ڪھاڻيون

ضمير جو موت

نوجوان لکاري مرتضيٰ ناريجو سنڌي ڪھاڻيءَ جيَ لشڪر جو هڪ سجاڳ سپاهي آهي. مرتضيٰ جي ڪھاڻيءَ جي سڀ کان مُنفرد ڳالھ، لکڻ ۾ سندس بي رِيائي، يعني ”سِڌي راند سونٽي جي“ آهي. هن جيڪو ڪجھ به ڏٺو ۽ محسوس ڪيو آهي، سو جيئن جو تيئن لکيو آهي. مرتضيٰ نہ صرف تصوير جا ٻئي پاسا ڏيکاريا آهن، پر ڪهاڻيءَ جي ڪينواس تي، اسان جي منافق تَرين ۽ نفسياتي مريض سماج جا اڇا، ڪارا، ڳاڙها، نيرا، پيلا، يعني سمورا رنگَ پنهنجي ڀرپور جلوا افروزين سان چِٽيا آهن. سندس ڪهاڻيون فَني حوالي سان ڪٿي بيٺل آهن، ان جي فيصلي ۾ تہ اڃا دير آهي، پر موضوع جي حوالي سان مُنفرد ۽ حالات جي تَقاضائُن سان گهڻي حد تائين هم آهنگ آهي.
Title Cover of book ضمير جو موت

بُجو 

ڳليءَ ۾ پينو ڇوڪري کي ڪو دُڪان وارو ويهاريو ويٺو هو. هُوءَ به ٽهڪ ڏئي کلي پئي. دُڪان وارو کيس ويجهو ٿيندو پئي ويو. هي اُتان گُذريو پئي سو اهو منظر ڏسي دُڪان جي پاسي کان بيهي رهيو ۽ سندس گُڦتگو ٻُڌڻ لڳو.
هونئن ته ڪنهن جي ڳالهه لِڪي ٻُڌڻ عيب آهي پر هتي ڪجهه معامرو ئي اهڙو هو. ڇوڪري مس ارڙنهن اوڻيهه سالن جي ٿيندي، حالانڪه ڪپڙا ميرا پاتل هئس پر ڳلن تي لالي، ڀريل جسم ۾ ڪشش هئس.
دُڪان وارو بدستور کيس ڇُهي رهيو هو هُوءَ سندس هٿ پري ڪري رهي هئي. نيٺ دڪان واري پنهنجي دل جي ڳالهه ڪيس. هُن به نخري سان چيو، “شام جو بس ٽرمينل جي پُٺيان اسان جي بستي ۾ اچجان!”.
سودو طيءَ ٿيو، هُوءَ گودڙي ڪُلهي ۾ لڙڪائي هلي وئي. هُن جي ذهن ۾ هڪ پُراڻي يادگيري تري آئي. پاڻ ڪئي سال اڳ ۾ ڪوٺي تي وڃڻ ٿيو هئس، ياد آيس ته ان وقت ڪنوارو هو شادي ٿيل نه هئس. هڪڙي ڳاڙهي ڳٽول ڇوڪري سان ائين ئي ريٽ طئي ڪري ڪمري ۾ داخل ٿيو هو.
ڪمري ۾ داخل ٿيڻ شرط ڇوڪري ڪپڙا لاهڻ شروع ڪيا ته هن منع ڪيس. ڇوڪري حيران ٿي پئي هئي. هن چيو مون کي توسان ڪچهري ڪرڻي آهي. ڇوڪري تجسس سان کيس ڏسي ويهي رهي. هُن جي من ۾ اُڻ تُڻ هئي ته کائنس پُڇي ته هُوءَ ڪوٺي تي ڇو ويٺي آهي!”.
خاموشي کي ٽوڙيندي هُن نيٺ پُڇي ورتس ته، “تون هتي ڪوٺي تي ڪيئن پُهتين ۽ تون هتي پنهنجي جسم جو سودو ڇو پئي ڪرين؟”. ڇوڪري بُت بڻجيو ويٺي هئي. ڪو جواب نه ڏنائين هن ساڳيو سوال وري دُهرايو.
ڇوڪري اچانڪ اُداس ٿي پئي. نيڻن مان ڳوڙها ڳڙي پيس، هن ڏي نهاريندي اداسي سان چيائين. “ڇو ته منهنجي ماءُ” به ڪوٺي تي ويهندي هئي ۽ آئون اُتي ڄائي هئس!. اُن ڪري آئون به هتي پُهتي آهيان. هن مُلڪ ۾ اهو ئي رواج آهي وزير جو پُٽ وزير ٿيندو. آفيسر جو پُٽ آفيسر، مزدور جو پُٽ مزدور ۽ رنڊي جي ڌيءَ رنڊي ٿيندي............ هن مُلڪ ۾ ائين ٿيندو آهي!”.
کيس محسوس ٿيو ڪير سندس مُنهن تي گهروڙي “بُجو” ڏئي رهيو هو. پاڻ ڪنڌ هيٺ ڪري نڪري آيو.
***