راڌا ڪرشنا، سروَ پلي
(1888ع کان 1975ع تائين)
”غريبي انسان جي آتما لاءِ چڱي آهي.“ راڌا ڪرشنا چيو هو: ”پر جيڪڏهن اها رضاڪارانه (Voluntry) اختيار ڪئي وڃي.“ هو ڀارت جو 1962ع کان 1967 تائين صدر رهيو. 1931ع ۾ هن کي سر جو خطاب ڏنو ويو. هو 5 سيپٽمبر 1888ع تي هڪ تيليگو برهمڻ جي گھراڻي ۾ ڀارت ۾ ڄايو. جيڪي ڏاڍا غريب هيا. هن کي جرمنيءَ مان آيل پرچارڪ پادري اسڪول ۾ موڪليو ويو. اتي هن جي استادن هندو ڌرم تي جا تنقيد ڪئي، ان هن کي اتساهيو ته هو پنهنجي ڌرم جو چڱي طرح اڀياس ڪري ۽ ان جو بچاءُ ڪري سگھي . هو 1909ع کان 1917ع تائين مدراس پريزيڊنسي ڪاليج ۾ فلسفي جو استاد رهيو. جڏهن رابندراناٿ ٽئگور کي 1913ع ۾ ادب لاءِ نوبل پرائيز ملي ته هن ”ٽئگور جو فلسفو“ جي نالي سان ڪتاب لکيو، جنهن ڪري کيس ڏاڍي شهرت ملي. 1921ع کان 1931ع تائين هن ڪلڪتي يونيورسٽيءَ ۾ فلاسافي پڙهائي ۽ ٻن جلدن ۾ پنهنجو ڪتاب ”هندستاني فلسفو“ لکيائين. هن 1931ع کان وٺي آڪسفورڊ ۾ 3 سال پڙهايو هو. هو اُن آل انڊيا اسيمبليءَ جو ميمبر هو، جنهن هندستان جو پهريون آئين ٺاهيو ۽ انڊيا جي وفد جو يونيسڪو لاءِ سربراهه هيو. نه رڳو هن کي روس ۾ سفير مقرر ڪيو ويو، جتي هن اسٽالن کي انجيل جا ڪجھه ٽڪرا ٻڌايا، جن ۾ اهو به هو ته، ”انسان کي جيڪڏهن سڄي دنيا ملي وڃي ۽ هو پنهنجو روح وڃائي ويهي ته هن کي ڪهڙو فائد ٿيندو؟“ اسٽالن، جو دينيات جو شاگرد ٿي رهيو هو، ان اهو جملو اڳي ئي ٻڌو هو. راڌا ڪرشنا جو هندستاني سياست جي باري ۾ مشهور قول هو، ”بد ترين گناهگار کي به هڪ مستقبل آهي، جيئن هڪ وڏي ۾ وڏي سَنت کي ماضي آهي!“ ٻين ڪتابن ۾ هن جا مکيه ڪتاب ”ڀڳوت گيتا“ ۽ ”اپنشدن“ تي ٽيڪا ٽپڻي هيا. هن جي ننڍي آتم ڪهاڻي جو نالو ”منهنجي سچ لاءِ ڳولا“(My Search for truth) آهي.