سيد علي گوهر شاهه “ اصغر” (بنگلي ڌڻي) رح ٻيون پاڳارو
هن پير صاحب جي ولادت 4 رجب المرجب 1231هه بمطابق 1816ع ۾ ٿي. کيس سندس والد پير صبغت الله شاهه اول جي وفات بعد سال 1831ع ۾ جماعت طرفان پڳ ٻڌائي ٻئين پاڳاري طور تسليم ڪيو ويو. هي پڻ وڏو صاحب علم انسان هو. انهي کان سواءِ بهترين شاعر پڻ هو. شاعري ۾ پنهنجو تخلص “اصغر” ڪتب آڻيندو هو. جنهن مان سندس نوڙت ۽ فقيري جو ثبوت ملي ٿو. مسند نشيني بعد آڪٽوبر 1834ع ڌاري سنڌودرياءَ ۾ پاڻي وڌڻ سبب ٻوڏ آئي، جنهن جي نتيجي ۾ سندن ڳوٺ ۽ پير صاحب روزي ڌڻي ۽ سيد صبغت الله شاهه اول جي مزارن کي پاڻي پائڻ جو خطرو ٿيو. جنهن ڪري پير صاحب پنهنجي عقيدتمندن طرفان ڏنل زمين ۾ پنهنجي وڏڙن جا جسد خاڪي کڻائي ٻيهر مٽي ماءُ حوالي ڪيا ۽ نئون ڳوٺ ٻڌو. جيڪو اڳتي هلي پير ڳوٺ جي نالي سان مشهور ٿيو. هن پير سائين محمد راشد رح تي روضو ۽ پير سائين صبغت الله شاهه اول رح مٿان تجر تعمير ڪرائي.
سن 1834ع ۾جڏهن پير صاحب ٻوڏ سبب نئون ڳوٺ تعمير ڪرائڻ ۾ مصروف هئا، انهي ئي سال شاهه شجاع پٺاڻ سنڌ تي حملو ڪيو. هن پير صاحب پنهنجن ذاتي ڪمن مان هٿ ڪڍي، هڪ طرف پنهنجي جماعت ذريعي کيس روڪڻ جي ڪوشش ڪئي، ۽ پنهنجن مريدن کي سنڌ جي حفاظت لاءِ جنگ جي ميدان ۾ ڪڏي ڪاهڻ جو حڪم فرمايو. نتيجي ۾ کرڙي جي ميدان ۾ ڪيترائي پير سائين جا مريد وطن جي ويرين سان وڙهندي شهيد ٿيا. جن شهيدن جي سرفروشي کان متاثرٿي خليفي نبي بخش “قاسم” لغاري، ڪيڏارو لکيو. جڏهن ته انهي وقت جا مير حڪمران صرف نالي ماتر تياري ڪرڻ جي بهاني تماشو ڏسي رهيا هئا. جنهن ڳالهه مان پير صاحب جي وطن دوستي جوثبوت ملي ٿو.
انهي زماني ۾ انگريزن جي چرچ تي جڏهن مير عليمراد ٽالپر پنهنجي ڀاءُ مير رستم خان ٽالپر خلاف بغاوت ڪئي ۽ ٻنهي جي وچ ۾ نونهار جي جنگ به لڳي، ته پير صاحب بي چين ٿي ويو. تمام گهڻي ڪوشش ۽ اثر رسوخ کي استعمال ڪري، سنڌ جي سگهارن ماڻهن کي گڏ ڪري ٽياڪڙِي ڪري ٻنهي ڀائرن جي وچ ۾ ٺاهه ڪرايو، انهي ٺاهه جو دستاويز خود پير صاحب پنهنجي هٿن مبارڪن سان لکيو. پر انگريز انهي ٺاهه جي خلاف هئا. هنن جي برغلائڻ تي وري مير عليمراد انهي ٺاهه جي دستاويز ۾ ڦيرڦار ڪئي. مير عليمراد کي خوف هو، ته متان پير صاحب مير رستم خان جي حق ۾ ڪا شاهدي ڏي يا ڪا مدد ڪري ، انهي ڪري هن انگريزن سان گڏجي گڏيل سازش تحت پير علي گوهر شاهه کي زهر ڏياريو. جنهن سبب پير صاحب شهيد ٿي ويا. اهڙي ريت هي سنڌ سان بي انتها محبت ڪندڙ عاشق پوري ڄمار سنڌ ۾ امن امان ۽ مسڪين ماروئڙن جي خوشحالي لاءِ پتوڙيندو، ۽ ناعاقبت انديش ٽالپر حڪمرانن جي ڀورائپ تي ڳوڙها ڳاڙڻ بجاءِ پنهنجي عقلمندي ۽ اثر رسوخ کي استعمال ڪندو، آخري ساهه تائين جاکوڙيندو رهيو. 1845ع بمطابق 11 جمادي الاول 1263 هه ۾ سندن شهادت بعد جماعت ٽئين پاڳاري طور سندن معصوم فرزند سيد حزب الله شاهه کي پڳ ٻڌائي، ۽ جماعتي اصولن جي پاسداري ڪندي پنهنجي وفا جو ثبوت ڏنو.