اڇڙو ٿر ڇا آهي ؟
جديد تحقيق جي اصولن ۽ ضرورتن کي نظر ۾ رکندي، مون هن ڪتاب جا ٻه ڀاڱا ترتيب ۾ آندا. جيئن ته پهرئين ڀاڱي ۾ مون سرسوتي تهذيب ۽ اڇڙي ٿر جي لاڳاپي ۽ انهي علائقي بابت جديد تحقيق جي روشني ۾ مليل احوال ڏيڻ جي ڪوشش ڪئي. جنهن احوال ۾ هن علائقي جي ماضي جو احوال هو. هن ٻئي ڀاڱي ۾ منهنجي ڪوشش رهندي ، ته اڇڙي ٿر جي موجوده سموري صورتحال بابت ڄاڻ ڏيڻ جي ڪوشش ڪريان. جيئن منهنجي هن تحقيق جو مقصد مڪمل ٿي سگهي. هن ڪتاب جي سموري مواد مان ايندڙ محققن کي ڪي نوان رستا ۽ معلومات ملي سگهي.
اڇڙو ٿر سرسوتي ندي جي گم ٿي وڃڻ سبب سرسوتي تهذيب جي ختم ٿي وڃڻ بعد انهي قديم ۽ عاليشان تهذيب جو رهجي ويل کنڊر آهي. موجوده هندستان جي الهندي سرحد ۽ پاڪستان جي اڀرندي سرحد جي ويجهو هڪ وسيع علائقي ۾ پکڙيل هڪ ريگستاني علائقو آهي. هن ڪتاب ۾ صرف پاڪستان جي سنڌ واري حصي ۾ موجود ريگستاني علائقي بابت ڄاڻ موجود آهي. حالانڪ دنيا جي نقشي تي موجود هن منفرد ريگستان بابت مڪمل ڄاڻ حاصل ڪرڻ لاءِ تحقيق جي سخت ضرورت آهي. پر اها تحقيق يا مڪمل ڄاڻ حاصل ڪرڻ ڪنهن اڪيلي محقق جي وس جي ڳالهه ناهي. انهي سلسلي ۾ بين الاقوامي ادارن کي اڳيان اچڻ گهرجي.