ڳوٺ مڱيا
وارهه تعلقي ۾ مسڻ ذات جو ساڌاري ڳوٺ هيٺاهين هنڌ تي وسندڙ هو، جيڪو هيئنر ڦٽل ۽ ويراني شڪل ۾ آهي، هتي جا ماڻهو پنهنجي نوجوان چڱي مڙس مسڻ جي اڳواڻيءَ ۾ لڏي، سڏ پنڌ تي هڪ مٿاهين هنڌ تي اچي ويٺا، ان کان پوءِ چڱي مڙس پنهنجي نيات مسڻ مان هڪ ڇوڪريءَ سان مڱڻو رچايو، پر بدقسمتيءَ سان شادي جي اميد پوري نه ٿي سگهي، اهو مڱيل چڱو مڙس شاديءَ کان اڳ ۾ وفات ڪري ويو، ان ڪري هن وسنديءَ کي مڱيو يا مڱيا نالي سان سڏڻ ۾ ڍر ئي نه لڳي، نصير آباد گاجي کهاوڙ روڊ سان اولهه پاسي اٽڪل ڏهه ڪلوميٽرن کان پوءِ ڏکڻ پاسي ٻن ڪلوميٽرن پنڌ تي مڱيا ڳوٺ وسي ٿو، جيڪو نصير آباد کان 12 ڪلوميٽر ۽ لاڙڪاڻي شهر کان 48 ڪلوميٽر اوجهڙ تي پوي ٿو، بيهڪ ۾ مستطيل، اولهه ۽ اوڀر ۾ ڪلراٺي زمين، اتر ۽ ڏکڻ ۾ ٻه جدا جدا وڏيون کڏون، پاڻي کارو، زمين اڌ تي سٺي باقي ڪلراٺي رهي ٿي.
هڪ واقعو:
1988ع ۾ هن ڳوٺ مڱيا ۾ منگين جا گهر لاڳيتا ٻن پاڙن ۾ ورهايل هئا، هن ڳوٺ جي منگين جي سڱيڻي مٽي گاجي کهاوڙ وارن منگين سان ڳنڍجي چڪي، اڳتي هلي مڱيا ڳوٺ جي ان پاڙي جي گاجي کهاوڙ وارن منگين سان نفرت ٿي وئي، جنهن سان مائٽي ڳنڍي هئي، ان ڪري مڱيا ڳوٺ جي ان منگي پاڙي هڪ سازشي سٽا تيار ڪئي، مائٽي ڇنڻ لاءِ هنن کيڏ کيڏي اونداهي رات ۾ پنهنجن گهرن ۾ ڌاڙ! ڌاڙ!! ڪرڻ لڳا، سندن ٻئي پاڙي وارا منگي بي خبري ۾ پنهنجي ذات وارن منگين جي ڪمهلين دانهن ۽ ڪوڪن تي بندوقون کڻي پنهنجن گهرن کان ٻاهر اوٽ وٺي ڌاڙيلن جي تاڙ ۾ ويهي رهيا، ايتري ۾ ڳوٺ جا ٻيا ماڻهو رڙين وارن جي واهر ۾ پرٽجي پيا، واهرو منگين ڪن ايندڙ پنهنجي ڳوٺين کي شاهينگ ڄاڻي، انهن مٿان بندوقن جا منهن کولي ڇڏيا، جنهن ۾ ٻه ڄڻا واهرو ڳوٺ ٿڏي تي اڦٽ مري ويا، سج اڀرڻ کان اڳ ۾ مڱيا ڳوٺ ۾ نه رهيو نالي ڪاڻ ڪو هڪ منگي، اهڙي ريت هتي جي کوٽن منگين گاجي کهاوڙ وارن منگين سان سڱيڻو ساٿ ڊُڊائپ ۽ کوٽائپ جي نموني ڇني ڇڏيو ۽ مڱيا ڳوٺ کان به دائمي نره ٿيا.
ذاتيون:
مسڻ، مير بحر، پيرزادا، چنا، ڊکڻ، سيد، گهڻائي ۾ مسڻ ذات آهي.