ماڳ مڪان / شھر / ڳوٺ

لاڙڪاڻو سڀيتا سندو ناڻو

لاڙڪاڻي جي وانجهيل ماو مڪانن ۽ شخصيتن بابت لکيل مضمونن جو ھي ڪتاب ڊاڪٽر غلام علي ھمت علي سانگي جو لکيل آھي. ڊاڪٽر غلام علي سانگي جي ھن ڪتاب ۾ لفظن ۽ جملن جو استعمال نج ڳوٺاڻو آهي. بيان جي جوڙجڪ، فقرن، جملن جي بيهڪ کي اهڙو سينگاريو ۽ سنواريو ويو آهي. محترم سانگي صاحب هن ڪتاب ۾ تاريخ جي هڪ نئين باب کي جنم ڏنو آهي. شامل ڪيل مواد ڏوري ڏسي، مشاهدا ماڻي، روبرو ملاقاتين ذريعي بيان حاصل ڪري، اڳين ڪتابن ۽ ڊائرين کي اٿلائي پٿلائي ڄاڻ حاصل ڪري ڪتاب سرجيو آهي. ڪتاب ۾ ڳوٺن ۽ اوطاقن جا احوال اهڙا ته اچاريا ويا آهن جو پڙهڻ مهل ٻهراڙين جي بيٺڪن جو ڀرپور عڪس اکين اڳيان پيو گذري.
Title Cover of book لاڙڪاڻو سڀيتا سندو ناڻو

ميانداد چنجڻي ڳوٺ

ميانداد چنجڻي ڳوٺ

ڪشمير ۾ هڪ شهر چني آهي ، جيڪو اڌم پور ۽ رام بان وسندين جي وچ ۾ آهي ، چني شهر کان عالمن جي هڪ جماعت چناب نديءَ جي رستي پنجاب جي چيني ڪوٽ شهر ۾ آئي ، جنهن کي هاڻي چنيوٽ چيو وڃي ٿو چنيوٽ ساهيوال ضلع جو هڪ شهر آهي، جتي جو مولانا منظور احمد چنيوٽي مشهور رهيو آهي، پنجاب جي چنيوٽ شهر مان ميان مامون يا ميانداد ولد ميان عبدالرشيد چنيوٽي پنهجي عزيزن سان وارهه تعلقي ۾ آيو.
ڪن جو چوڻ آهي ، ته ميانداد ميانوالي پنجاب مان سنڌ ۾آيو ، جڏهن وارهه تعلقي جي موجود ه بستي تي آيو، اڳ ۾ هڪ کوهه مٿان کوسا ذات جا ماڻهو هئا ، ميانداد چنيوٽي وارا به کوهه تان پاڻي ڀرڻ لڳا، ان ڪري ٻن ڌرين کوسن ۽ چنيوٽن ۾ پاڻي ڀرڻ تي تڪرار هلي پيو، ميانداد وارن اڳ ۾ ميان نصير محمد ڪلهوڙي حاڪم کي فرياد ڏني، جنهن کوسن کي گهرايو، کوهه مٿان نشانن جي باري ۾ کوسن چيو، ته کوهه ٻسو ۽ بنا وڻن جي آهي، جڏهن ته چنيوٽن چيو ته کوهه مٿان وڻ آهن، ان صفائي لاءِ ٽياڪڙي جماعت کان مقرري رپورٽ ورتي وئي، جنهن رپورٽ ۾ چنيوٽن جي فائدي ۽ کوسن جي خلاف اطلاع ڏنو، ان ڪري ڪلهوڙي حاڪم کوهه تان کوسن کي بي دخل ڪري، ميانداد کي کوهه ۽ زمين جو قبضو ڏياري ڇڏيو.
فيصلي کان پوءِ ميانداد ان وٿاڻ مٿان ٽڪنڊي نموني پنهنجي نالي تي ڳوٺ تيار ڪرايو، ڳوٺ جي اولهه ۾ مقام ۽ اوڀر ۾ کڏ آهي، ڳوٺ وچان بکو واهه وهي ٿو، جيڪو ڳوٺ کي ٻن اڌن ۾ ونڊي ٿو، ڳوٺ جي اتر پاسي وڻراهه ۽ پاڻي مٺو آهي، ڏکڻ پاسي جو پاڻي کارو ۽ زمين وچولي آهي، هي ڳوٺ نصير آباد روڊ کان ڏکڻ پاسي لنڪ روڊ سان اڍائي ڪلوميٽر پري آهي، منڍ ۾ هن ڳوٺ کي ميانداد چنيوٽي چوندا هئا، پوءِ چنيوٽيءَ مان ڦري چنجڻي سڏجڻ ۾ آيو ”ميانداد چنجڻي ڳوٺ“
ذاتيون: چنجڻي، ايري، پيرزادا، موچي، سيد گهڻائيءَ ۾ چنجڻي آهن.