لوڪ ادب، لساني ۽ ادبي تحقيق

سَرسوَتِي تهذيب ۽ اڇڙو ٿر

”اڇڙو ٿر، جيڪو سرسوتي تهذيب جي سُونهن ۽ قدامت جي ساک ڀري ٿو. جتان جون سُڪل سُوندڪيون، سِپيون، ڪچ ڪوڏيون، ڊوڻا ۽ ٺوٺ ٺڪريون، پنهنجي پنهنجي قدامت جي زبان ۽ تاريخ رکن ٿيون. جن کي ٻُڌڻ وارا ڪن، پڙهڻ واريون اکيون ۽ سمجھڻ واريون کوپڙيون کپن. محترم مشڪور ڦلڪاري صاحب جي حساس ڪنن اتان جون ٻوليون ٻُڌيون، اکين اتان جون لکيتون ۽ لڪيرون پڙهيون ۽ سندس دل ۽ دماغ انهن جون آتم ڪهاڻيون ٻڌڻ سان گڏ سمجهيون ۽ فيصلو ڪري ٻُڌايو آهي، ته سرسوتي تهذيب ۽ اڇڙي ٿر جي تاريخ ۽ ڪَٿا ڪيتري قديم ۽ ڪيتري پُراڻي آهي؟ هي تهذيب ڪيئن وجود ۾ آئي؟ ۽ ڪيئن اُڄڙي ويئي؟ ان کي چئبو آهي، ڪنهن به عظيم محقق جي محنت ۽ تحقيق جو ڪمال!“. فاضل محقق پنهنجي هن تحقيقي ڪتاب کي، ٻن ڀاڱن ۾ تقسيم ڪري ترتيب ڏنو آهي. پهريين ڀاڱي جو عنوان آهي ”سرسوتي تهذيب“ ۽ ٻئي ڀاڱي جو عنوان آهي ”اڇڙو ٿر“
Title Cover of book سَرسوَتِي تهذيب ۽ اڇڙو ٿر

سيد شاهه مردان شاهه ثاني (ڇٽ ڌڻي) رح ، ستون پاڳارو

سيد شاهه مردان شاهه ثاني (ڇٽ ڌڻي) رح ، ستون پاڳارو
سيد سڪندر علي شاهه “ شاهه مردان شاهه ثاني “ جي ولادت 8 جمادي الثاني 1347هه بمطابق 22 نومبر 1928ع ۾ ٿي . پاڻ شهيد سورهيه بادشاهه جي فرزند هئڻ جي ناتي شهيد سورهيه بادشاهه جي خاندان کي انگريزن طرفان مليل سمورين تڪليفن مان گذريا ، شهيد سورهيه بادشاهه جي شهادت بعد کين ۽ سندن ڀاءُ نادرعلي شاهه کي 2 فبروري 1944ع تي سنڌ مان جلاوطن ڪري پهريائين علي ڳڙهه ۽ پوءِ برطانيا نيو ويو. جتي هنن ٻنهي ڀائرن جي عام ماڻهن جي حيثيت سان تعليم ۽ تربيت ٿي. پاڪستان ته 1947ع ۾ قائم ٿيو، انگريز به سنڌ مان هليا ويا ، پر سنڌ ۾ حرن کي وطن دوست نه سمجهيو ويو۽ نه ئي پير صاحب ۽ سندس جلاوطن ڪيل ڀاءُ کي واپس آندو ويو. 1951ع ۾ سنڌ جي گورنر دين محمد جي ڪوششن سان کين 1951ع ۾ وطن آندو ويو. ۽ 1952ع ۾ گادي بحال ڪئي ويئي. جماعت طرفان 4 فبروري 1952ع تي پير سڪندرعلي شاهه “ شاهه مردان شاهه ثاني کي پڳ ٻڌائي ستون پاڳارو تسليم ڪيو ويو. هن دور انديش انسان سڀ کان پهريائين انگريزن جا قائم ڪيل لوڙها ختم ڪرايا. جماعت جي سمورن باندي ماڻهن کي آزاد ڪرايو. انهي بعد حويلي ، درگاهه ۽ جامعه الراشديه جي درسگاهه کي نئين سر تعمير ڪرايو. هن حر جدوجهد جي شهيدن جي وارثن کي نئين سر پنهنجي زندگي سنوارڻ ۽ سڌارڻ لاءِ رات ڏينهن ڪوشش ڪري پنهنجي جماعت جي طاقت کي بحال ڪيو. هن 1965ع ۽ 1971ع جي پاڪ ڀارت جنگ ۾ پاڪستاني فوج جي مدد ۽ سنڌ جي حفاظت لاءِ حر جماعت کي حڪم جاري ڪيو ، نتيجي ۾ ٻنهي جنگين ۾ حر مجاهدن سنڌ جي سرحدن جي بي مثال قربانيون ڏيئي حفاظت ڪئي. حڪومت طرفان کيس سولين جنرل طور تسليم ڪيو ويو. هن پير سائين پاڳاري جو ملڪي سياست ۾ اهم ڪردار رهيو. سندس سخا جا به ڪيترا ئي قصا ۽ ڪهاڻيون مشهور آهن. سنڌ جي هن بااصول ۽ حر جماعت جي مالڪي ڪندڙ پير صاحب 16 صفر 1433 هجري 10 جنوري 2012ع تي ويلنگٽن اسپتال لنڊن ۾ وصال ڪيو. سندن جسد خاڪي کي سنڌ آڻي 12 جنوري 2012ع تي پير ڳوٺ ۾ مٽي ماءُ حوالي ڪيو ويو.