لوڪ ادب، لساني ۽ ادبي تحقيق

سَرسوَتِي تهذيب ۽ اڇڙو ٿر

”اڇڙو ٿر، جيڪو سرسوتي تهذيب جي سُونهن ۽ قدامت جي ساک ڀري ٿو. جتان جون سُڪل سُوندڪيون، سِپيون، ڪچ ڪوڏيون، ڊوڻا ۽ ٺوٺ ٺڪريون، پنهنجي پنهنجي قدامت جي زبان ۽ تاريخ رکن ٿيون. جن کي ٻُڌڻ وارا ڪن، پڙهڻ واريون اکيون ۽ سمجھڻ واريون کوپڙيون کپن. محترم مشڪور ڦلڪاري صاحب جي حساس ڪنن اتان جون ٻوليون ٻُڌيون، اکين اتان جون لکيتون ۽ لڪيرون پڙهيون ۽ سندس دل ۽ دماغ انهن جون آتم ڪهاڻيون ٻڌڻ سان گڏ سمجهيون ۽ فيصلو ڪري ٻُڌايو آهي، ته سرسوتي تهذيب ۽ اڇڙي ٿر جي تاريخ ۽ ڪَٿا ڪيتري قديم ۽ ڪيتري پُراڻي آهي؟ هي تهذيب ڪيئن وجود ۾ آئي؟ ۽ ڪيئن اُڄڙي ويئي؟ ان کي چئبو آهي، ڪنهن به عظيم محقق جي محنت ۽ تحقيق جو ڪمال!“. فاضل محقق پنهنجي هن تحقيقي ڪتاب کي، ٻن ڀاڱن ۾ تقسيم ڪري ترتيب ڏنو آهي. پهريين ڀاڱي جو عنوان آهي ”سرسوتي تهذيب“ ۽ ٻئي ڀاڱي جو عنوان آهي ”اڇڙو ٿر“
Title Cover of book سَرسوَتِي تهذيب ۽ اڇڙو ٿر

ڀوڏيسر

ڀوڏيسر
ڀوڏيسر به هڪ قديم تاريخي ماڳ آهي، جيڪو ڪارونجهر جي ڪک ۾ اترئين طرف تي موجود آهي. هتي جين ڌرم جو قديم مندر، هڪ پاڻي جو وڏو تلاءَ ، هڪ عاليشان پٿر جي ٺهيل مسجد به موجود آهي. جنهن مسجد جي باري ۾ چيو ٿو وڃي، ته گجرات جي حاڪم سلطان محمود بيگڙي هتي جي ڏوهارين کي سيکت ڏيڻ لاءِ سن 1503ع کان 1505ع تائين ٽي ڀيرا فوجي چڙهايون ڪيون هيون ، انهي دوران هي مسجد پڻ تعمير ڪرائي ويئي. پر هن جي اوڀر طرف هن وقت به هڪ پاڻي جي وڏي ڍنڍ موجود آهي. جيڪا قديم زماني ۾ پاريننگر تائين هن تاريخي ماڳ کي ڳنڍندي هوندي . انهي ڪري اهو انديشو ڪري سگهجي ٿو، ته هي ماڳ پڻ قديم تاريخي ماڳ آهي. هتي جين ڌرم جو عاليشان ۽ تعمير جي حساب سان خوبصورت مندر به هتي جي ماڻهن جي جين ڌرم کي مڃڻ جي ثبوت ڏيڻ لاءِ موجود آهي. انهي ڪري هن تاريخي ماڳ تي پڻ تحقيق ڪرڻ جي ضرورت آهي. هي ماڳ قديم سرسوتي تهذيب جي ماڳ طور ڳڻي سگهجي ٿو.