لوڪ ادب، لساني ۽ ادبي تحقيق

سَرسوَتِي تهذيب ۽ اڇڙو ٿر

”اڇڙو ٿر، جيڪو سرسوتي تهذيب جي سُونهن ۽ قدامت جي ساک ڀري ٿو. جتان جون سُڪل سُوندڪيون، سِپيون، ڪچ ڪوڏيون، ڊوڻا ۽ ٺوٺ ٺڪريون، پنهنجي پنهنجي قدامت جي زبان ۽ تاريخ رکن ٿيون. جن کي ٻُڌڻ وارا ڪن، پڙهڻ واريون اکيون ۽ سمجھڻ واريون کوپڙيون کپن. محترم مشڪور ڦلڪاري صاحب جي حساس ڪنن اتان جون ٻوليون ٻُڌيون، اکين اتان جون لکيتون ۽ لڪيرون پڙهيون ۽ سندس دل ۽ دماغ انهن جون آتم ڪهاڻيون ٻڌڻ سان گڏ سمجهيون ۽ فيصلو ڪري ٻُڌايو آهي، ته سرسوتي تهذيب ۽ اڇڙي ٿر جي تاريخ ۽ ڪَٿا ڪيتري قديم ۽ ڪيتري پُراڻي آهي؟ هي تهذيب ڪيئن وجود ۾ آئي؟ ۽ ڪيئن اُڄڙي ويئي؟ ان کي چئبو آهي، ڪنهن به عظيم محقق جي محنت ۽ تحقيق جو ڪمال!“. فاضل محقق پنهنجي هن تحقيقي ڪتاب کي، ٻن ڀاڱن ۾ تقسيم ڪري ترتيب ڏنو آهي. پهريين ڀاڱي جو عنوان آهي ”سرسوتي تهذيب“ ۽ ٻئي ڀاڱي جو عنوان آهي ”اڇڙو ٿر“
Title Cover of book سَرسوَتِي تهذيب ۽ اڇڙو ٿر

سماننگر

سماننگر
ميرپورخاص ضلعي جي جهڏي تعلقي جي نئون ڪوٽ جي وارڊ ڇهين ۾ چاليهه فوٽ اوچي قديم دڙي جا آثار موجود آهن. هنن آثارن جي ڀر ۾ سنڌي لوڪ ادب جي هڪ ڪردار مائي گنجڻي جي قبر ۽ اولياءَ راڄپال جي مزار به موجود آهي . انهي ڪري عام ماڻهو هن دڙي کي گنجڻي جو دڙو به سڏين ٿا. هن دڙي جي مٿاڇري جي آثارن کي ڏسي اهو محسوس ٿئي ٿو، ته هتي ڪو آڳاٽو شهر دفن ٿيل آهي. دڙي جي مٿاڇري تي پکڙيل ٺڪراٺي مان معلوم ٿو ٿئي، ته هتي ڪو وڏو شهر موجود هو. هن دڙي جي ايراضي تي والار ٿي رهي آهي. انهي ڪري هن دڙي جي آثارن جي مالڪي ۽ کوٽائي تمام گهڻو ضروري آهي. هي ماڳ سنڌو تهذيب جي ماڳ طور ڳڻي سگهجي ٿو.