد محمد عارف منگي رهيو جنهن جي محنتن ۽ ڪوششن سان تعليم جو سلسلو جاري ٿيو..
حفظ القرآن جو درسگاهه: هن سکيا کي ڳوٺ جي جامع مسجد ۾ ماستر محمد حسن ڪوريجي صاحب جي ڪوشش سان 1974ع ۾ هلايو ويو، جنهن جو پهريون مدرس حافظ ۽ قاري استاد شهاب الدين ٻگهيو ڳوٺ ڪاراڻي لڳ موهن جو دڙو هو. مدرسي سان پوري ڳوٺ جو سهڪار رهيو. جتي ڳوٺ ۽ ٻاهريان شاگرد به حفظ ڪندا هئا. ان کانپوءِ ڳوٺ جي قاري فيض الله ڪوريجي نئين سر حفظ مدرسي جو بنياد رکيو، جيڪو اڃا هلندو رهي ٿو. ڳوٺ ۾ 12 عالم ۽ سئو کان مٿي حافظ ۽ قاري صاحب آهن، ڄڻ ته هيءَ وسندي حافظن جي کاڻ آهي، علم ادب ۽ تاريخ جو هاڪارو مؤرخ، حافظ ۽ هاءِ اسڪول ٽيچر عبدالستار ڪوريجو صاحب به هن ڳوٺ جو رهاڪو رهيو آهي.