ڊيڪارٽ
فرانسيسي فلسفي جو 1596ع ۾ ڄائو ۽ 1650ع ۾ گذاري ويو. هن جا فلسفي تي ڪيئي ڪتاب لکيل آهن. هن جي جڳ مشهور چوڻي آهي، “I think therefore I am” (مان سوچيان ٿو، انهيءَ ڪري مان آهيان) ”منهنجو اهو شڪ ته مان آهيان يا ناهيان ئي ثابت ڪري ٿو ته مان هڪ شڪي ماڻهوءَ جي حيثيت ۾ موجود آهيان.
ڊيڪارٽ کي نمونيا ٿي پئي هئي. هو مشهور فلاسافر هو، انهيءَ ڪري راڻيءَ هن ڏي هڪ جرمن ڊاڪٽر موڪليو، پر ڊيڪارٽ هن تي اعتبار نه ڪيو. جڏهن ڊاڪٽر چيو ته، هن مان رت جي سير ڪڍي وڃي. ته هن جواب ڏنو، ”توکي فرينچ رت جي هڪ ڦڙي ڪڍڻ جي به اجازت نه آهي.“ پر آخر ۾ هن کيس اجازت ڏني. جيتوڻيڪ تمام گھڻي دير ٿي وئي هئي، جڏهن هو اکيون ٻوٽي رهيو هو تڏهن هن ڊاڪٽر کان پڇيو ته، ”ڪهڙو وقت ٿيو آهي.“ ڊاڪٽر جواب ڏنو، ”صبح جا چار ٿيا آهن.“ ڊيڪارٽ اٿڻ جي ڪوشش ڪئي ۽ چيائين، ”هي اٿڻ جو وقت آهي، مون لاءِ راڻي ترسي ويٺي هوندي. ان کان پوءِ هن سس پس ۾ چيو: هي روح جي وڃڻ جو وقت آهي. مان ته هڪ زنده روح آهيان. سچ جي تلاش ۾ آهيان .“ ان کان پوءِ هو مري ويو ۽ وڃي سچ جي روبرو ٿيو.