لوڪ ادب، لساني ۽ ادبي تحقيق

سَرسوَتِي تهذيب ۽ اڇڙو ٿر

”اڇڙو ٿر، جيڪو سرسوتي تهذيب جي سُونهن ۽ قدامت جي ساک ڀري ٿو. جتان جون سُڪل سُوندڪيون، سِپيون، ڪچ ڪوڏيون، ڊوڻا ۽ ٺوٺ ٺڪريون، پنهنجي پنهنجي قدامت جي زبان ۽ تاريخ رکن ٿيون. جن کي ٻُڌڻ وارا ڪن، پڙهڻ واريون اکيون ۽ سمجھڻ واريون کوپڙيون کپن. محترم مشڪور ڦلڪاري صاحب جي حساس ڪنن اتان جون ٻوليون ٻُڌيون، اکين اتان جون لکيتون ۽ لڪيرون پڙهيون ۽ سندس دل ۽ دماغ انهن جون آتم ڪهاڻيون ٻڌڻ سان گڏ سمجهيون ۽ فيصلو ڪري ٻُڌايو آهي، ته سرسوتي تهذيب ۽ اڇڙي ٿر جي تاريخ ۽ ڪَٿا ڪيتري قديم ۽ ڪيتري پُراڻي آهي؟ هي تهذيب ڪيئن وجود ۾ آئي؟ ۽ ڪيئن اُڄڙي ويئي؟ ان کي چئبو آهي، ڪنهن به عظيم محقق جي محنت ۽ تحقيق جو ڪمال!“. فاضل محقق پنهنجي هن تحقيقي ڪتاب کي، ٻن ڀاڱن ۾ تقسيم ڪري ترتيب ڏنو آهي. پهريين ڀاڱي جو عنوان آهي ”سرسوتي تهذيب“ ۽ ٻئي ڀاڱي جو عنوان آهي ”اڇڙو ٿر“
Title Cover of book سَرسوَتِي تهذيب ۽ اڇڙو ٿر

ويرا واه

ويرا واه
هي پڻ موجود ڪتابن موجب پاريننگر جي ڦٽڻ بعد وجود آيو ، پر آثارن مان معلوم ٿئي ٿو، ته هي پڻ پاريننگر جو حصو هو. هن شهر بابت ڪيتريون ئي لوڪ ڪهاڻيون ۽ ڪهاوتون موجود آهن. پر جديد تحقيق جي بنياد تي ڪو به ڪم نه ٿيو آهي. ويراواه جي پاسي ڪيترا ئي کوهه موجود آهن . جيڪي انهي ڳالهه جي شاهدي ڏين ٿا ته ، ڪنهن زماني ۾ آيل جاگرافيائي ڦير ڦار سبب پاڻي جي موڪلائڻ ۽ بندرگاهه جي ڦٽڻ بعد به ماڻهن ڪافي عرصو هتي هن شهر جي اوج کي قائم رکڻ جي ڪوشش ڪئي . وڌيڪ خبر ڪنهن منظم تحقيق بعد ئي پوندي. ويرا واهه هن وقت به هڪ ننڍڙي شهر جي شڪل ۾ موجود آهي . هتي جو مائو مشهور آهي.