لوڪ ادب، لساني ۽ ادبي تحقيق

سَرسوَتِي تهذيب ۽ اڇڙو ٿر

”اڇڙو ٿر، جيڪو سرسوتي تهذيب جي سُونهن ۽ قدامت جي ساک ڀري ٿو. جتان جون سُڪل سُوندڪيون، سِپيون، ڪچ ڪوڏيون، ڊوڻا ۽ ٺوٺ ٺڪريون، پنهنجي پنهنجي قدامت جي زبان ۽ تاريخ رکن ٿيون. جن کي ٻُڌڻ وارا ڪن، پڙهڻ واريون اکيون ۽ سمجھڻ واريون کوپڙيون کپن. محترم مشڪور ڦلڪاري صاحب جي حساس ڪنن اتان جون ٻوليون ٻُڌيون، اکين اتان جون لکيتون ۽ لڪيرون پڙهيون ۽ سندس دل ۽ دماغ انهن جون آتم ڪهاڻيون ٻڌڻ سان گڏ سمجهيون ۽ فيصلو ڪري ٻُڌايو آهي، ته سرسوتي تهذيب ۽ اڇڙي ٿر جي تاريخ ۽ ڪَٿا ڪيتري قديم ۽ ڪيتري پُراڻي آهي؟ هي تهذيب ڪيئن وجود ۾ آئي؟ ۽ ڪيئن اُڄڙي ويئي؟ ان کي چئبو آهي، ڪنهن به عظيم محقق جي محنت ۽ تحقيق جو ڪمال!“. فاضل محقق پنهنجي هن تحقيقي ڪتاب کي، ٻن ڀاڱن ۾ تقسيم ڪري ترتيب ڏنو آهي. پهريين ڀاڱي جو عنوان آهي ”سرسوتي تهذيب“ ۽ ٻئي ڀاڱي جو عنوان آهي ”اڇڙو ٿر“
Title Cover of book سَرسوَتِي تهذيب ۽ اڇڙو ٿر

اڇڙي ٿر ۾ جانور

اڇڙي ٿر ۾ جانور
اڇڙو ٿر هڪ وسيع ايراضي ۽ انساني آبادي جا ڳوٺ پري پري هئڻ سبب پالتو ۽ جهنگلي جانورن جي رهائش جو مرڪز آهي. انهي کان علاوه هتي خيرپور جي مير صاحبان ۽ پير صاحب پاڳاري جون رکون به آهن . جن ۾ ڪيترن ئي جانورن جي نسلي واڌ ٿئي ٿي. انهي حساب سان هي علائقو جانورن سان به ڀرپور آهي. هتي جي جانورن ۾ خاص طور هيٺيان جانور ڳڻي سگهجن ٿا، پالتو جانورن ۾ جهڙوڪ :اٺ ، ٻڪري، ڍڳي، مينهن، رڍ ، گهوڙو،گڏهه ، ۽ جهنگلي جانورن ۾ ٻلا، بگهڙ، هرڻ ، ڦاڙهو، سهو، سيڙهه ، گدڙ، جهنگلي گڏهه ، ڳورپٽ،ڳورنري،لومڙ، مرون ، وڄوءَ وغيره . شامل آهن. اڇڙي ٿر ۾ جيئن ته حڪومتي لاتوجهي سبب جهنگلي جيوت جي نسلي واڌ ويجهه لاءِ ڪي به ادارا سرگرم ناهن. پر پير صاحب پاڳاري ۽ خيرپور جي مير صاحبان جون رکون جهنگلي جيوت جي واڌ ويجهه جو سبب رهنديون اچن .