لوڪ ادب، لساني ۽ ادبي تحقيق

سَرسوَتِي تهذيب ۽ اڇڙو ٿر

”اڇڙو ٿر، جيڪو سرسوتي تهذيب جي سُونهن ۽ قدامت جي ساک ڀري ٿو. جتان جون سُڪل سُوندڪيون، سِپيون، ڪچ ڪوڏيون، ڊوڻا ۽ ٺوٺ ٺڪريون، پنهنجي پنهنجي قدامت جي زبان ۽ تاريخ رکن ٿيون. جن کي ٻُڌڻ وارا ڪن، پڙهڻ واريون اکيون ۽ سمجھڻ واريون کوپڙيون کپن. محترم مشڪور ڦلڪاري صاحب جي حساس ڪنن اتان جون ٻوليون ٻُڌيون، اکين اتان جون لکيتون ۽ لڪيرون پڙهيون ۽ سندس دل ۽ دماغ انهن جون آتم ڪهاڻيون ٻڌڻ سان گڏ سمجهيون ۽ فيصلو ڪري ٻُڌايو آهي، ته سرسوتي تهذيب ۽ اڇڙي ٿر جي تاريخ ۽ ڪَٿا ڪيتري قديم ۽ ڪيتري پُراڻي آهي؟ هي تهذيب ڪيئن وجود ۾ آئي؟ ۽ ڪيئن اُڄڙي ويئي؟ ان کي چئبو آهي، ڪنهن به عظيم محقق جي محنت ۽ تحقيق جو ڪمال!“. فاضل محقق پنهنجي هن تحقيقي ڪتاب کي، ٻن ڀاڱن ۾ تقسيم ڪري ترتيب ڏنو آهي. پهريين ڀاڱي جو عنوان آهي ”سرسوتي تهذيب“ ۽ ٻئي ڀاڱي جو عنوان آهي ”اڇڙو ٿر“
Title Cover of book سَرسوَتِي تهذيب ۽ اڇڙو ٿر

ٻرڙائي ڪوٽ

ٻرڙائي ڪوٽ
ميرپورخاص ضلعي جي تعلقي جهڏي جي يونين ڪائونسل دلاورحسين رانگڙ ۾ پراڻ جي وهڪري جي اوڀر طرف هڪ قلعي جا آثار دڙي جي شڪل ۾ موجود آهن . اٺ ايڪڙن ۾ پکڙيل هن قلعي بابت چيو وڃي ٿو ته ، شاهه جي ڪردار پنري بڊاماڻي هي قلعو ڪڇ ۽ راجستان کان ٿيندڙ حملن کي روڪڻ لاءِ تعمير ڪرايو هو. جنهن سبب هن کي پنري بڊاماڻي جو قلعو به سڏيو وڃي ٿو. آثارن مان معلوم ٿئي ٿو، ته هتي ڪا شهري آبادي نه هئي ، صرف جنگي مقصدن لاءِ هي قلعو جوڙايو ويو هو. هي ماڳ به سنڌو تهذيب ۽ سرسوتي تهذيب جي سرحدي ماڳ طور شمار ڪري سگهجي ٿو