اڇڙي ٿر جي اقتصادي حالت
اڇڙي ٿر ۾ ماڻهن جو تعداد ٿورو ۽ روزگار جا وسيلا به ڪافي تعداد ۾ آهن . جن ۾ پاڻي جا ذخيرا ، افرادي سگهه ، چوپايو مال ، جهنگلي وڻ ۽ ٻوٽا ، پاڻي جون ڍنڍون ، لوڻ ۽ سوڍا کار جون کاڻيون ، گئس جا ذخيرا ، پهاڙين مان ملندڙ چن ، ريتي، پٿر ۽ مختلف صنعتن ۾ ڪتب ايندڙ قيتي پلر ارٿ پائوڊر وغيره. پر انهن هيترن سارن وسيلن هوندي به هتان جا ماڻهو غربت جي لڪير کان به گهڻو هيٺ سعوبتن سان ڀرپور زندگي گذارين ٿا. اسي سيڪڙو ماڻهن جا پير اگهاڙا آهن . کاڌ خوراڪ جون شيون ۽ علاج لاءِ به کين سوين ميل پنڌ ڪري ناري جي شهرن ۾ اچڻو پوي ٿو. جنهن تي هنن جو تمام گهڻو پئسو ضايع ٿئي ٿو. افسوس جي ڳالهه اها به آهي ته هن علائقي جي ڳوٺن ۾ دڪان وغيره به رستن جي سهوليت نه هئڻ سبب موجود ناهن. هتي گهريلو هنرن جي همت افزائي ۽ مارڪيٽنگ ڪرڻ لاءِ به ڪو ادارو موجود ناهي . هتي فصل پوکڻ جو رواج به سواءِ ڪس يا مهراڻي جي ٻئي هنڌ ناهي. اڪثر ماڻهن جو گذران وسڪاري تي ڦٽل گاهه ۽ وڻن ٻوٽن تي پلجندڙ چوپايي مال تي آهي. جنهن لاءِ به مال جي چراگاهن ۾ پاڻي جي قلت ۽ وري پاڻي وارين جاين تي گاهه ۽ چاري جي قلت سبب مالوند ماڻهن جو سمورو وقت پاڻي جي پورائي لاءِ ڊوڙ ڊڪ ۾ گذري ويندو آهي . هتي ملندڙ پيئڻ جي پاڻي جي خرابي ۽ کاڌ خوراڪ جي ڪمي ، سبب پيٽ ۽ هڏن جون بيماريون به عام آهن ، هتي ويم وقت اسپتالن جي ويجهو نه هئڻ ۽ شهرن تائين پهچڻ لاءِ روڊ رستا يا سواريون نه هئڻ سبب عورتن ۽ ٻارن جي موت جي شرح پڻ وڌيڪ آهي. هتي تعليم نالي ماتر به ناهي. اسڪول يا آهن ڪونه يا وري جي ڪٿي ڪٿي آهن، ته انهن ۾ استاد موجود ناهن. سڀ اسڪول بند پيل آهن. جنهن سبب هن علائقي ۾ جديد طرز تي زندگي گذارڻ جو ڪو به رجحان موجود ناهي. البت ڪٿي ڪٿي مالدار ماڻهن جا عاليشان جديد طرز تي ٺهيل بنگلا به موجود آهن . پر اهي به سندن ذاتي ٺٺ ڏيکارڻ لاءِ ٻاهران ايندڙ دوستن لاءِ يا پير صاحب جي رهائش لاءِ آهن ، هو پاڻ انهن اوطاقن جي ڀر ۾ ٺهيل لانڍين ۾ رهن ٿا. تعليمي اڻهوند سبب هتان جي علائقن ۾ قدرتي وسيلن جي نفعي لائق استعمال بابت يا پنهنجي حقن ۽ فرضن بابت ماڻهن کي ڪا ڄاڻ ناهي. هتي ڍنڍن ۾ مڇي جا جديد فارم لڳائي سگهجن ٿا ، پاڻي جي ذخيرن کي صاف ڪري استعمال لائق بڻائي سگهجي ٿو. ڪڪڙين جا فارم لڳائي سگهجن ٿا . گهريلو هنرن کي هٿي وٺائي سگهجي ٿي. چوپايي مال جي وڪري ۽ خريد ڪرڻ جا سينٽر، ڳوٺن ۾ اسپتالون، اسڪول به هلائي سگهجن ٿا . رستن جو ڄار وڇائي آمدرفت جون سهولتون به پيدا ڪري سگهجن ٿيون . اڇڙي ٿر ۾ ننڍا شهر يا واپاري مرڪزبه اڏي سگهجن ٿا. پر اهي سڀ ڳالهيون حڪومت جي ڀرپور توجهه سبب ۽ هتان جي ماڻهن ۾ تعليمي شعور پيدا ڪرڻ سان ممڪن ٿي سگهن ٿيون . اڇڙي ٿر جي ڊرينهن واري علائقي جي پاڻي تي پلانٽ لڳائي صحتمند پاڻي جا وڏا ذخيرا ٺاهي، پوري علائقي جي پاڻي جي ضرورتن جو پورائو ڪري سگهجي ٿو. ياد رهي ته ڊرينهن وارو مٺو پاڻي قدرت جو هڪ لاجواب تحفو آهي. هي اڻ کٽ پاڻي اڇڙي ٿر کان ٻاهر به صاف پاڻي پهچائڻ جو ذريعو ٿي سگهي ٿو. افسوس اهو آهي ،ته هتي حڪومت نالي ڪا شئي به ناهي. هتان جا چونڊيل نمائندا به ڪو خاص تعميري ڪردار ادا ڪري نه سگهيا آهن. هو صرف ووٽ وٺي حڪومتي اقتدار ماڻڻ بعد هتان جي ماڻهن لاءِ پنهنجا درواز بند ڪريو ڇڏين. وڏي حيرت جهڙي ڳالهه آهي ، ته هتي اليڪشن ۾ بيهندڙ اميدوار اليڪشن مهم به ڪونه هلائين، هتي جا ماڻهو پير صاحب پاڳاري ، مخدوم هالن وارن ۽ ملتان جي پيرن جا عقيدت مند آهن. انهي ڪري مرشدن جي حڪم تي وڏي جوش خروش سان ووٽ ڏيئي ڇڏيندا آهن. انهي ڪري به هتان کٽي آيل عوامي نمائندا هتان جي عوام سان سڌي رابطي نه هئڻ سبب عوامي مسئلن کان بيپرواهه آهن. اهوئي سبب آهي جو حڪومتي ادارا اڇڙي ٿر ۾ ڪو جامع ترقياتي پلان نه جوڙي سگهيا آهن. اڇڙي ٿر ۾ قدرتي وسيلن جي گهڻائي ۽ ماڻهن جي اهنجن کي ڏسي اهو محسوس ٿئي ٿو، ته هتي صرف نيتن جو ڏڪار آهي. جيڪڏهن هتان جي قدرتي وسيلن جي صحيح استعمال لاءِ ڪا رٿابندي ڪجي ته، اڇڙو ٿر سنڌ جي خوشحال علائقن ۾ ڳڻڻ جهڙو آهي .